LESSON 6 NOV. 4 –
10
ADAM LE ZEISU
SABBATH
NITAK:
TU KAAL SUNG SIM DING: Romans 5
TU KAAL SUNG SIM DING: Romans 5
KAMNGAH: "Tu-in
upna hangin Pasian tawh kipawl khinta ihih manin i Topa Zeisu Khrih hangin
Pasian tawh a kilemkik ta ihi hi.Ama hangin upna tawh tu-a i omna Pasian
hehpihna sungah a tung ihi a, Pasian tawh minthanna ngahkhawm ding, ci-in lamen
ihih manin i lung a dam hi.” Romans 5: 1,2.
Khrih
dikna upna tawh i san ciangin Pasian tawh kipawltheihna, dikna a ngah thei i hi
bek hi. Paul in hih thugil hong hilh hi. Gamtatna tawh hi lo, upna tawh
hotkhiatna kingah hi, ci-in hong hilh a, Abraham bangin dikna i nei kei zongin,
mawhna hong kipatna, mawhna hangin sihna pan a hong suakta-sak ding Khrih hong
thuaknate ngaihsun dingin hong hilh hi. Mi khat bek hangin leitungah mawhna
hong lut manin sihna, manthanna, siatna i thuak hi. Ahi zongin mi khat hang bek
mahin mi khempeuh in Pasian tawh a nungta khawm thei dingin hong koih hi.
Khrih i
upna tawh mawhmai-na i ngah a, mawhna, mawhna hanga i thuak ding tawntung gimna
pan hong khakkhia hi. Paul in Adam le Zeisu nunzia enkak dingin hong lak hi.
Adam cinzawh loh khempeuh Zeisu in kicingsak hi. Adam hangin kisiatna khempeuh
Zeisu in bawlpha kik hi. Adam’ mawhna hangin mi mawh khempeuh in Khrih upna
tawh hotkhiatna ngah thei hi. Mawhnei mi khempeuh aitangin Ama hong sihna in
hotkhiatna bulpi hi. Amah a um mi khempeuh Jew, Gentile, deidan om lo dikna
kipia-in mawhmai-na hotkhiatna ngah hi. Hihte eite lametna bulpi hi.
SUNDAY NOV.
5
UPNA
TAWH DIKTANNA
Romans
5: 1-5 sim in. Paul gente a tomin gelh in. Bang thu na nuntakpih thei diam?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
“Dik
hong tangsak” cih ciangin “diktanna ngah khin” cih pulaak hi. Gamtat hoihna
tawh hi lo, Zeisu Khrih i sanna tawh diktanna i ngah hi. A kicing
Zeisu
nunna, mawh neilo a nunzia, kicingtakin thukham a nuntakpihte in amah a um mite
aa dingin hong kipia hi. I mawhna khempeuh Ama tungah kisuan hi. Pasian in
mimawhin a hong muh tangin, Zeisu mawhnei mi-in mu hi. I ngah dinga kilawm
lohpi i ngah a, i ngah ding kilawm i ngah kei hi. Zeisu ahih leh thuak dinga
kilawmlo hong thuak hi. Mimawhte aa ding hih sangin lungdam huai zaw bang om
hiam?
Greek
laimalin ‘vangliatna’ cih kammal (Romans 5:3) ‘lungdamna’ (Romans 5:2) ci-in
kigelh hi. Tua hi'n hih thunihte in kizopna nei ahihlam kidawk hi. Diktanna nei
khin mite’n hamsatna tuakta leh nuamna tawh kidim vive uh hi. Bang hang hiam
cihleh amau upna le muanna in Zeisu Khrih bek hi. Amaute’n Pasian in na
khempeuh a hoihlamin sem hi, ci-in um uh hi.
Khrih aa
ding gimnate hangin angtang uh hi (1Pet. 4: 13). Romans 5: 3-5 sunga a
thuluanzia a nuai bangin kimu thei hi.
Lungduai-na:
Greek laimalin ‘hupomone’ hi-in a khiatna in
‘thuakzawh hatna’ cihna hi. Gimthuak, genthei mahmah taleh Khrih a upna,
a lametna khuahsuah lo thuakzawhnate a pulaak kammal hi.
Phutkhakna:
Greek laimalin ‘dokime’ kizangin, a khiatna in
‘nuntak hoihna’ ‘ a deihhuai zia le tong hoih’ ‘gamtat hoih a piangsak
gimthuakna’ pulaak kammal hi.
Lametna:
Thuakzawhna in Zeisu sungah lametna hong neisak hi.
Zeisu i up laiteng, mawhna kisikin, a thu man laiteng lametna tawh kidim
i hi hi.
Na
dangte sangin i nuntakpih ding lametna in bang hi ding hiam?
Koi
bangin tua lametna Khrih sungah hong tangtung ding hiam? Khrih sungah lametna
kip na nei hiam?
MONDAY NOV.6
MIMAWH
I HIH LAITAKIN
Romans
5: 6-8 sim in. Pasian’ zia le tong bang hong hilh hiam? Banghangin lametna
lianpi tawh kidim i hiam?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Adam le
Eve in Pasian’ thupiak a palsat a kipan Pasian tawh kizopna nei nawn lo-in
maizumna tawh kidim uh hi. Pasian tawh kizop kik nading amah mah in hong bawl
hi. Mihingte hotkhiatna dingin ah Pasian mah in lampi hong sialsak hi. Tua
lampi a zui dingin mi khempeuh hong sam hi. “A hun a cin ciangin Pasian in a
Tapa hong paisak hi” (Gal. 4:4).
Romans
5:9 ah Zeisu tungtawnin Pasian hehna pan i suakta thei hi. Koi bangin hih thu
na telthei hiam?
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Egypt
gam pan a paikhiat nitakun Israel mite’n kongkhak tung ah sisan baangsak uh hi.
Tua in Egypt’ ta upa khempeuh tunga kibua Pasian’hehna panin suaktakna hi. Tua
bang mahin Zeisu’ sisan hangin diktanna ngah khempeuh in a nunung pen Pasian’
hehna tawh kipelh ding uh hi. Mi kimkhat in itna tawh kidim Pasian in hehna nei
cih thu hangin lungbuai uh hi. A taktakin itna a neih manin hehna om hi zaw hi.
Itna nei Pasian in mawhna tungah heh thei kei leh, bangci Pasian hi ding hiam?
Mawhnei mite a hong lunghimawh ahi diam? I nuntakna ah bang piang cihte
lunghimawh lo ding hiam?
Mawhna’
suksiat na khempeuh en in. Pasian in leitungah hih zahin siatna hangin heh lo
ding hiam? Bang thute hangin a lungdam dingin hong kihilh hiam? Romans 5: 10,
11.
__________________________________________________________________
___________________________________________________________
Lai
Siangtho hilhcianna pawl khatte ah Romans 5: 10 in eite tungah hong kipia Zeisu
nunna, leitungah Zeisu in mawhna nei lo, a kicing mihingin a hong nuntakna
pulaak hi, ci uh hi. Khrih in mawhnei lo mihingin hong nungta mah hi. Paul in
Khrih sihna, sihna pan tho-in a tawntungin a nuntakna hong hilh hi (Heb. 7:
25). Zeisu nungta ahih manin eite in hotkhiatna i ngah hi. Hankhuk pan tho lo
hi leh a tawntungin kisia ding, lametna i nei kei ding hi. Topa sungah a
lungdam ding i hi hi. Banghang hiamcihleh Zeisu in ei aa dingin a nuntakna hong
pia hi.
TUESDAY NOV
7
MAWHNA HANGIN SIHNA
Sihna in i gal hi. Pasian in mihing
a hong bawlcilin a tawntungin a nungta dingin a hong bawl ahi hi. Si nuam ahi
a, si nuam kei zongin mi khempeuh in gimna, natna tawh nuntakna bei hi. Sihna
in nuntakna tawh kido hi. Bang hang hiam cihleh Pasian in a hong piansakin a
nungta tawntung ding, sihna a thei kha lo dinga a hong bawl i hi hi.
Romans 5: 12 sim in. Paul in bang
gen hiam? Bang hong hilh hiam?
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Lai Siangtho hilhcian mi kimkhat in
Romans 5:12 in mundangte sangin kibuaipih zaw hi, ci’n pulaak uh hi. Tua pen
bang hang hi ding hiam cihleh
Paul ngimna le a mungtup tawh
kituak lo hi kha ding hi. Bang thu buaipih uh hiam cihleh bangci bangin mihing
in Adam’ mawhna ngah hiam? Adam’ suanlekhakte in ama mawhna luah uh hiam? Ahih
kei leh amau mawhna tekmah tawh Pasian mai-ah mimawh mahin kiciamteh hiam?
Romans 5:
12 siksanin sanzia tuamtuam om hi.
Ahi zongin Paul gennop thu in tua thu hi lo hi. Ama pulaaknop thu in “ mi
khempeuh mimawh hi’ cih thu hi (Rom. 3: 23). Mimawh ihihlam kiphawk ding kisam
hi. Bang hang hiam cihleh tua bang kiphawkna in Honpa i kitangsapna pulaak hi.
Paul hong hilhnop thu in: Adam
hanga mawhna in bangzahin sia hiam?
Adam’ mawhna hangin sihna pan hong
honkhia thei ding Pasian in hong Khrih a hong paisakna thu hi. Ahi zongin
Romans 3:23 in Adam’ hangin mawhna hong lutna thu hi-in tua mawhna a sian
nading a pulaakna hi lo hi. Lungdamna Thu a vangliatna khat in nuntakna sungah
sihna beimang hi.
Zeisu in sihna zo-in “ Ke in a
nungta mipi ka hi hi. Kei ka si ngei hi. Ahi zongin tu-in hong en in, a nungta
tawntung ka hi hi. Sihna le misite omna gam keima khutnuai ahi uh hi” Mang.
1:18. Bang hang hiam cihleh Zeisu in sihna zo ahih manin sihna in Amah uk thei
lo hi.
Sihna thu bangci bangin na tuak
ngei hiam? Bang hangin khawl hun nei lo sihna sangin a lian zaw lametna, na
khempeuh sangin a vanglian zaw siksan ding kisam hiam?
WEDNESDAY NOV. 8
ADAM
PANIN MOSES DONG
Romans
5: 13, 14 sim in. Paul in thukham thu bang pulaak hiam?
______________________________________________________________
_________________________________________________________________
“Thukham
hun hong tun ciangin” cih thu in “ Adam panin Moses” cih kammal tawh kibang hi.
Paul in bang gen hiam cihleh piancil panin Sinai ciang dong, hih hunin Israel
mite tungah thukhun le biakpiakna thukhamte kipia nai lo hi. Hih sungin Moses
tungah Thukham 10 kipia nai lo hi. Ahih hang Sinai ma-in mawhna om khin hi. Koi
bangin? Moses tungah Thukham 10 kipiak ma-in zuau genna, thahna, numei pasal
mawhna, milim biakna cihte in mawhna hi, ci-in kiciamteh hiam?
Sinai
ma-in mihingte in Pasian piak thute theikim lo uh hi. Mawhna theihna ciang bek
mah kihilh hi. Pasian pen a thuman Pasian ahih manin kuama tungah thuman lo-in
thukhen lo hi. Sinai ma-a mite si uh hi. Sihna in mi khempeuh tungah hong tung
hi. A malmalin Pasian thukham a piak nai loh hangin Sinai ma- mite mawhnei lo
om lo hi. Piansak nate tungtawnin Pasian kilaak napi amaute in a thu don kei uh
leh mawhna hangin thukhenna thuak ding uh hi. “ Pasian in leitung a piansak cil
a kipanin a kimu thei lo ama pianzia ahi tawntung vanglianpa le Pasian ahihna
thute ama bawlsa nate tung panin teltakin hong kilang hi. Tua ahih manin “Thei
kei ing” ci-in paulap a zontheih nading uh om lo hi.” Romans 1: 20, 21.
Pasian
in bang ngimna tawh thukham tungtawnin hong kilaak hiam? Romans 5: 20, 21.
____________________________________________________________
____________________________________________________________________
Thukham
10 om khin hi taleh Sinai tung a kipia thukhunte lak ah Thukham 10 zong kihel
hi. A kisim thei dingin Thukham 10 kigelh khia-a Israelite mite’n a muh uhteh
mimawh, mawhna tawh kidim, mawhna sungah nungta ahihlam uh kiphawk thei uh hi.
A mawhna uh mu thei uh hi. Honpa kitangsam ahihlam kiphawk uh hi. Tua panin
Pasian hong piakkhong hehpihna sang thei dingin lamhilh hi. I pulaaksa bang
mahin Thuciam Lui in upna siksan hi. Thukham siksan lo hi.
Koi
bangin gam sung thukhunte in sia le pha hong khentelsak thei hiam? Kumpi’
thukhunte in tua bangin a hoih le a sia khentel theihna hong pia ahih leh a kip
tawntung Pasian Thukham 10 in bangzahin hong theisak hiam?
THURSDAY NOV. 9
ZEISU,
ADAM NIHNA
“
Tua ahih manin mi khat thu palsatna hangin mi khempeuh tungah mawhsakna
thukhenna a hong tung hi. Tuamah bangin mi khat diktatna hangin khawnkhong
letsong mi khempeuh tungah tunga, tua in nuntakna tawh kipawl diktannsakna a
piangsak hi. Bang hang hiam cihleh mi
khat thumanlohna in mi tampi mimawh a suahsak bangin mi khat thumanna in mi
tampi midik a suaksak hi.” Romans 5: 18, 19. A kibang lo thu nih bang pulaak
hiam? Khrih sungah lametna bang hong kipia hiam?
____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Mihing
in Adam tung pan sihna simloh bangmah ngah lo hi. Ahi zongin Khrih in Adam
dinmun ah hong om in, mi khempeuh aa dingin ze-etna khempeuh zozo hi. Adam
kiang pan hong pai siatna, mawhna, supna khempeuh panin hong honkhia hi. Tua
hi-in eite tangin Pasian’ hehna Khrih in hong tuak hi. Tua manin Amah pen Adam
nihna kici hi.
“Adam Nihna in sia le pha khentel
theihna nei hi. A gamtat bangin a gah at hi. Adam masa bang lo-in siatna
khempeuh in a tuamcip hangin mawh lo hi. Ze-etna khempeuh kantan zo hi. Mawhna
tawh Ama dikna kisia-sak lo hi. Amah bek mah mawhnei lo hi.” Ellen G. White,
The SDA Bible Commentary, vol. 6., 1074.
Koi bangin Adam’ gamtat le Khrih’
gamtatzia kipulaak hiam? Romans 5: 15-19.
_____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Hih
munah a kilangneih thute ngaihsun in: sihna, nuntakna; thumanlohna, thumanna;
mawhsakna, diktanna; mawhna, mawh nei lo.
Adam thupal khempeuh Zeisu in zui hi. Adam diklohna khempeuh Zeisu in
nei hi. Romans 5: 15- 17 sungah piakkhong cih kammal 5 vei bang kimu hi. Paul
hong hilh thu in diktanna, mawhna neihlohna pen gamtatna tawh kithalawh thei
ding hi lo hi. Piakkhong hi. Ngah dingin i kilawm kei hi. Letsong hong kipiak ciangin i san mah bangin
diktanna zong upna tawh i san dinga hong kipia hi.
Letsong
na ngah a hoih penpen bang hiam?Bang in tua letsong hoihsak hiam? Thalawh hi
lo, piakkhong hi ta leh, bang zahin na nuam veve hiam? Ahi zongin tua sangin
Khrih hong piak khong letsong tawh tehthei ding na hiam?
FRIDAY NOV. 10
NGAIHSUTBEH
DING: Sim ding Ellen G. White, “Help in Daily Living,”
470–472,
in The Ministry of Healing; “ Christ the Center of the Message,” 383–384 in
5SM; “The Temptation and Fall,” 60 – 62 in Patriachs and Prophets;
“Justification,” 712 – 714 in The SDA Encyclopedia.
“Mi
tampi in amau lungsim theitel lo uh hi. Mihing lungsim in na khempeuh sangin
sia mahmah ahihna tel lo uh hi. Amau le amau hoih kisa ciat uh a, mihing hoihna
pen hoihna taktakin ngaihsun uh hi.” Ellen G. White, 1SM., 320.
Khrih
bek in lametna le hotkhiatna lampi hi, ci-in pulaak ding kisam pha mahmah hi. A
dangtak khualzin mi khat in tui a muh mah bangin upna tawh diktanna kingah hi,
cih thu in hong tawldamsak hi. Khrih in Ama dikna a hong silhsak theihna pen i
gamtat hoihna hang lo hi; Pasian’ hong piakkhong taktak hi, cih thu in manpha
mahmah hi.” Ellen G. White, 1SM., 360. Khrih in bangci bangin hong nungta hiam?
Koi bangin Adam in Khrih pulaak hiam? Adam khit a mihingte in nekloh ding
singgah a nek loh uh hangin Adam mawhna hangin mimawh kisuak khin hi. A ngah
dingin kilawm kei taleng Khrih a hong pai manin Ama dikna i ngah hi. Bang hang
hiam cihleh Khrih in Singlamteh tungah eite tangin mawhna thaman hong thuak hi.
I sungah Khrih a hong nuntak manin Ama dikna eite dikna hong suak hi. Ama
kicinna eite kicinna hong suak hi.’ Martin Luther, Commentary on Romans, 96,
97.
KIKUP
DING DOTNATE
“Pasian
kammal Lai Siangtho tatsat lo-in sim kul hi. A diakdiakin nidang sangin
tuhunin Daniel le Mangmuhna sim huai mahmah hi. Roman vangliatna, papacy
vangliatna cihte deihkaih theih hi lo hi. Kha Siangtho makaihna tawh kamsangte,
sawltakte hong hilh thute limtak ngaihsut ding kisam hi.” Ellen G. White,
Evangelism, 577. Koi bangin hih thu na tel hiam?
Sihna
thu ngaihsun in. Nuntakna thu bek hi lo-in nuntak manneihna zong hong hilh hi
lo hiam? Mi pil tampi in nuntakna in a mawkna hi; tawntung sihna manawhin
kinungta hi, ci uh hi. Koi bangin na mu diam? Bang hangin Khrih sungah lametna
bek in nuntakna mannei-sak hiam?
Adam
mawhna in mi khempeuh tungah mawhna hong tun manin, Zeisu in nuntak tawntungna
hong pia a, hih thu upna tawh i san kul hi. I mai-ah hong kilui suahtak theihna
lampi zui dingin bang in hong khaktan hiam? Koi bangin mite’n hih thu a theihtel nadingin huh ding na hiam?