MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, June 14, 2017

LESSON 8 AUG 12 – 18 SILA PAN GAMH LUAH



LESSON   8      AUG 12 – 18
SILA PAN GAMH LUAH

SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Gal. 3: 26 – 4: 20; Rom. 6: 1

– 11; 9: 4, 5; Heb. 2: 14 – 18; 4: 14.


KAMNGAH:    “ Tua ahih manin note pen sila hi nawn loin Pasian’ tate na hih manun Pasian in ama tate a’dingin a koih khempeuh, note tungah hong pia ding hi.” Galatia 4:7.


Paul in Galatia pawlpite in sila bangin nungta lo-in Pasian’ tanu, tapa bangin nungta dingin hilh hi. Tua bangin nuntakna in amau hamphatna hi. Luther in a nuntaklai-in hih thu a zak ding kisam hi. Luther in a mawhna kiphawk ahih thei-in gamtat hoihna tawh mawhmai-na le lungnop ngah dingin hanciam hi. Phunggi sangah omin a hihtheihzahin hanciam hi – antangin thungen, a pumpi deihnate nial hi. Tua bangin khamuanna a zon hangin khamuang ngei lo hi. Pasian mai-ah diktanna le siantho nadingin mihing lampan septheih khempeuh a sit khat zong om lo hi. Phunggi thukhun a zuih loh khat zong om lo hi. Ahi zongin khamuanna ngah thei tuan lo hi. “Phunggi khat in phunggi thukhun tawh vantung gam tung thei ding hi leh vantung gam tawh kipelh kei ning,” ci hi. Ahi zongin tua bang hi lo hi.

A khuanungphawk thu in: Khrih sung bek ah hotkhiatna, khamuanna om hi, cih mu khia hi. Galatia sunga kipulaak bang mahin suahtakna le lametna hong ngah hi. Tua a kipan Khristian pawlpi sungah kilamdanna lianpi hong piang hi.

SUNDAY      AUGUST 13

KHRIH SUNGAH I DINMUN (Gal. 3: 26 – 29).


Gal. 3: 25 ngaihsun kawmin Gal. 3: 26 sim in. Koi bangin hotkhiatsa mite thukham tawh i kizopzia hong theitelsak hiam?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Gal. 3: 26 in Paul in thukham a muhzia a tuampian khat pulaak hi. Sila khat in a topa’ ta tawh gamhluah kikim ngah hi, cih thu in upna tawh Khrih a zuan khempeuh in mawhna sila hi nawn lo-in Pasian’ ta hihna ngah uh hi. Pasian’ ta hihna-ah numei, pasal kikhen lo hi (Gal. 3: 28). Tate ci lo-in ta ci-in a pulaakna a hang in, tapa tungtawnin gamh luah hong pai hi-a, Thuciam Lui ah Israel mite’n Pasian’ ta ci-in a kiciamteh i phawk ding deihna hi (Thkna. 14:1; Hos. 11:1). Khrih sungah Gentile mite’n zong Israelte mah bangin Pasian tawh kizopna nei thei uh hi.

Bang thu in tuiphumna mannei sak hiam? Gal. 3: 27, 28; Rom. 6: 1 – 11; 1Pet. 3: 21.

______________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Gal. 3: 27 in Paul ngaihsutna picing zaw semsem hi, cih pulaak hi. Tuiphumna in Khrih tawh kizopna nei ding ci-in khensatna limcing hi. Romans 6 ah tuiphumna in Khrih sihna le sihna pan a thawhkikna limcing hi, ci-in hong hilh hi. Galatia ah tuiphumna tawh kisai limciinna dang khat kipulaak hi. Tuiphumna in puan bangin Khrih dikna in hong tuam hi, cih limcing hi. Paul in hih limciinnate Thuciam Lui ah zong Pasian in thumanna le hotkhiatna tawh a mite hong tuam hi, cih siksan hi (Isa. 61:10; Job 29: 14). “ Paul in tuiphumna in Khrih in Amah a um mite puan bangin hong tuam limcing hi”ci-in pulaak hi. Paul in dikna puan cih kammal a pulaak loh hangin Khrih in Amah a um mite Ama dikna puan tawh hong tuam hi.” Frank J. Matera, “ Galatians ( Collegeville: The Liturgical Press, 1992), 145.

Tuiphumna in Khrih tawh pumkhat hihna limcing cih thu in Khrih dikna in eite dikna hi, cih pulaak hi. Bang hang hiam cihleh Khrih in Abraham suan panin hong khang khia hi. Khrih tawh gamh luahkhawm i hi hi. (Rom. 8: 17). Abraham le a suanlekhak tungah kipia kamciam thu-um mi khempeuh in zong i ngah hi.

Khrih hoihna khempeuh eite hong kipia hi, cih thu ngaihsun in. Koi bangin hih thu in nisim i nunzia hong huzaap hiam?

MONDAY      AUGUST 14

HUIHLAK A UKNA NEITE’ SILA

Paul in Pasian tawh i kizopzia tapa le gamh luah mite tawh genteh hi (Gal. 4: 1-3). A hau mahmah mi khat a sihkhitteh a neihlelamh khempeuh upa pen luahsak hi. Ahi zongin gamh luah ding tapa pen naupanglai hi. Tu hunin zong hih bang om hi. Gamh luah ding pa a picin mateng mi khat in kem phot hi. Gamh luah a hih hangin naupanglua ahih manin amah sila nasemte sangin tawmno khat bekin inn sungah ukna nei hi.

Paul in thukham pen ukna nei mi tawh genteh hi (Gal. 3: 24). Ahi zongin na kemcing, manager ( thuvanpi) sangin thupi zaw-in, a thuneihna lian zaw hi. Hihte in gamh luah ding naupang hong khankhiat dong hoihtak kem uh hi. A hong picin mateng sumzekna a kipan inn sung vai khempeuh amau khut sungah om hi.

Gal. 4: 1-3 sim in. Paul in bang gen hiam? Khrih sungah a om khinte mite tungah thukham in bang dinmun nei hiam?

______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Paul in huihlak a vanglian ukna neite (Gal. 4: 3, 8)cih tawh kisai-in khat le khat muhzia kibang lo hi. Greek laimalin ‘stoicheia’ hi-in ‘nate’ cihna hi. Mi kim khat in na khempeuh a genna hi, ci uh hi (2Pet. 3:10, 12). Pawlkhat in dawi nam tuamtuamte ci uh hi (Kol. 2: 15). Kimkhat in biakna tawh kisai upna kipatcilna pulaak hi (Heb. 5: 12). Paul in Khrih mihingin a hong pianma mite nunzia a pulaaknate ah picingnai lo naupang tawh genteh hi (Gal. 4: 1-3). Tua in thu zuihna ah kipatcilna mah hi. Thuciam Lui biakpiaknate a kipan thukham in hotkhiat lungdamna thu bulpi hi, cih kilang hi. Tua hi-in biakpiakna thukhamte in Israel mite aa dingin thupi mahmah hi. Tua biakpiakna thukhamte in a piang ding thute limcingkhol hi. Tua biakpiakna thukhamte in Khrih sihna tawh kipelhsak thei lo hi.

Khrih siksan lo-in thukham siksan mi in nunlui sungah a nungta mi hi.

Khrih hong sih khitteh biakpiakna thukham a suang mi in khangcing khin napi naupang bangin a gamta mi tawh kibang hi.

Naupang bangin thu upna in deihhuai hi taleh upna picing a kici thei diam? Ahih kei leh upna picing semsem leh naupang bangin upna nei ding i hiam? Naupang bangin upna, lungsim siantho-na le Pasian muanna na nei hiam?

TUESDAY         AUGUST 15

“PASIAN IN A TAPA HONG SAWL (Gal. 4: 4).


“Ahih hangin a hun a cin ciangin Pasian in a Tapa hong sawla, thukham nuai-ah numei sung panin hong suak hi” (Gal. 4: 4).

‘A hun a cin ciang’ cih kammal in mihingte a hong tatkhiat nadingin Pasian in Ama geelna tangtungsak hi, cih pulaak hi. Khrih in hun khat peuh sungin hong pai hi lo hi. Khrih in Pasian’ ciangtan hun a cin lianin hong pai hi. Tua hun in Pax Romana kici-in Roman gam in nopsakna tawh a kidim hun, kum 200 sung bang hi ding hi. Rome kumpi in Mediterranen gam zo-in pau nam khat kizat hun, mun khat lemun khat kikawmna lampi a hoih hun, nuntak khuasakzia kibatkim hun hong tun ciangin lungdamna thu zong kizel baih hi. Pasian in Messiah hong pai hun ding a geelsak hun in hih hun ahi hi (Dan. 9: 24 – 27).

Bang hangin Khrih in eite a hong hotkhiat nadingin mihingin a hong piankul hiam? John 1: 14; Gal. 4:4; Rom. 8:3; 2Kor. 5:21; Phil. 2:5 -8; Heb. 2: 14 – 18; 4: 14, 15.

__________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Gal. 4: 4, 5 in Lai Siangtho sungah hotkhiatna thu a tom thei penin kigelhna mun hi. Khrih in leitung ah hong pai mawk hi lo-in Pasian geelkholhna bangin hong pai hi. “Pasian in a Tapa hong sawl hi.” Eite a hong kihotkhiat nadingin Pasian in lampi bawl masa hi. Khrih in Pasian takpi hi, cih thu in Khristian sungah upna laigil khat hi (John 1: 1 -3, 18; Phil. 2:5 -9; Kol. 1: 15 – 17). Pasian in vantung mite sawl lo hi. Amah mah hong pai hi.

Jesuh in a tawntung in Pasian Tapa hi mah taleh numei sung pan hong piang hi. Kha Siangtho in naupaai-sak ahih hangin Khrih in mihing takpi hi. Jesuh in “Thukham bangin hong nungta cih thu in a khankhiatna Jew minam pulaak banah eite mawhna khempeuh pua hi, cih pulaak hi. Khrih in Adam nihna hi (Rom. 5: 12 – 21). Adam nihna in thupiak a manna tawh thukham deihna khempeuh kicingsak hi. Tua manin Adam nihna in Adam masa’ thupiak zuihzawhlohna panin eite hong honkhia hi. Singlamteh tungah a hong sihna tawh thukham deihna kicingsak hi; mawhna hangin tawntung sihna panin zong hong hon hi. Tua hi-in Amah a um, a muang, a nuntakna a pia mi khempeuh honkhia ding hi hi.

WEDNESDAY     AUGUST 16
A TA DINGIN I HAMPHATNATE (Gal. 4: 5 -7).


Paul in Gal. 4: 5 -7 ah gamh luah ding tapa in a ngah hamphatnate pulaak hi. Khrih in thukham ukna nuai-ah a om mite honkhia hi. ‘Honkhia’ cih kammal in ‘lei kik’ cihna hi. Sila khat, thongkhia khat va tankhia, va honkhia cihna hi. Hotkhiatna i cih zong suahtak ding kisam mi khat suakta-sak, hotkhiat ding kisam mi khat honkhia cihna hi. Bang panin suahtak ding, hotkhiat kisam i hiam? Hih tawh kisai-in Thuciam Thak in thu 4 pulaak hi. (1) dawimangpa le a hong khemna pan suahtak ding kisam (Heb. 2: 14, 15) (2). Sihna pan suahtakna (1Kor. 15: 56, 57). (3) mawhna vangliatna le siatna tuamtuam pan (Rom. 6: 22); ( 4). Thukham mawhsakna pan (Rom.
3: 19 – 24; Gal. 3: 13; 4: 5).

Khrih sung pan i ngah hotkhiatna hangin Khrih in eite aa ding ngimna hoih bang nei hiam? Gal. 4: 5-7; Eph. 1:5; Rom. 8: 15, 16, 23; 9: 4, 5.

____________________________________________________________
____________________________________________________________

Khrih in mi khempeuh aa ding a nasep ‘hotkhiatna’ kipulaak tawntung hi. Hi mah hi. Ahi zongin Paul in a pulaak ‘tapa dingin hong kem’ (adoption

– huiothesia) cih kammal sangin hotkhiatna pulaak a kicingzaw le kician zaw kammal om lo hi. Paul simloh hih kammal a zang a om loh hangin ama hun lai Greco-Roman gam sung thukhen zumte ah kizang hi. Roman

Emperor in ama gamh luah ding a neih kei leh ama nungah gam uk ding khat a tapa bangin pantah hi. Tua bangin a kep gamh luah ding tapa in hih bang hamphatnate ngah hi: ( 1) a kikem tapa in gamh luah ding tapa hong suak hi ( 2) gamh luah dingin a kep tapa’ kisapna khempeuh kivaihawmsak hi. (3) Ta kem in a ta kep gamh luah ding panin nial lo ding hi ( 4) Gamh luah ding tapa sila-in zang lo ding hi. ( 5). A nu le a pa in la kik thei lo ding hi ( 6). A kikem tapa in gamh luah ding hi.” Derek R. Moore-Crispin,
“Galatians 4: 1 -9; The Use and Abuse of Parallels,” The Evangelical
Quarterly, vol. LXI/No. 3(1989), 216.

Roman hun lai-in hih bang dinmun ahihleh Pasian tapa tanu taktakte ngah ding hamphatna in bangzahin lian hiam?

Gal. 4:6 sim in. Hebrew ‘Abba’ cih kammal in ta le pa kizopna pulaak kammal hi. Tuhunin naupangte’n a pa, a nu a sap uhteh ‘papa’ ‘nunu’ a cih uh tawh kibang hi. Maingalna mimal kizopna pulaak kammal hi. Jesuh in a thungetna ah ‘Abba’ kammal zang hi. Pasian pen ‘Pa aw - Abba ci-in i sap theih pen bang zahin manpha hiam? Leitung pa bangin Pasian tawh kikholh nuam nasa hiam? Nuam nasak kei leh, bang kisam hiam? Tua bang kikholh nuam nasak nadingin bang kikhel ding na nei hiam?

THURSDAY        AUGUST 17

BANGHANGIN SILA DINMUN ZUAN KIK? (Gal. 4:8 – 20).


Gal. 4: 8 – 20 sim in. Paul in bang pulaak hiam? A tomin gelh in. Koi bangin Galatian pawlpi sungah zuau thuhilh a siatzia pulaak hiam?

Galati pawlpi’ thuzuihzia hih bang hi, ci-in a kipulaak lianlo hi mah taleh Paul in biakpiakna man lo panin up khialhna sila sung hong tunpih thei ding hi, ci-in pulaak hi. Up khialhna in sila dinmun, siatna dongah hong tunpih ding hi.

Paul in Galatia pawlpi sunga thupiang a deihloh bang pulaak hiam? Gal. 4: 9 – 11.

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Paul in a nialte lakah “A kisehtuam nite, kha-te, kumte le khuahun” cihte in biakpiakna thukham bek hi lo Thukham 10 zong kihel hi, ci uh hi. Tua bang ngaihsutna in siksan nei lo hi. Paul in Sabbath ahih kei leh Jew mite zuih ngei-na khat peuh a nial hi leh Kol. 2: 16 in kician takin pulaak ding hi. ( 2). Galatia pawlpi mite in Khrih sungah suakta khin uh hi napi sila bangin nungta uh hi. “ Piansak ni sagih Sabbath in mite sila suaksak ahih leh Sabbath masa pen a kipsak manin Piangsak Pa mahmah zong Sabbath nial lo bek sila hong suak hi.” The SDA Bible Commentary, vol. 6., 967. Tua banah

Jesuh mahmah in Sabbath zui hi. Sabbath zuihna hangin Ama sungah a suakta lo mite Sabbath tawlngakzia ding zong hilh hi (Mark 2: 27, 28); Luke 13: 10 – 16).

SDA thu-um mi khat in a zuih ding pawlpi thukhun in Khrih sungah suahtakna a hong lakkhiatsak a om hiam? Ahih kei leh zuih ding thute in hong buai-sak hiam? Koi bangin tua thute na ngaihsun hiam?


Paul in Galatia pawlpi a thuhilh bang mahin, koi bangin ngaihsutna manlo in sila dinmun hong tun ding hiam?

FRIDAY       AUGUST 18

NGAIHSUTBEH DING: Vantung panin mawhnei mite tatkhiatna ding kigeel hi. Mihing in thupiak a man loh manin a sia tawntung ding hi mah leh, Khrih in mawhnei mite aa dingin a hong kipiakna, amah upna tawh Pasian tanu tapa dingin a hong kiteelna in Ama deihna hi. Pasian in mi khempeuh hotkhiat ding, mawhna thaman pia dingin a Tapa khat neihsun hong sawl hi. A kisia ding mite in Khrih tungtawnin Pasian tapa tanu suak ding nial uh ahih manin kisia ding uh hi. Mihing’ kiphatsakna in hotkhiatna tawh hong kigamla-sak hi. Tua hi-in mihing’hoihna in Pasian maipha hong musak thei lo hi. Pasian hong santheihna ding lampi khat bek om a, Khrih hong piak hehpihna hangin Ama i upna a maipha kimu ding hi. Gamtat hoih kibulphuh thei lo hi. Pasian’ teltuam theih nading hoihna khat beek i nei kei hi. Khrih tungtawn bekin teltuam mi i hi hi.” Ellen G. White, ‘ Chosen in Christ,” Signs of the Times, Jan. 2, 18933.


KIKUP DING DOTNATE

1.    Topa tawh kalsuankhawm i cih in bang hi-a, Topa tawh kigamla i cih in bang hi ding hiam? Gamh luah ding za ngah Pasian tapa tanute in upna le Amah tawh kizopna ah koi bangin nungta ding hiam? Tua hamphatna angtangpihna bang lauhuai dinmun hong tung thei diam?

2.   “Hotkhiatna lampi in upna bek hi” “ hehpihna bek in midik hong tangsak hi’ cih thu in bang up khialhna hong tunpih thei hiam? A piang thei ding hi lo napi, bang hangin mi tampi in gamtatna siksanin diktanna ngah ding hanciam uh hiam?

3.    Thursday ni-a dotna ngaihsun kik in. Khrih sungah suahtakna ngah khin

SDA thu zui mi khat in bang lampi in sila dinmun hong tunpih kha diam? Koi bangin tua bang piang thei hiam? Koi bangin tua bang lauhuai-na mu thei a, koi bangin tuate pelh ding na hiam?

TOMLAKNA

Khrih sungah Pasian innkuan sung i lut thei a, Ama tapa tanu dingin hong kem hi. Pasian tate i hih manin vantung hamphatna khempeuh i ngah hi. Thukham, gamtat bulphuh a Pasian tawh kizop ding ngaihsutna in khialhna hi. Bang tawh kibang hiam cihleh a luah ding hamphatna, gamh khempeuh nusia-a sila dinmun ah a nungta tapa tawh kibang hi.


To get the latest update of me and my works

>> <<