MUC

Print Friendly and PDF

Tuesday, June 13, 2017

LESSON 14 SEP 23 – 29 | SINGLAMTEH HANGIN ANGTANNA





LESSON 14           SEP. 23 – 29
SINGLAMTEH HANGIN ANGTANNA


SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Gal. 6: 11- 18;Rom. 6:1-6;

12:1-8;2Kor. 4:10, 5:17; 11:23 – 29.


KAMNGAH: “ Kei ka hihleh i Topa Khazih singlamteh longal bangmah thu ah ka kisial kei ding hi. Tua Topa tungtawnin leitung in kei aa dingin kikhailum khin a, kei zong leitung aa dingin ka kikhailum khin hi.” Gal. 6:14.

Galatia sunga thute in thulian mahmah hi. Bang hang hiam cihleh a telhak thu zong kihel hi. Paul in Pasian’ sapna tawh nasem ahihlam amah le amah kitel hi. A gen thute in Topa kiang pan hong pai thu ahihlam zong tel hi. Thuciam Lui kamsang Jeremiah, Isaiah, Hosea bang mahin khuahtakin thuman tangko hi. Kamsangte in lampial mite’n a lampialna panun lampi man a zuih nadingun thum uh hi. Tua bang mahin Paul in zong a lampial mite’n thuman a zui dingin hilh hi.

A dinmun uh a tuamciat ahih hangin Jeremiah’pulaak thute in Galatia pawlpi aa dingin zong manpha hi. “Tua ciangin Topa in “ Mipilte in a pilna uh kisaktheihpih kei uh henla, mi hattein a hatna uh kisak theihpih kei uh hen.

Mihaute in zong a hauhna uh kisaktheihpih kei uh hen. A kisatheite in, keimah, leitungah migitna, thuman le thutang a zang ka hihna le tuate sungah nuam a sapa ka hihna thu hong theihna uhah kisathei uh hen.Topa in hih thu kong gen khin hi,” a ci hi (Jer. 9:23, 24)

Paul in lamkhial Galatia mite tungah a laikhakna-ah mihing minthanna, hauhna, vangliatna khempeuh in Singlamteh mai-ah kimanna nei lo-in a mawkna hi,ci-in pulaak hi.


SUNDAY        SEP  24


PAUL KHUT TAWH


Paul’thukhupna Gal.6:11-18 le a dang ama laikhakte Romans; 1 & 2

Kor. Ephesians, Phillipians, Kolesians; 1 & 2 Thessalonians thukhupnate enkak in. Koi bangin kibatna le kilamdanna kimu thei hiam?

____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Paul’ laikhak thukhupnate kibangkim lo hi. Ahi zongin a kibang pawlkhat om hi: (1) mimal a hopihna, (2). A tawpkhak hanthotna (3) Amah mah in laikhak ahihna kipulaakna (4) Thupha piakna, cihte kimu hi.

A kibang lo zo om hi. (1). Paul’ laikhak dangte tawh kibanglo Galatia sungah mimal hopih masakna om lo hi. Bang hang hi ding hiam? Laikhakna-ah mimal hopihna omlo-in a gen ding thute gensuk pah cih thu in Paul le Galatia pawlpi kizopzia hoih lua lo cih kilang hi. Paul in a hehna kilangsak lo-in ahi zongin hopihna kammal zang lo-in a gen ding thu gensukpah hi. (2).

Paul in laisiamthei sawlin a pulaak ding khempeuh a gelhsak pen ama zat ngeina khat hi (Rom. 16: 22). Tua bang a sawlkhitteh a tawpkhak hopihna dingin ama khut tawh tawm gelhbeh hi (1Kor. 16:21).Ahi zongin Paul in Galatia sungah tua bangin gelh lo hi. Paul in laisiam khat zangin Galatia pawlpi sunga thupiang a lungsimmawhna pulaak hi. Paul in Galatia pawlpi mite in a lampialna pan lamman a zuih kik nadingun a gennop thu khempeuh a pulaak mateng khol lo hi.

Paul in laimal gol tawh ka gelh hi,ci-in pulaak hi (Gal.6:11).Bang hang hi ding hiamcih i thei kei hi. Mi kimkhat in a laimal gen hi kei in, a khialhkhak a laigelh a pulaak hi,ci uh hi. Bang hang hiam cihleh Pauli n bawlsiat a thuakna hangin a khut in hoihtak laigelh thei lo hi ding hi. Pawl khat in a mit in hoihtak mu thei lo hi ding hi,ci uh hi. Hihte ahi thei thu hi mah taleh tuhuna laigelhzia bangin a thupi mahmahte i pulaakteh laimail golsak, laimal nuai git, ahih kei leh laimal sawi-sak (italic) cihte dan mah bangin Paul in zong tua bangin gelh hi ding hi, ci-in a tatak tawh kigamla kha ding hi.


Bang bang hi taleh Paul in a gelh thute laisim khempeuh in kinsak ding, a hilh bangin a zui dingin lamen hi.

MONDAY      SEP  25

GAMTATNA KISIAL


Gal. 6: 12, 13 sim in. Paul in bang pulaak hiam?

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Paul in amah a langpangte’ ngimna le amah langpanna-ah a nasepziate pulaak a, (Gal. 1:7; 4:17),Gal.6: 12,13 in kiteltakin a langte thu a gelh masakna mun hi. Paul in amah a langpangte ‘gamtatzia, thukham zuihna-ah a kisial, pualam gamtat hoih mite hi, ci hi. Tua laimal Greek lai-in a gelh a khiatna in ‘ maitang hoih’ ‘a kineihkhem’ ‘maitangsel’ cihna hi. Movie,video sung a mi kineihsiamte a pulaak kammalin zong kizang hi. Cihnopna-ah Paul a langpang mite pen mipite’ maipha mu ding ngimna tawh nasem uh hi. A manlo thugen uh hi napi-in Galatia a Jew mite hi taleh Jerusalem a Khristiante’ maipha ngah nadingin nasem uh hi.

Tua bangin nasemte’n bawlsiatna tawh kipelh ding bek ngaihsutin nei uh hi, ci-in Paul in pulaak hi. Bawlsiatna sungah pumpi taksa gimna kihel mah hi. Ahi zongin kinawlkhinna a kipan pumpi gim kei taleh lungsim a gimsak thugente zong mi bawlsia mah hi veve hi. Nidangin Paul in zong thu-um mite pumpi bawlsia ngei hi. Ahi zongin pumpi gimna thuak kei taleh Khristiante in lungsim bawlsiatna thuak uh hi.

Jew biakna makai pawl khat in gamsung ki-ukna huzaap mahmah uh hi. Rome huhna ngah uh ahih manin Jew thu-um tampi in Rome tawh kizopna nei uh hi. Galatia a buai sak mite in vunat ding le Torah zuih ding thupiakna hangin Jew mite tawh kipawl thei uh hi. Hih thu hangin Jew biakna zuite tawh kipawlkhawm thei, Jew mite bang mahin Jew biakinn zang thei uh hi. Galatia pawlpi sunga Gentile mi a deih pha lo Jerusalem a Jew thu-um mite zong a kip kizopna nei uh hi (Sawl. 21:20,21).Tua bang gamtatna in a mipih Jew mite tawh kizop nading bekin hoih hi.

Bang bang thupiang hi taleh Paul pulaaknop thu in “Khrih sungah hoihtak a nungta nuam khempeuh in bawlsiatna thuak ding uh hi”( 2Tim. 3: 12).


Paul langpangte in siksan nei-in a zuau thugente ngaihsun in. Zuau ahih hangin up huai thu zong kihel hi. Ngimna hoih mahmah taleh lam kipial kha thei ahihteh na hoihsep khempeuh kidop huai hi lo hiam? Gamtatna hoih napi na ngimna a hoih lo kha ngei hiam?

TUESDAY       SEP  26

SINGLAMTEH ANGTANPIH (Gal. 6: 14).

“Kei ka hihleh i Topa Zeisu Khazih singlamteh longah bangmah thu ah ka kisial kei ding hi. Tua Topa tungtawnin leitungin kei aa dingin kikhailum khin a, kei zong leitung aa dingin ka kikhailum khin hi.” Gal. 6: 14.

“Vunat hamtang ding kisam hi,” a ci teltalte’ ngimna a pulaak khitteh Paul in Galatia pawlpi tungah a tomin hotkhiatna thu pulaak kik hi. Paul in (1). Singlamteh liansak bel hi ( Gal. 6: 14). (2). Diktanna (aneu 15) thugen hi. Hih thu nih siksanin hotkhiatna thugen hi.

Singlamteh ka kisialhpih hi, cih thuin kum zalom 21 sunga a nungta eite’n lamdang i sa hi (Gal. 6: 14). Tuhunin Singlamteh in eite nuamna, lungdamna limcing hi. Ahi zongin Paul hun lai-in singlamteh in nawlkhinna hi-in kisialhna hi lo hi. Messiah in singlamteh tungah kikhailupna thuak cih thu pen Jew mite’n sangthei lo hi. Roman kumpi in a gam mite khailup piak ding thukhun bawl lo hi.

Tua hun lai-in singlamteh tunga kikhailum Khrih kisimmawhnate kum zalom nihlai-in mi khat singlamteh tungah la’ lutang tawh kikhai lum lim kisuai khat kimu hi. Singlamteh nuai-ah thungenin a khut lamto mi khat lim kisuai-a, “Alexander in a pasian bia hi” cih lai kigelh hi. Khrih singlamteh in maizumna hi,cih kimu thei hi. Tua hi mah taleh Paul in singlamteh longah ka kisialhpih ding om lo hi, ci-in pulaak hi.

Paul in leitung tawh a kizopna-ah singlamteh in bang kilamdangsak hiam?Gal. 6: 14; Rom. 6: 1-6; 12:1-8; Phil. 3:8.

WEDNESDAY    SEP  27

A THAKIN BAWLKIK


Khristian nuntakna-ah Khrih Singlamteh in a bulpi hi. Tua khitteh Paul in hotkhiatna thulaigil upna tawh diktanna kingah hi, ci-in pulaak hi.

Tu quarter sung i kikup mah bangin vunat in hotkhiatna langpan hi. Ahi zongin Paul in vunatna a langpang hi lo hi. Paul in vunatna tawh kisai mun tampi ah pulaak hi (Gal. 5: 2;4). Mi kimkhatte bangin Galatia pawlpi in vunatna sangin vunat lohna in Pasian lungkimsak zaw hi, ci-in a ngaihsut loh ding uh ahi hi. Hih in Paul ii gennop taktak thu hi lo hi. Bang hang hiam cih vunat lo thu-um mi khat in zong a vunat lohna siksanin diktanna ngah dingin kilamen thei hi. Upna tawh kisai-in vunat le vunat lo thu in thu bulpi hi lo hi. Biakna man taktak in gamtatna bulpi-in ngaihsun masa lo zaw-a, mihing lungsim ngaihsutna masak zaw hi. Khrih mahmah in zong lungsim masak zaw hi. A pualam hoih mahmah napi a sunglam a muatpi hi thei hi ( Matt. 23: 27).

A thakin bawlpha kik cih thu in bang pulaak hiam (Gal. 6: 15; 2Kor. 5:17).Koi bangin a thak suak mi na hiam?

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Greek laimal ‘ktisis’ a khiatna in ‘bawl’ ‘piangsak’ cihna hi. Mimal a hong kipiansak pulaak kammalin zong kizang hi (Heb.4:13) ahih kei leh ‘piansaknate omzia’ a pulaak kammalin zong kizang hi (Rom.8:22). Hih kammal in Piangsak Pa pulaak hi. Paul pulaak bulpi pen in piansak thu hi. Thaksuahna i cih in mihing hanciamna,vunatna cihte tawh a piang thei hi lo hi. Jesuh in zong suahkik theihna, suahthak kikna ding hong hilh hi (John 3: 5-8). Pasian bek in hong suakthaksak hi. Amah bekin upna thu-ah a si mite hong nungtasak hi. Nunna thak hong guan thei amah bek mah hi.Upna tawh diktanna kingah hi,cih upna in hih thu mah pulaak hi.

Suahthakna thu Paul in 2Kor. 5:17 ah pulaak hi. Suahthakna i cih in vantung ah i ngah ding nunna thak, vantung laibu sunga i dinmun a pulaak banah hih leitung i nunna mahmah a kikhel ding hi, ci-in hong hilh hi. Timothy George in a pulaak mah bangin “suahthakna i cih i nuntakna khempeuh huamkhin hi. Kha Siangtho in mawhna hong phawksakin mawh kisikna le upna-ah hong makaihto hi. Nisimin kikhel toto-in Khrih lim le mel i puak masiah a siangtho semsem ding i hi hi.” Galatia, 438.

I suahthakna in diktanna hong ngahsak hi lo hi. Dikna hong kipia khin ahih manin a lamdangin kikhel hi zaw ding hi.

THURSDAY       SEP  28

TAWPKHAK THUPIAKNA (Gal. 6: 16 – 18)


Paul in a laikhak a sim mite tungah ‘hih thu bangin na gamta un” (Gal.6: 16) ci-in gen hi.

Galatia pawlpi omzia siksanin ‘ hih bangin na gamta un’ a cihteh bang pulaak hi ding hiam?

____________________________________________________________

____________________________________________________________________

Thu-um mite in thuman zuihna-ah lampial lo-in tangtakin pai ding hi. Hih thu Paul in a hong hilh nadingin ‘lettama nasemte piciang tawh genteh hi. A hoih le hoih lo, na khat peuhpeuh a kisittel ciangin van zat khat ‘tehna’ kizang hi. Thuciam Thak sungah thuman le thumanlo khentel nadingin Lai Siangtho mah siksanin thuman le thumanlo i khentel ding hong hilh hi. Lai Siangtho in upna le gamtat nuntakna a hong sittel ding ahi hi. Thuhilhna, nunzia-te in Lai Siangtho tawh kituak ahih kei leh,tua in thuman lo hi pah hi; zuih ding,san ding hi lo hi.

Paul in a pumpi tungah Topa ciahtehna a puak bang hi ding hiam? Tua ciaptehnate hangin kuamah in hong nawngkai sak kei un, ci-in Paul in a pulaakteh bang a cihna hi ding hiam? Gal.6: 17;2Kor.4:10;11:23 – 29.
____________________________________________________________

_________________________________________________________________

Ciaptehna cih kammal in ‘stigmata’ Greek laimal panin kila hi. Sila khat a taimang loh nadingin a taltang tungah a topa in ciaptehna khat nei hi. Tanglai mite in zong amau upna, biakna ciaptehna khat nei uh hi. Paul in bawlsiatna, gimna a thuakna panin a pumpi tungah liammapawn khat nei hi ding hi (2Kor. 4: 10; 11: 24). Paul langpangte in Gentile Khristiante kiangah Judaism biakna sungah a om nadingun vunat kul hi, ci uh hi.Ahi zongin Paul in ama pumpi tunga ciaptehna in Khrih simloh kuama tungah kingak tham cing lo hi...... a Topa na asepna hangin a galte piak tua ciaptehna in Khrih tungah a cihtakna pulaak hi.” Ellen G. White, The SDA Bible Commentary, vol. 6., 989.


Khrih na upna, ama sungah na omna a kimu thei hi taleh kimu thei lo ciaptehna bang na nei hiam? Ahih kei leh na upna hangin supna na nei hiam?

FRIDAY       SEP  29

NGAIHSUTBEH DING. Calvary singlamteh in langpan tampi nei hi. Leitung vangliatna, gualzawhna khempeuh beimang ding hi. Singlamteh in vangliatna khempeuh uk hi. Ukna khempeuh Singlamteh pan hong pai hi. Deihhuai-na khempeuh singlamteh ah om hi. Tua singlamteh in Khrih in mi khempeuh aa dingin a nunna a piakna mun hi. Tawntung nunna ngah kik nading, mawhnei lo-in a kicing i hihna ding, mihing a hong bawlkhak nading Amah mah a hong kipiakna mun hi. Gualzawhna mun banah nuntak kikhelsakna mun hong suak hi.

Khrih hatna sung a om mite in mawhna, sihna zo-in, vantung khuapi sungah vantungmi siangthote tawh mawngkhawm ding uh hi. Khrih in “ leitung panin hong kilamto ding a mi khempeuh ka kiangah ka khawm ding hi,” ci-in genkholzo hi. Singlamteh in mi hoih kuamah a muh kei leh, singlamteh in mi hoih hong suaksak hi. Khang khat khit khang hih thu kitangko hi. Singlamteh tung Khrih a hong kikhai-na hangin hehpihna le thuman thutak tonkhawm hi; dikna le lungnopna kigawm hi. Hih in leitung na khempeuh bawlphat nading ahi hi.” Ellen G. White Comments, The SDA Bible Commentary, vol. 6., 1113.

KIKUP DING DOTNATE

1.     Paul in a laikhakna-ah Pasian’ hehpihna pulaak masa-in tua mah tawh thukhupna nei hi. Hih in bang thupi hong lak hiam? Gal. 1:3 le 6: 18 enkak in.

2.    Paul kammal ‘leitung aa dingin ka kikhailum khin hi’ (Gal. 6: 14) cih thu in tuhun ah Khristian le leitung kizopzia ding bang hong hilh hiam? Koi bangin Khristian khat in minam kideidanna, nau tholhkhiatsak, nate kepna cih buainate nawktan thei ding hiam?

3.    Koi bangin mi khat in Paul pulaak – suahthakna nei ding hiam?

4.   Tu quarter sung thusinna panin koi bangin ‘thukham’ ‘thukham bangin gamtatna’ ‘upna tawh diktan ngah’ ‘thuciam lui’ ‘ thuciam thak’ ‘ Khrih nasep’ ‘ Khristian nunzia’ cihte a tomin pulaak ding na hiam?

TOMLAKNA: Biakna man sungah a kimu thei gamtat hoihna bek hi lo-in lungsim hoihna zong kihel hi. Lungsim in Pasian tungah a ki-ap tak ciangin a upna zong khang semsem ding a, a nunzia in Khrih zia le tong kilangsak zaw sem ding hi. Lungsim ngaihsutna khempeuh in Khrih in a uk ding kisam hi. Tua hi leh a nunna in khempeuh in Khrih deihna tawh kituak nunna hi ding hi.




To get the latest update of me and my works

>> <<