MUC

Print Friendly and PDF

Monday, September 18, 2017

LESSON 5 ( OCT. 28 – NOV. 3 ) ABRAHAM’ UPNA




LESSON 5                    OCT. 28 – NOV. 3

                 ABRAHAM’ UPNA




TU KAAL SUNG SIM DING: Pian. 15: 6; 2Sam. 11, 12; Rom. 3: 20, 31; 4: 1-17; Gal. 3: 21- 23; 1John 3:4


KAMNGAH: “Tua ahih leh upna thu i gen ciangin Thukham a phiat i hi hiam? Hi lo hi; a kipsak semsem i hi hi.” Romans 3: 31.


Romans sunga thute in upna tawh hotkhiatna kingah hi, cih thuguipi pulaak hi. Romans siksanin Pawlpi kipuahphatna (Reformation) hong om hi. Tuma kum 500, tu bang hunin, Luther makai-in Protestant makaite in nunghei nawnlo-in pawlpi puahphatna hong om hi. Siantho-na le kicinna nei Abraham etteh dingin hong koih a, gamtatna tawh hi lo, hehpihna hangin upna tawh dikna kingah hi, cih thu mi tampi in telkhial uh hi. Gamtat hoihin thukham zuihna in Pasian in a midikin hong ciamteh kei leh, lamet om ding hiam? Abraham in hehpihna hangin dikna ngah ahihleh ama nunga mite zong tua bang mah hi ding hi. Romans sungah Paul in hotkhiatna thuluanzia dawl thumin pulaak hi. (1).Hehpihna kamciam (2) Mihing in tua kamciam tawh kizopna ( 3). Pasian in amah a um mite midikin a hong ciaptehna, cih bangin pulaak hi.

Abraham in ama tungah Pasian' piak kamciam um a Pasian in a midikin ciamteh hi. Tua mah bangin a um mite Pasian in a midikin hong ciamteh hi. Hehpihna hang bek tawh hong kihonkhia hi. Hehpih taaklo ihih hang hehpihna i ngah hi. Hehpihna ngah dingin kilawm hi lehang hehpihna in piakkhong hi lo ding hi. Mimawh, khialhna tawh kidim mite ihih manin, hotkhiatna in piakkhong takpi hi.

Paul in Pian. 15: 6-2 siksanin upna tawh hotkhiatna kingah hi, cih thu pulaak hi. “Abraham in Pasian um ahih manin Pasian in midiktangsak hi.” Lai Siangtho sungah upna tawh dikna thu a kimuh masak penna hong suak hi.

SUNDAY       OCT. 29

THUKHAM

Romans 3:31 sim in. Paul in bang pulaak hiam? Bang hangin SDA thu-um khat aa dingin thupi hiam?

______________________________________________________________

_________________________________________________________________

Upna in Pasian thukham beisak lo hi. Thukham khempeuh a zui mi khat in upna lo tawh hotkhiatna ngah ngei lo ding hi. Thuciam Lui le Thuciam

Thak in Pasian’ hehpihna hangin mawhnei mi in upna tawh tua hotkhiatna ngah hi, ci-in hong hilh hi.

Romans 4: 1-8 sim in. Koi bangin Thuciam Lui in gamtatna tawh hi lo, upna tawh hotkhiatna kingah hi, ci-in hong hilh hiam?

_________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Abraham in dikna ngah hi. Bang hang hiam cihleh aman Pasian um hi. Tua hi-in Thuciam Lui in zong upna tawh diktanna hong hilh hi. Tua ahih manin upna in thukham beisak hi, cih pen manlo hi. Greek laimalin ‘katargeo’ a khiatna in ‘kimanna nei lo’ ‘kizang thei nawn lo’ cihna hi. Thuciam Lui in upna tawh hotkhiatna kingah hi, ci-in hong hilhcian hi. Thuciam Lui thute in hehpihna thu pulaak hi. Gentehna-in biakbuk ah ganhing tawh biaknate in mawhnei mi aitangin ganhing in sihna thuak hi. Gamtatna tawh hotkhiatna ngah hi lo-in tua ganhing hangin sihna tawh kipelh hi. David in Bathsheba a mawhpih khit nung ah mawhmai-na ngah hi lo hiam? David in siatna tawh kidim kumpi khat hi. Thukham tawh hotkhiatna ngah ding hi leh David a suahtak nading khat zong om lo hi. Ahi zongin Paul in upna tawh Pasian’ maipha ngah David, upna tawh a nungta eite etteh dingin pulaak hi. Mawhmai ngahna in Pasian’hehpihna nasep hi. Israel mite’n thukham tawh hotkhiatna ngah dingin a lamet uh hangin Jew biakna in hehpihna siksan biakna hi. Thukham tawh diktanna ngah ding hanciamna pen thuman panin paikhialhna lianpi hi.
David a gamtatsiatna le a kisikna, a kipuahphatziate ngaihsun in

(2Sam. 11, 12; Late 51). Mulkimhuai gamtatna panin bang lametna om thei hiam? Koi bangin pawlpi in siatna tawh a nungta mite tawh a kizopzia pulaak hiam?


MONDAY     OCT. 30

LEIBA MAW, HEHPIHNA?

Paul in hotkhiatna bek a hong hilh hi lo hi. Pasian tawh kizopzia ding – hotkhiatna thu laigil hong hilh hi. Gamtatna tawh Pasian maipha kingah hi, ci-in a um mi in, ama hoihna tawh dikna, siantho-na ngah dingin a lamen hi-in, ama hoihna suangin amah le amah dik kisa mi ahi hi. Biakna in ei le ei dik kisakna piangsak thei hi. Ahi zongin diktanna pen mihing in ngah dinga kilawm Pasian in a hong piakkhong ahihlam thei lehang, ei le ei hoih kisakna ding sangin Ama hong hehpihna hong itna mah bulpi-in kinei ding hi. A taktakin amah le amah dik kisa mi maw ahih kei leh Pasian tawh kipawl mi - kua in Pasian’ zia le tong, a hong itna kilangsak zaw ding hiam?

Rom. 4: 6-8 sim in. Koi bangin Paul in upna tawh diktanna thu hilh hiam?

____________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Mawhnei mi in upna tawh Khrih va zuat kul hi; a dikna a pom kul hi. Mawhna Puakhia Pa tungah a mawhna va suat kul hi. A hong piak mawhmai-sakna a san kul hi. Tua dingin Khrih in leitung ah hong pai hi. Mawh kisik mite tungah Khrih’dikna puan bangin hong kisilhsak hi. Tua mi in Pasian innkuan khat suak hi.” Ellen G. White, 1SM., 215.

Jew mite bek hi lo Gentile mite zong upna tawh hotkhiat ngah hi (Rom. 4: 9 – 12). A taktakin Abraham in Jew minam pan hong piangkhia hi lo hi.

Pasian bia lo minam pan hong khangkhia hi (Joshua 24: 2). Ama nuntak lai-in Jew mi le Gentile mi kikhen nai lo hi. Pasian in Abraham a diktansakin Abraham in vunat nai lo hi (Pian. 15:6). Tua manin Abraham in vunat mite le vunat lo mite aa ding ‘pa’ kici hi. Hih thu siksanin Paul in mi khempeuh tungah kipia hotkhiatna thu hong hilh hi.

Kuamah deidan lo-in, mi khempeuh aa dingin Khrih hong si hi (Heb. 2:9). Mi khempeuh aa dingin Singlamteh ngaihsun lecin, Singlamteh in mi khat ciat manphatzia hong lak hi lo hiam? Bang hangin minam, pau kideidannate in sia hiam? Koi bangin deidanna lungsim na neihlam kiphawkin Pasian hehpihna tawh tuate hemkhia ding na hiam?

TUESDAY    OCT.31         
KAMCIAM

Tuma kum 500 kimpawlin Martin Luther in Wittenberg biakinn kongkhak ah thusuah 95 vakilh hi. Tua thusuahte in upna tawh hotkhiatna ngah cih thu tawh kisai hi-in tuhun aa dingin zong thupi mahmah hi. Romans 4: 13 ah

‘thuciam’ le ‘thukham’ kibatlohzia kimu thei hi. Paul in Thuciam Lui siksanin upna tawh diktanna kingah hi, ci hi. Hih thu Abraham nunzia siksanin hong hilh hi. Jew mi khempeuh in amau pianna Abraham hi, ci-in um uh hi. Abraham in ama gamtatna tungtawnin diktanna ngah ahih lohlam kimu hi.

Pasian in Abraham in leitung luah dingin kamciam hi. Abraham in tua kamciam um hi. Tua kamciam tawh kisai ama masuan dingte zong Abraham in nial lo hi. Tua kamciam bangin a nuntakna tungtawnin Pasian in Abraham tungtawnin hotkhiat nasep hong sem hi. Hih in Thuciam Lui ah hehpihna nasepzia hong hilh hi. Paul in zong hih thuman hong hilh kik hi.

Romans 4: 14 – 17 sim in. Koi bangin Paul in Thuciam Lui in zong upna tawh hotkhiatna thu hong hilh hi, ci-in pulaak hiam?

________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

I gensa mah bangin Paul in kua-te tungah laigelh hiam, cih thupi hi.

Biakna thukham limtak a zui Jew thu-umte tungah a laikhak hi-in, tampi in thukham zuihna tungtawnin hotkhiatna ngah dingin kilamen uh hi. Thuciam

Lui in tua bangin hilh lo hi. Jew thu-umte upkhialhna puahpha dingin Paul in Abraham thu pulaak hi. Sinai ah thukham a kipiak ma-in Abraham in kamciam ngah khin hi. Thukham – gamtatna tawh hi lo, upna tawh dikna kingah hi, ci-in hong hilh hi.

Sinai ma-in zong a om khin Thukham 10 tawh dikna kingah hi, ci-in

Paul in a gen hileh upna tawh dikna kingah hi, cih thu kikhel tuan lo ding hi. Thukham siksanin Pasian’ kamciam ngah ding hanciamna in upna nialna, upna a mawhna bangin ngaihsun hi. Thukham in hong mawhsak hi. Upna in hong honkhia hi. Paul in Thukham siksanin hotkhiat ngah ding hanciamna in a mawkna ahihlam hong theisak nuam hi. Jew mi, Gentile mi hi taleh mi khempeuh in Thukham palsat hi. Tua hi-in dikna ngah dingin Abraham mah bangin, upna tungtawnin Khrih dikna hong kipia hi. Diktanna thu in pawlpi sung kipuahphatna – Protestant Reformation piangsak hi.

WEDNESDAY  NOV.1
THUKHAM LE UPNA


Paul in gamtatna tawh hi lo, Pasian hehpihna tawh hotkhiatna kingahzia

Abraham nunzia tawh hong hilh hi. Jew mi khat in hotkhiat a ngah nop leh ama gamtat hoih siksan lo-in Abraham tunga kipia kamciam Messiah tungah a tangtunna thu a siksan kul hi. Hih in Jew hi taleh Gentile hi taleh – mi khempeuh tunga hong kipia thu hi.

“Gamtat hoih tawh hotkhiatna kingah hi, cih upna a bulpi in dawibiakna pan hong kipan hi. Tua bang upna nei mi in mawhna sungah nuamsa mi ahi hi” Ellen G.White, The Desire of Ages, 35, 36. Hih in bang cihna hiam? Bang hangin gamtatna tawh hotkhiat kingah hi, cih thu in khial hiam? Koi bangin Paul in thukham le upna kizopzia pulaak hiam? Gal. 3: 21 – 23.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Nuntakna pia thei thukham a om leh, tua in Pasian thukham hi ding hi. Ahi zongin Pasian thukham in zong nuntakna pia thei lo hi.Bang hang hiam cihleh mi khempeuh in Pasian thukham palsat hi; mi mawh i hi khin hi. Ahi zongin Pasian kamciam a om bangin thukham hangin mawhsak thuak mite, gamtatna tawh hotkhiat ngah ding hanciam a vangik pua mite Khrih tungtawnin suahtakna ngah hi. Upna om lo, hehpihna om lo, dikna kihel lo thukham zuihna in vangik hi. Thukham nuai-ah nungta i cih in tua vangik pua, mawhsakna nei cihna hi.


Koi bangin Pasian tawh nuntakna ah upna tawh dikna kingah hi, cih thupi hiam? Hih thuman a khahsuah lo dingin bangci bangin nungta ding na hiam? Upna tawh hotkhiatna kingah hi, cih thu om kei leh bang thu hoih om ding hiam?

THURSDAY    NOV. 2
THUKHAM LE MAWHNA


Mi tampi in Lai Siangtho siksanin thuciam Thak in thukham beisak hi, ci-in pulaak uh hi. Ahi zongin tua bang thuhilhnate in Lai Siangtho thuman hi lo hi. 1John 2:3 -6; 3:4; Romans 3:20 sim in. Thukham le mawhna kizopzia bang hong hilh uh hiam?

____________________________________________________________

___________________________________________________________________

Tuma kum 300, 400 lai-in Irish mi Jonathan Swift in hih bangin gelh hi: “Zukhamna, zuau genna, thumanlohna, guktakna cih kammalte laibu sungah gelh nawn lo-in zong pulaak nawn lo-in, tua thukhun kiphiat hi leh mi khempeuh thuman, thudik, thuman it mi vive a kihi khin diam? A deihhuai nunzia i nei vive diam, ci hi. Jonathan Swift, A Modest Proposal and Other Satires (New York: Prometheus Books, 1995), 205.

Pasian thukham kisam lo hi zenzen leh, bang hangin zuaugenna, mithahna, guktakna cihte mawhna, siatna kici veve thei ding hiam? Pasian thukham kisam lo hileh mawhna zong om lo ding hi. Pasian' thukham a bei hi leh mawhna, siatna zong om lo ding hi. 1John 1: 7-10; James 1: 14, 15 sim in.

Thuciam Thak sungah thukham le Lungdamna thu, a nihin kipulaak hi. Thukham in mawhna hong lak hi. Lungdamna thu in mawhmai nading lampi

– Khrih hong sihna le sihna pan a thawhkikna thu hong hilh hi.Thukham om lo hi leh mawhna om lo ding hi.Tua hi leh bang panin hotkhiat kul ding hiam? Thukham a om manin Lungdamna thu in mannei hi. Singlamteh in thukham beisak hi, cih i za mun mahmah hi. A taktak in tua bang hi lo hi. Bang hang hiam cihleh Singlamteh in thukham bei thei lo, kikhel thei lo hi, cih hong hilh hi. Pasian in Khrih hong sihma-in Thukham khel lo, beisak lo ahih leh bang hangin Khrih hong sih khitteh bei-sakin, khel ding hiam? Bang hangin mihing in a mawh a kipan thukham beisak lel lo hiam? Tua hi leh mihing in sih kul lo ding a, Zeisu hong sih kisam lo ding hi. Khrih hong sih manin Thukham bei, kikhel ding hi leh a hong sihma-in Thukham bei, kikhel zaw ding hi. Khrih hong si ahih manin Thukham bei lo, kikhel lo ahihna hong lak hi. Thukham kikhel lo, bei lo ahih manin Zeisu hong si hi. Thukham in mawhnei mi hong khel lo ahih manin mawhmai nading Zeisu a sih ding sangin a hoih zaw bang dang om diam?

"Numei pasal mawhna bawl kei in," cih thupiak om kei leh zi le pasal, nungak, tangval siantho loh manin siatnate a om ding hiam? Bang hangin Pasian thukham in kiplai hiam, cih thu koi bangin na pulaak diam? Pasian thukham na palsat manin bang na thuak hiam?


FRIDAY    NOV. 3

NGAIHSUTBEH DING: Sim ding: Ellen G. White, “ Christ the Center of the Message,” 388 in 1SM.; “ The Call of Abraham,” 125 – 127; “ The Law and the Covenants,” 363, 364 in Patriarchs and Prophets; “The Sermon of the Mount,” 307, 308; “Controversy,” 608; “It is Finished,” 762, 763 in The Desire of Ages.

“ Hehpih na ngah nading nasem hi lo-in sep ding leiba hi zaw hi. Paul in Pian. 15: 4-6 siksanin gamtatna tawh hi lo, upna tawh dikna hong kipia hi, ci-in hilh hi. Abraham in a upna pen dikna-in kiciaptehsak hi. Hih in bang hong hilh hiam cihleh Pasian in a hong hehpih manin mawhmai sak a, gamtat hoih man hi lo hi.” Martin Luther, Commentary on Romans, 82.

Satan in gamtat hoihna tawh Pasian’ maipha le dikna kingah thei hi, ci-in hong khem ahih leh, ze-etna in hong zo ding hi; a nungzui ding hong ngah hi, cihna hi…… na kongkhak tungah Calvary mual a Tuuno’ sisan na baangsak in. Tua hileh Satan in hong zo kei ding hi.” Ellen G. White, Advent Review and Herald, Sept. 3, 1889.


KIKUP DING DOTNATE:

1.       Bang hangin gamtatna kihel lo upna bek tawh hotkhiatna kingah hi, cih thu in thupi mahmah hiam? Hih thu in a man lo bang thu panin hong dal ding hiam? Hih thu siksan nei lo mi in lauhuai thu bang tuak ding hiam?

2.    Thukham in hong hon thei lo cih thu thei mah lecin, Pasian Thukham kip tawntung ahihna bang tawh lak ding na hiam?

3.    Pawlpi kipuahphatna hong piankhiat (Reformation) theihna bulpi in koi bangin hotkhiatna ngah i hiam cih thu siksan hi. Bang siksanin mimal siksan hi lo-in, Roman Catholic le Prostestant kilamdanna bang om hiam?

4.    Mawhnei mi in diktanna ngah in Pasian maipha le hehpihna ngah ding kilawm lo hi. Hih thu in i nunzia hong khel ding kisam hi lo hiam? I tungah hong khialte ‘mawhmai-sakna, hehpihna ngah ding kilawmpi mah hehpihin, mawhmai-sak ding kisam hi lo hiam?


To get the latest update of me and my works

>> <<