MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, June 14, 2017

LESSON 6 JULY 29 – AUG. 4 KAMCIAM A MASA-ZAWKNA




LESSON   6               JULY 29 – AUG. 4



KAMCIAM A MASA-ZAWKNA



SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Gal. 3: 15 – 20; Pian. 9: 11 – 17; 15: 1-6; Matt. 5: 17- 20; Pai. 16: 22 – 26.

KAMNGAH: 1.      “ Bang hang hiam cihleh gamhluahna le thukham kisai hi leh, kamciamna tawh kisai nawnlo ding hi. Ahih hangin Pasian in Abraham tungah kamciamna tawh tua gamhluahna a pia zo hi.” Galatia 3: 18.


Mi khat in mee khiat ding ciangin kamciam pia gamthu-uk (politician) khat kiangah “na kamciam na tangtungsak hiam?ci-in dong hi. Tua pa in tangtungsak dingin ka khensatte tangtungsak mah ing,”ci-in dawngkik hi.

Khat veivei kamciampel kha zel hi lo i hiam? Kamciam hong kipia napi a tangtun lo mi a om mah bangin mitungah i kamciam bangin i sep loh hun om hi. Ciampel lo ding cih khensatna tawh kamciam kipia hi napi a sawtteh tua kamciam kiphawk nawn lo hi. Pawl khat leuleu in lungsim takpi tawh kamciam pia lo uh hi.

Pasian in kamciam hong piakteh mihingte khat le khat kamciam kipiak tawh kibang lo hi. Topa kammal in cikmahin kikhel lo hi. A tawntungin man den hi. “Ka gen khitsa ka piangkhiasak dinga; ka ngimsa ka sem ding hi” (Isa.46: 11).

Tu kaal sung kisin ding thu in: Pasian in Abraham tungah a piak kamciam le kum 430 khit ciangin Israel mite tungah kipia kamciam kizopna Paul in a pulaak thu i kikum ding hi. Koi bangin hih kamciam nihte in kizopna nei a, koi bangin Lungdamna Thu genna ah tua kamciamte in bang pulaak hiam?

SUNDAY     JULY 30

THUKHAM LE UPNA (Gal. 3: 15 – 18).


Paul a langpante’n Abraham in upna tawh nungta hi, ci-in thei na pi uh, Pasian in Abraham khit kum 400 bangteh Israel mite tungah banghang thukham pia hiam cih thu telthei lo uh hi. Thukham a kipiak manin Israel mite ma-a a om khin thukhamte beisak hiam?

Paul in bang ngimna tawh mihing khat ii khensatna, teci theihpihnate Abraham tawh Pasian’ thuciam cihte pulaak hi ding hiam? Gal. 3: 15 – 18.

__________________________________________________________

____________________________________________________________

Thuciam le piak ding a kamciam kibang lo hi. Thuciam pen mi nih, ahih kei leh, nih sangin zong tam zaw thei, kithukimna hi. Piak ding kamciam ahih leh mi khat in mi khat tungah a piak ding pulaak hi.Greek tawh kigelh Thuciam Lui Septuagint in Pasian le Abraham kikal thuciamna pulaak kha lo hi. Bang hang hi ding hiam? Septuagint gelhte’n Pasian le Abraham a kithukimna uh telkhial hi ding hi.Khat bek ii thukimna danin ngaihsun uh hi ding hi. Pasian’ thuciam in Ama geelna siksanin a bawl ahi hi. Pasian in thuciam a bawlnate ah paulap bang mah om lo hi. “ Hi thei, hi lo thei’ ‘ahi zongin’ ‘tua ahih leh’ cihte om lo hi. Abraham in Pasian’ kammal ahi bangbangin a up kul hi.

Paul in Pasian le Abraham kikaal a thuciam hong hilh nadingin thuciam (covenant) le kamciam (will) deihna pulaak hi. Abraham a kipan a suanlekhakte’n thupha ngah dingin Pasian in thuciam bawl hi (Pian. 12: 1-5; Gal. 3: 16). Gamh luah dingin thuciam om hi (Pian. 13:15; 17: 8; Rom. 4:13; Gal. 3: 29). Pasian’ kamciam kikhel ngei lo hi. Tua bang mahin mi khat in a kamciam pelh lo ding hi. Moses tungah kipia thukham in Abraham tungah kipia thuciam khel lo hi. Pasian thuciam in Ama kamciam hi-in Pasian in ciampel ngei lo hi (Gal. 3:16; Isa. 46: 11; Heb. 6: 18).

A nuai a Lai Siangtho munte sim inla thuciam cih kammalte munah kamciam cih kammal bulh in. Thuciam tawh kisai bang pulaak hiam? Koi bangin Pasian thuciam in kamciam ahihzia na telthei hiam? Pian. 9: 11 – 17; 15:18; 17: 1-21. Bangci bangin Pasian omzia, a nunzia, amah i muanzia ding hong hilh hiam?

MONDAY     JULY 31

UPNA LE THUKHAM (Rom. 3: 31)


Paul in “Pasian tawh i kizopna-ah a bulpi pen in upna hi,” ci-in pulaak hi. Vunat, thukham bangin gamtatna in a hong kihotkhiat nadingin a masa pen hi lo hi. Bang hang hiam cihleh thukham bangin gamtatna hangin kuamah in diktanna ngah lo hi (Gal. 2: 16). Thu-um mi khat i hihna a pulaak pen thukham hi lo-in upna hi zaw hi (Gal. 3:7). Thukham in hong honkhia thei lo hi, cih thu a kipulaak kikkik manin thukham in kimanna nei lo hi lo hi. Pasian in thukham beisak hiam?

Thukham bangin gamtatna tawh hotkhiat ngah hi lo-in upna tawh hotna ngah i hi, ci-in a kipulaakteh upna in thukham beisak hiam? A nuai-a Lai Siangtho munte in bang pulaak hiam? Rom. 3:31; 7: 7, 12; 8:3; Matt. 5: 17 – 20.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Romans 3 sunga upna le thukham Paul gente le Galatians sung upna le thukham kibang hi. Thukham sangin upna a limgen zawk manin ‘upna in thukham beisak hiam, ci-in Paul in dong hi. Hemkhia, beisak cih kammal in ‘a mawkna’ ‘kimanna nei lo’ ‘sumaimang’ cih pulaak hi (Rom. 6:6;1Kor. 6:13).Tu lai-a mi kimkhat gen bangin Paul in zong singlamteh khitah thukham bei hi, ci-in a pulaak hi leh tu-in zong thukham bei hi, kici ding hi. Ahi zongin upna in thukham beisak lo hi. Hotkhiatna thu in thukham a kipzia pulaak hi.

Pasian in a geelkholhsa ‘upna tawh diktanna kingah hi. Hih thu in Pasian thukham a kipna, mawhmai nadingin Amah mah hong kipia hi, cih thu pulaak hi. Upna tawh diktanna kingah hi, cih thu in thukham beisak hi leh hotkhiat ngah nadingin Khrih a hong sih kul lo-in mawhmai ding a, Pasian tawh hong kilemsak ding hi.

“A man upna in nuntakna khempeuh tawh Pasian deihna bangin a thupiakte zui-in nungta ding hi. Upna man in lungsim khempeuh tawh Honpa itna siksanin a thu mangsak hi.” The SDA Bible Commentary, vol.6., 510.


Upna in thukham beisak hi leh bang piang ding hiam? Gentehna-in mi tawh mawhna, guktakna, mi thahna cihte mawhna-in kiciamteh nawn lo ding hi. Pasian thupiak kizui hi leh, dahna, gimna tawh hong kipelhsak hi lo hiam? Pasian thukham palsatna hangin gimnate ngaihsun in.

TUESDAY           AUGUST 1

THUKHAM IN A MUNGTUP


Gal. 3: 19 – 29 sim in. Paul in ‘thukham’ tawh kisai siksan tampi pulaak hi. Galatia pawlpi tungah koi thukham pulaak hiam?

________________________________________________________________

________________________________________________________________

Mi pawlkhat in Gal. 3: 19 ma-a thukham in tawmvei sunga kizang ding thukham – biakpiakna tawh kisai thukham hi, ci uh hi. Bang hang hiam cihleh tua thukham in singlamteh tungah beikhin hi, ci uh hi. Hih pen a man ding tawh a kibat hangin Paul in tua bangin pulaak lo hi. Mawhna hangin biakpiakna thukham le Thukham 10 in Sinai Mual ah kipia hi mah hi. A nuai-a Lai Siangtho munte sim lehang Paul in Thukham 10 pulaak hi, cih kitel ding hi.

Paul in a kibehlap thukham ci-in a pulaak hiam? Bang thukham kibehlap hiam? Bang hangin kibehlap hiam? Gal. 3: 19 le Romans 5: 13, 20 enkak in.

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Pasian in Abraham tawh thuciam a bawl khitteh thukham kipia hi, ci lo hi. A kipia khinsa thu khat a kikhel nadingin a nungpiak om lo hi. Sinai mapekin thukham om khin hi. Paul’ hong hilhnop thu in: mite in Pasian zuanin a piak hehpihna ngah nuam khempeuh in upna tawh Ama kiang zuan ding uh hi, cih a pulaak nop manin Israel mite tungah thukham kipia hi zaw hi. Thukham in mawhna tawh kidim nunzia kidawksak hi. Thukham in Pasian’hehpihna kitangsaplam hong hilh hi. Hotkhiat ngah nadingin thukham hong kipia hi lo hi. Lamkhat panin Paul in ‘thukham in mawhna khangsak hi (Rom. 5: 20), ci hi. A cihnopna in i mawhna hong musak hong phawksak hi (Rom. 7: 13).

Biakpiakna thukhamte in Messiah le Ama siantho-na, Honpa kitangsapna cihte pulaak hi. Thukham 10 in mawhna kilangsak hi. Mawhna in i mihingpihna hi lo zaw-in, Pasian’ Thukham palsatna hi (Rom. 3:20; 5: 13, 20; 7:7, 8, 13). Tua hangin Paul in “thukham om kei leh mawhna om lo ding hi’ ci hi (Rom. 4: 15). Thukham in hong mutelsak hi. Tua muhtelna in mawhna khangsak hi lo -in kician tak, kiteltakin mawhna hong musak hi.” William Hendriksen, New Testament Commentary, Exposition on Galatians (Grand Rapids: Baker House, 1968), 141.

WEDNESDAY      AUGUST 2
 THUKHAM 10 IN BANG HUN DONG HUAM


Sinai Mual ah thukham kipia pan hi mawk leh tua ma-in thukham om nai lo hiam? Tua hi lo ahih leh Sinai ma le Sinai khit bang kilamdang hiam? Pian. 9: 5, 6; 18:19; 26:5; 39: 7 -10; Pai. 16: 22 – 26.

______________________________________________________________

________________________________________________________________

Pasian in Abraham tungah Thukham 10 a pulaak nadingin khekkia, huihpi, sihna cihte kisam lo hi (Pai. 19: 10 – 23). Bang hangin Israel mite tungah thukham a piak dingin khekkia, huihpi, sihnate om hiam? Bang hang hiam cihleh Israel mite’n Egypt gamah saltangin a om lai-un Pasian’ vangliatna le a sianthona mangngilh khin uh hi. Tua ahih manin Sinai Mual tung pan kipia thukham in amau nunzia phawksak, a mawhnate uh muthe-sakin, Pasian thukham a sianthozia a tel nading uh ahi hi.

Kamciam suanlekhak hong khankhiat mateng thukham kipia beh hi, cih thu in bang pulaak hiam? Gal. 3: 16 – 19.

______________________________________________________________

_________________________________________________________________

Mi tampi in Gal. 3: 16 – 19 siksanin Sinai Mual ah kipia thukham in tawmno khat bek a kizang ding thukham hi, ci uh hi. Abraham khit kum 430 a bei khitteh a kipia thukham hi-in Khrih hong pai ciangin tua thukham bei hi, ci uh hi. Ahi zongin hih thu in Romans sunga Paul gen thukham, Matthew 5: 17 – 19 sunga tawh kituak lo hi. Hih bangin a kitelkhialhna a hangin kammal zatzia hi pipen hi. ‘Tua hun a tun mateng’ cih kammal in a hun ciangtan dingin kingaihsun kha pahpah hi. Ahi zongin tua bang hi lo hi. Pasian a zahtak mi khat ii nunzia Late 112:8 sungah “A lungsim galmuanga bangmah a kihta kei hi; a tawpna-ah a galte tungah gualzo-in a en ding hi.” Hih in gualzawh khitteh lau-na om nawn lo cihna hiam? Jesuh in “Kong pai kik mateng na upna kiptakin len in” ci-in hong sawl hi (Mang. 2: 25). Khrih hong paiteh Ama tungah citakna kisam nawnlo a ci nuam hiam?

Khrih hong pai ciangin thukham bei ding hi lo hi. Thukham a om laisiah mawhna pulaak ding hi. Khrih hong pai ciangin leitung na khempeuh kikhel ding hi. Thukham in a sep zawh loh khempeuh Khrih in hong sem hi. Thukham in mawhmai sak thei lo hi. Khrih in mawhmaisak hi. Thukham in dikna hong pia thei lo hi. Khrih in hong diksak hi. Kha Siangtho in i sungah thukham deihna kicingsak hi (Rom. 8: 3, 4).

“Topa in ka nget, ka deih bangbang hong pia hi leh Amah ka muang den ding hi; ka um ngam taktak ding hi” na ci ngei hiam? Israel mite’n Sinai Mual ah Pasian’ vangliatna mu khin napi Topa a muang uh hiam? Hih thu in upna man bang hong hilh hiam? Koi bangin upna man nei-in nungta ding i hiam? Kol. 2:6.

THURSDAY     AUGUST 3
KAMCIAM A VANGLIATNA


“Hihpa in Sinai muala amah a hopih Vantungmi tawh ahi a, i pu i pate tawh ahi a, gamlak a om mihonpite tawh ahi zongin a omkhawmpa hi a, eite hong piak dingin Pasian in a kam tawh hong gen a nungta thute a sangsawnpa ahi hi.” Sawl. 7: 38.

Hehpihna thuciam in thukham beisak lo hi(Gal. 3: 19, 20). Hih in thupi hi. Bang hang hiam cihleh Paul a langpante gen thute in thuman hi leh thukham om nawn lo hi ding hi. Mawhnei eite in thukham bangin gamtatna a siksan hi lehang eite a hong honkhia Pasian’ hehpihna a nial i hi ding hi.
Tua bang hi leh a tawpkhakna-ah lamet bangmah i nei kei ding hi.

Galatia 3: 19, 20 sunga Paul gen thute a vekin i telsiang zo kei hi. Ahi zongin a thupipai i tel thu in: thukham in kamciam khita a hong kipia beh hi. Bang hang hiam cihleh thukham in vantung mite le Moses tungtawnin a hong kipia hi. Paikhiatna sungah vantung mite le thukham kizopna kipulaak lo hi. Ahi zongin Lai Siangtho mundangte in pulaak hi (Thkna. 33: 2; Sawl. 7: 38, 53; Heb. 2: 2). “Tua hun laitakin Topa thugen hong genkhia dingin Topa le eite kikalah ka ding hi” ci-in Moses in pulaak hi” (Thkna. 5:5). Hih bulphuhin Paul in Khrih pen eite palaai hi, ci hi (1Tim. 2:5).

Sinai Mual tung panin vangliatna le vantung mi tul tampi tawh Moses tungah thukham kipiak thupi mahmah taleh tua thukham in Pasian kamciam tungah kipiakbeh hi lo hi. Pasian in Abraham tawh thuciam a bawlin a kikaal ah palaai kuamah kisam lo hi. Hehpihna hang hong kipia hotkhiat ngahna ding upna kheng dingin Thukham a hong kipia hi lo hi. A lang khatah thukham in, hehpihna hangin hong kipia hotkhiatna upna tawh kingah i tel nadingin hong huh hi.

Abraham in Pasian tawh a kikal ah a dal om lo kizopna a neihzia pulaak in. Tua bang kizopna panin bang thupha ngah hiam? Pian. 15:
1 -6; 18: 1 – 33; 22: 1 -18.

______________________________________________________________

______________________________________________________________

Eden huan sunga Adam le Eve in Pasian tawh a kizopzia (Pian. 3)

Jacob’kahlei (Pian. 28); Paul in Damascus lampi ah (Sawl. 9)cihte ngaihsun in. Amaute bangin na tuak kha kei zongin Pasian in bang lampi tawh na tungah hong kilaak hiam? Abraham in Pasian tawh kizopna a neih bangin nang zong a nei thei ding bang in hong dal hiam? Tua ahih leh na kikhel ding bang om hiam?

FRIDAY     AUGUST 4

NGAIHSUTBEH DING: A saltanna gam uah Israel mite’n Pasian thei nawn lo uh hi. Abraham tungah kipia kamciam zong phawk nawn lo uh hi. Egypt gam pan suahtakna a ngah khit uhteh Pasian itin, a muan theih nadingun Pasian in amaute tungah Ama vangliatna, a hehpihna kilangsak hi. Pasian in amaute San Tuipi ah paipihin Egypt mite’n a delh laitakun, suahtak theih nading lampi om lo, cimawh lamet bei-in a om laitakun Pasian in amaute honkhia hi. Tua hangin amaute in Pasian tungah lungdam uh a, amaute a huh Topa vangliatna muang uh hi. Tawmvei sung saltanna panin a Honkhia Pa in Topa mah ahi hi.

“Ahi zongin tua a lamdang nate sangin Topa in a hilhnop thuman om hi. Siatna, milim biakna tawh kidim lakah a nungta amaute in a nungta Pasian le Ama siangtho-na thei lo uh hi. A mawhna uh, a cihmawhna uh, Honpa a kisapna uh Pasian thukham zuih ding cihte phawk kha lo uh hi. Hih thute a kihilh uh kul hi.” Ellen G. White, Patriachs and Prophets, 371.

“ Sinai Mual panin vangliatna tawh thukham hong kilaak hi. Mawhna khempeuh pulaak thukham hi. Mawhsak dingin hong kilang hi. Thukham in hotkhiat zawhna, mawhmaisakna nei lo hi.” Ellen G. White Comments, The SDA Bible Commentary, vol. 6., 1094.

KIKUP DING DOTNATE:

1.       Kamciam tawh kisai, a zawdiakin, a tangtun lo kamciamte ngaihsun in.

Mi khat in kamciam a hong piak a kamciam a pelh ciangin bang lungsim na nei hiam? Lungsim takpi tawh kamciam hong pia-in ahi zong a kamciam a tangtun lote le khemnopna lungsim tawh kamciam hong piate kibang lo hi lo hiam? Kamciam pelhte na muanna kiam hi lo hiam? Pasian’ kamciamte muang cih thu in bang pulaak hiam? Koi

bangin Ama kamciamte muang ding na hiam?

2.     Koi bangin kimlepaam nate huzaap in Pasian hong piak thuman nusia-in a lauhuai-na na phawk hiam? Koi bangin tua bang lauhuai-nate in hong zawhloh nadingin nungta ding na hiam?

TOMLAKNA:

Sinai Mual ah kipia thukham in Pasian in Abraham tungah a kamciam beimangsak lo hi. Thukham in thuciam tawh kisai thupha-te khel lo hi. Tua thukham a kipiakna a hang in: mihing in a mawhna mu-in Pasian in Abraham le a suanlekhak tungah kipia thupha kitangsaplam a phawk nading uh ahi hi.


To get the latest update of me and my works

>> <<