LESSON 10 DEC. 2-8
KAMCIAM’
TATE
TU KAAL SUNG
SIM DING: Romans 9.
KAMNGAH: “Tua ahih manin Amah in a hehpih
nopte hehpihin a lungkhauhsak nopte a lungkhauhsak hi” Romans 9: 18.
"Jacob
ka it a, Esau ka mudah hi,” ci-in kigelh hi. Amah in Moses kiangah, ‘ Ka hehpih
nopte ka hehpih ding a, ka lainat nopte ka lainat ding hi,” a ci hi” Romans 9:
13, 15. Hih munah Paul in bang pulaak hiam? Mihing in a neih deihtelna koi ah
om hiam? Mihing in deihtelna nei kei leh mihing hihna mannei ding hiam? Pasian
na up nop leh um thei, na up nop kei leh nangma thu hi lo hiam? Ahih kei leh
deihtelna nei mah ta le uh, hotkhiat ngah ding le a mangthang ding mi a tuamin
kiciamteh khol hiam? Hih dotnate tawh kisai-in Paul in a huamin a gen thute
siksan ding kisam hi.
Kuamah in
Pasian’ sepna daltan thei lo hi. Kuamah in Pasian’ geelna khaktan zo lo hi.
Pasian in mi khat Ama nasem dingin a tel leh kua in khaam zo ding hiam? Leitung
khempeuh ah hotkhiatna nasem Pasian hi lo hiam? Pasian in Ama nasem ding mi a
telkhiat ciangin mihing’ deihtelna susia, khaktan lo hi. Mi khat in hotkhiatna
ngah lo dingin Pasian in kuamah khaktan lo hi. Tua bangin Pasian in gupna ngah
ding mi teltuam nei leh, mi khempeuh aa dingin Khrih’ hong sihna tawh kituak lo
hi. Bang hang hiam cihleh Khrih in mi khempeuh honkhia dingin hong si hi.
Romans 9 in
mimal hotkhiatna tawh kisai thu hi lo hi. Na khat sem dingin teltuam ngahna thu
hi zaw hi.
SUNDAY DEC. 3
PAUL’ VANGIK
“Note pen keima siampi nasep a sem minam, le minam siangtho na hi ding
uh hi. Israel mite tungah hih thute na gen ding ahi hi,” a ci hi” Pai. 19: 6.
Pasian in khuamial sung om mite kiangah hotkhiatna nasem ding mi sam hi.
Tua bang nasem dingin Pasian in Israel mite telkhia hi. Namdangte etteh dingin
a telkhiat hi. Tua hi leh namdangte’n Pasian hong thei ding uh hi. Namdangte’n
a nungta Pasian a up nadingun Pasian in Israel mite tungah
Ama’ zia le tong pulaak hi. Leitung in biakpiaknate tungtawnin Khrih
Honpa theitel ding uh hi. Amah a umte nungta ding hi. Israel mimal a khan mah
bangun thupha ngah uh a, a nasep uh zong hong tangzai semsem hi.
Romans 9: 1-12 sim in. Paul in Pasian’ cihtakna le mihing’ gitnatlohna
bang pulaak hiam?
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Pasian in Israel mite tunga a piak Ama kamcian mangthang lo hi. Pasian
tungah a citak mi tawmno khat tungtawnin Pasian in nasem hi. Paul in a cianlai
thu-um mite tawh kisai a pulaakna-ah Israel mite kipatna thu hel hamtang hi.
Pasian in Ama nasem ding teltuam nei hi. (1) Pasian in Abraham’ suan le khak
khempeuh tel lo hi; Isaac sung pan mite bek tel hi. (2). Pasian in Isaac’ suan
le khak khempeuh tel lo hi; Jacob suan le khakte bek tel hi. Hotkhiatna in
khanggui, beh le phung tungtawnin hong kipia hi lo hi. Thu-um innkuan, pawpi
man sung pan khangkhia na hi zongin tua in hotkhiatna hong pia lo hi.
Hotkhiatna in upna tungtawnin hong kipia hi. Tua upna in itna tawh a nungta
upna hi ding hi.Upna in kamciam tate na hihna pulaak ding hi
(Rom. 9: 8).
Romans 9:6 “ Israel mi khempeuh Pasian teltuam mi hi lo hi” cih thu
ngaihsun in. Israel mite tung kipia masuan a hong kipiak mah bangin SDAte bang
hong hilh hiam?
MONDAY DEC. 4
A KITEL MITE
“Rebekah kiangah Pasian in, “A u zaw in a nauzaw’na sem ding
hi,” na ci khinzo hi. Tua mah bangin Lai Siangtho sungah “ Jacob ka it a, Esau
ka mudah hi,” ci-in kigelh hi” Romans 9: 12, 13.
Romans 9
sunga thute in mimal hotkhiatna thu gen hi lo hi. Nasem dingin mimal tungah
kipia thu a gen hi zaw hi. Pasian in leitung mite tungah hotkhiatna thu pulaak
dingin Jacob telkhin hi. Hih thu in, “Esau in hotkhiatna ngah lo ding hi,”
ci-in a pulaak hi lo hi. Pasian in mi khempeuh a hotkhiat nop mah bangin Esau
zong honkhia nuam hi.
Romans 9:
14, 15 sim in. Koi bangin hotkhiatna thu siksanin na telthei hiam?
______________________________________________________________
___________________________________________________________________
Paul in mi
khat bek hotkhiatna genna hi lo hi. Bang hang hiam cihleh Pasian in mi khempeuh
hong hehpih ahih manin mi khempeuh honkhia dingin nasem hi (1Tim. 2:4). “ Bang
hang hiam cihleh mi khempeuh in hotkhiatna a ngattheih nadingun Pasian in ama
hehpihna hong lak khinzo hi” Titus 2: 11. Ahi hang Pasian in namdangte zong ama
nasem dingin tel hi. Tua bangin a tel minamte’n a ut kei uh leh nial thei uh a,
ahi zongin Pasian’ telkhiatna kuamah in khaktan thei lo hi. Bang zahin Esau in
a hanciam zongin ama khanggui in Messiah hong khangkhiatna hi thei ngei lo
hi.Teltuam minam zong hi lo hi. Honpa hong khankhiatna khanggui dingin Pasian’
sehna sungah Esau kihel lo hi.
Pasian in
Khrih tungtawnin mi khempeuh tungah a hehpihna hong pia hi. Mi khempeuh
mangthang lo-in hotkhiat ngah dingin hong tel hi (Eph. 1:4, 5; 2Pet. 1:10).
Khrih sungah hong kipia nuntak tawntungna kamciam mimal in nial thei, sang thei
hi; mimal khat ciat in a khensat ding ahi hi. Jesuh in mimal khat ciat aa dingin
hong si hi. Ahi zongin mimal in tua tawntung nunna sungah a lut ding le lut loh
ding ama khensatna tungah kinga hi. Tawntung nunna sung a lut mite in Khrih
sungah upna nei mi hi-in, tua mi in mawhmai-in diktanna ngah khin, Pasian’
thupiak a zui mi ahi hi.
Leitungah
nangkia bek a nungta na hi phial zongin leitung kipiansak mapekin hotkhiat
dingin Khrih in nang hong tel khin hi. Pasian in Jesuh tungtawnin hotkhiat ngah
dingin hong sam, hong tel hi.
Hamphatna le
lametna lianpi hi. Bang hangin hih thu le leitung nate i tehciangin leitung na
khempeuh in kimanna nei lo hiam? Khrih sung a hong kipia kamciamte ngah lo-in
mawhna sungah mangthang hi lehang bang hangin manthanna lianpi kici ding hiam?
TUESDAY DEC. 5
TEL ZAWHLOH THUTHUK
“Bang hang hiam cihleh keima ngaihsutnate nomau’ ngaihsutna bang hi lo
a, keima pianziate nomau’ pianzia bang hi lo hi. Vantung pen leitung sangin a
sanzawk mah bangin, keima paiziate zong, nomau paizia sangin sangzaw a, ka
ngaihsutnate zong, nomau ngaihsutna sangin a sangzaw ahi hi” (Isa. 55: 8 ,9).
Romans 9: 17 – 24 sim in. I sinsa thute siksanin koi bangin Paul’ gen
thu na tel hiam?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Pasian in Egypt gama Israel mite a hotkhiat mah bangin Pasian in mi
khempeuh hon dingin nasem hi. Egypt gam a gimnate a kipan Israel mite a
hotkhiatna tungtawnin Pasian in Amah le amah kilaak hi. Tua hi leh namdangte in
a nungta Pasian thei ding uh hi. Egypt gama Pasian’ nasepnate tungtawnin
namdangte’n a biak uh pasian tuamtuamte nusia-in a nungta Pasian a biak ding uh
kideih hi. Ahi zongin Pharaoh in Pasian langdo dingin a lungsim khensat hi.
Pharaoh in a lungtang khuahsak hi taleh Pasian in a kisik ding hun pia veve hi.
Israel mite’ ngetna pia nuam lo hi. Pharaoh' khensatna in Pasian' piak
hotkhiatna khaktan lo hi. Khrih in Moses, Aaron le Israel mite aa dingin a
nuntakna a piak mah bangin Pharaoh aa dingin zong hong si hi.
Mihing in Pasian’nasepzia, leitung nate’ omzia, thuman thutak a
theihtelna uh kicing lo hi. I tel zawh loh thu tampi om hi lo hiam? Hun khat
lai-in siavuante’n cina bawlma-in khutsil ding thei lo uh hi. Ahi zongin
tuhunin tua bang hi nawn lo hi. Mailam ah i theih ding thute in tuhunin bangmah
i theihlohlam hong pulaak ding uh hi.
Pasian’nasepzia i tel zo kei hi. Ahi zongin Jesuh in Pasian hong lak hi
(John 14:9). Tua ahih leh bang hangin i telloh thute lunghimawh lo-in Khrih’
zia le tong, Pa Pasian’ thu a hong lak thute le a hong itna mitsuan ding thupi
zaw hiam? Bangci bangin hamsat lungkiat hun, a man lopi-in gimthuak ciangin
Pasian’ zia le tong in Ama tungah hong citaksak thei hiam?
WEDNESDAY DEC. 6
AMMI: “KA MITE”
Romans
9: 25 in Hosea 2: 23 siksan hi. Romans 9: 26 in Hosea 1:10 siksan hi. Israel
mite in Pasian tawh a kizopzia uh a tel nadingun Hosea kiangah numei kizuak
khat tenpih ding thupia hi (Hosea 1: 2). Pasian in bang hangin tua bangin
thupia hiam cihleh Israel mite’n namdang pasiante bia uh hi. Ta nei-in a minte
un Pasian a taisan Israel mite’ omzia, namdang pasian a biaknate uh pulaak hi.
Loammi (Hos. 1:9) a khiatna in ‘ ka mite hi lo hi’ cihna hi. Tua hi taleh ni
khat ni ciangin gimna a thuak khitteh Pasian kiang zuan kik ding uh hi, ci-in
genkhol hi. Tua hun ciangin a biak pasiante uh hemkhia ding uh a, Pasian in
Israel mite tungah cihtheihna pia kik ding hi. Pasian in a mawhna uh maisakin
amaute tawh thuciam bawl kik ding hi (Hosea 2: 11 – 19). Tua hun ciangin Loammi
“ ka mi hi lo’ cihna panin Ammi ‘ka mite’ cihna ngah kik ding uh hi.
Paul
hunlai-in Jew mite bek Pasian’ mi hi lo hi. Gentile mite zong Pasian' mi hi
(Rom. 9: 24). A kipatcil a kipan mi khempeuh hotkhiat ding kigeel khin hi. SDA
pawlpi in zong (Mang. 14: 6 ) thupuak dingin sapna ngah i hi hi: “ tua ciangin
van laizang ah a leng kawikawi, a dang vantungmi khat ka mu hi. Amah in
leitunga a teeng gam khempeuh, minam kim, paunam kim le mi khempeuh tungah
tawntung lungdamna thu a tangko ding ahi hi.” Paulte’ hunlai, nidang Israelte
hun laimah bangin tu-in zong leitung mun khempeuh ah hotkhiatna thu tangko ding
ahi hi.
Romans
9: 25 – 29 sim in. Paul in ama hunlai-a thute a hong hilh nadingin Thuciam Lui
bangci siksan hiam? Bang thu laigil pulaak hiam? Bang lametna hong pia hiam?
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________
A mipih
kimkhat in Paul’ gen thute nial uh ahih manin Paul a lunggim mahmah hi (Romans
9:2). Ahih hang thuman a zui mi tawmno khat om veve hi. Mihingin ama kamciam
pelh ta leh Pasian in a kamciam bangin nasem hi. Na khempeuh a bei-hunteh
Pasian in a kamciam tangtungsak ding hi, ci-in lametna i nei hi. Tua kamciamte
na nuntakpih leh a hampha mi na hi hi.
Kamciam
hong pia napi a kamciam bangin a sem lo mi na tuak kha ngei hiam? Na kamciam
piakte na tangtungsak hiam? Na tangtun loh kamciamte in bang thumanpha hong
hilh hiam?
THURSDAY DEC. 7
PUKNA
“Tua ahih leh bang gennawn ding i hi hiam? Dikna thu a deihlo
Gentile-te in upna hangin kingah dikna a ngah uh hi. Ahi zongin dikna
thukham a delh Israel mite in dikna a ngah kei uh hi. Bang hangin ngah lo uh
ahi hiam? Upna tawh zong lo-in thukham zuihna tawh a zon man uh hi” (Romans 9:
30- 32). Bang thupuak na mu hiam? Tu-ma kum tampi hunlai-a kigelh, a mun le a
hun kibang lo hi mahta leh, tuhun aa dingin bang hong hilh hiam? Koi bangin
Israel mite’ khialna pelh ding na hiam?
____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Paul in a mipihte’ khialhna hilhcian hi. Bang hanga Pasian’geelsakna
bangin nungta lo cihte pulaak hi. Dik ngah ding hanciam taleh uh, dikna tawh
kigamla uh hi. Gentile mite’n ahih leh tua bangin dik ngah ding hanciam kei ta
le-uh Pasian in amaute midikin sang veve hi. Hotkhiatna thu a zak phetun pom
thei pah uh a, um, nuntakpih pah uh hi. Pasian in amaute midik hi, ci-in pulaak
hi. Bang hang hiam cihleh amaute’n mawhnei mite aa dingin Khrih hong si hi, cih
um uh hi. Khrih in a nunna pia-in, amaute’n Khrih a upna pulaak uh hi. Israel
mi khempeuh in Jesuh in Messiah a nial khin uh hi lo-in, pawl khat in nial-in,
genkhol bang mahin tua mite in ‘puk nading suang’ hangin mangthang ding uh hi
(Sawl. 2: 41; Rom. 9:33). Khrih in amau’ lamet Messiah bangin gamta lo hi. Tua
hangin um lo uh hi. Paul in Thuciam Lui siksanin hih bangin pulaak kik hi: “Lai
Siangtho in, “En un, keimah in Zion-ah mite a muktuk theih nading, mite a
puktheih nading suang khat ka koih hi. Ahi zongin amah a muang mite khempeuh
tavai cih om ngei lo ding hi,” ci hi (Romans 9:33). Hih in upna man lo in hotkhiatna
tawh kigamla hi, cih hong hilh hi (1Pet. 2: 6-8). “Pukna suang” om taleh Amah a
um mi khempeuh kihon ding hi. A um lo mi tampi aa dingin Khrih in kipukna suang
ahih hangin, amah thei-in, a it mite’n Khrih in “kei hong hon ka Suangpi” (Late
89: 26) ci ding uh hi.
Khrih in nang aa dingin pukna maw, ahih kei leh bukna suangpi maw? Na
pom zawkzawk in na nunzia huzaap hi lo hiam? Koi bangin lamenna nei-in, leitung
siatna panin tho-in Jesuh tawh nungta ding na hiam?
FRIDAY DEC.8
NGAIHSUTBEH
DING: Sim ding Ellen G.
White, “ Later English Reformers,” 261, 262 in The Great Controversy;
“Faith and Works,” 530, 531 in The SDA Encyclopedia; Ellen White Comments,
1099, 1100 in The SDA Bible
Commentary, vol. 1.
“Lai
Siangtho in sehkholhna gen mah hi. Tua sehkholhna in hotkhiat tawh kisai lo hi.
Vantungnopna sung lut dingin Pasian in hong seh hi, ci-in a kingaihsun mi tampi
om hi. Lai Siangtho’ gen sehkholhna in tua hi lo hi. Mimal khat ciat in lau-na
le linna tawh hotkhiatna a zon kul hi. Mimal khat ciat in Pasian’ galvante
silhin upna galdo dingin a hong telkhiat i hi hi. A hoihlo ci le sa deihna
khempeuh do-in, Satan’ tangsiahna pan kihep kul hi. Lai Siangtho sim ding,
vil-in, ngakin, thungen dingin hong kitel hi. Tatsat lo-in upna tawh nungta
dingin hong kitel hi. Thuza le a ngai bek hi lo-in Pasian’ kammal a zui dingin
hong kitel hi. Hih in Lai Siangtho sunga telkholhna ahi hi.” Ellen G. White,
Testimonies to Ministers and Gospel Workers, 453, 454.
“Ciangtannei
mihing in Ciangtan Neilo Pasian’ nasepna, a zia le tong a tel zo kei ding hi.
Hat pen, pil pen mite tung hi taleh a zawngkhal pen, mimawl pen mite tungah
Pasian in kuama telzawh loh dingin vanglian hi. “ Meiipite le khuamial sahpite
Ama kiimah om a, thumanna le thutannate Ama tokhom bulpi ahi hi” (Late 97:2).
Ciangtan nei lo vangliatna le hehpihna tawh kidim Pasian a zuan mite in Ama hong
makaihnate tel thei ding uh hi. A hong kamciamte, a hong lah thute i theitel
hi. Tua lo thute ah na khempeuh a sem thei, itna tawh kidim Pasian i muan ding
kisam hi.” Ellen G. White,
Education 169.
KIKUP DING DOTNATE
1.
Khristian
kimkhat in, Pasian in i pianma-in hotkhiatna ngah ding le a ngah lo ding hong
tuamseh khin zo hi, ci uh hi. Pasian in a mangthang dingin a hong sehtuam na
hih leh, Amah nungzui ding na khensat zongin na mangthang veve ding hi, ci uh
hi. Mihing’ deihtelna in bang mah mannei lo-in Pasian’ khentuam a om bangin kip
ding hi; hel in a mit ngeilo meikuang hi ding hi. Khrih tawh kizomta lecin hell
tung veve ding hi, ci uh hi. Hih in bang khialhna nei hiam? Koi bangin SDA
pawlpi’ upna tawh kituak lo hiam?
2.
Koi
bangin saptuam ngah SDA pawlpi le Israel mite kalsuanzia na theitel hiam? Hihte
nih kikaal ah kibatpih bang om a, kilamdanna bang om hiam? Bangci bangin amaute
sangin i hoihzawkna kimu thei hiam?Ahih kei leh amaute sangin siahuai zaw i
hiam?