Tu hun sung teng leitungbup in Christmas pawi bawl ding in ki sa
henhan keei uh hi. Pawlpi kim ciat ah pawi bawl na ding kiging in buaiciat uh
hi. Christian lo te naleng in zong Christmas hun pen kum khat sung
ah anuam pen hun ci in la bang phuak liang uh hi. Ko omna Florida, USA ah
kawlgam mi zaw diak te ading in kum khat sungbup ah sai kikhak ni
3/1 ahihman in nasep na pan tawlnga thei ding cin ki lawp phadiak se lai hi.
Ni dang kibang nawnlo in Christian sung ah Dec 25 ni pen Topa
zeisu suahni hi lo hi cih mitampi in ki thei ta , ki sang thei ta hi. Tua ahih
leh Topa Zeisu suahni lopi bang ci bang in Christian te pawipi in nei aa Zeisu
suah lungdam na pawi nasiatak bawl mawk uh hiam?
Tom dawn mahmah leng
hong khem ten hong khemzo mahmah hi cin ka dawn nuam hi. Adan pen hi bang
hi.
Christmas kibawl ma Roman te hun sung in ( 4thB.C) hih
pawihun pen Ni pasian, Mithras ( honor sun god of Mitrhras) pahtawi na
pawipi ahihi. Tua ban ah Roman te in Roman galkap te honkhia pa ki ci Saturn
pasian (savior of Roman soldiers) khat nei uh hi. Azi pen Ops hi aa khaila sak
nusian ( goddess of harvest) leh atanu Ceres ( greek ten Demeter ci)
lokhuah na tawh kisai nusian ( goddess of agriculture) cih te zong nei lai uh
hi.
Hih bang pawi abawl uh ciang in hih NUSIAN te pahtawi na in
singkung hing dikdek singhiang hing dikdek te inn sung ah suan uh hi. A nusian
te un kumtawntung thupha pia ding aa an hau ding cihna hi. Tu lai taka a ih inn
sung aa ih muh Christmas tree te hongpiankhiat zia pen hih pan ki pan hi.
Roman te te Saturn pasian a ding pawi akham uh ciang Dec 17th nipan
a suah ni Dec 25 ni dong pawi kham uh hi. Tua bang pawi sung in lungnop theihna
ding van ( letsong) ki pia uhhi. AD 336 kum ciang in Constantine kumpi pa in
hih pawipi pen Christian te honpa suahni pawi ci in dawibia te pawipan in
Christian te pawipi ah hong khek hi. AD.349 tak ciang in Pope Julius in Dec 25
ni pen Topa Zeisu suah ni hi ci in hong kipsak to leuleu hi. Tua zawh sawt lo
in mipi nunzia kikhel sung ah (phase of Cilvilization) hih pawipen
Topa Zeisu suah pawi ci in ki ciamteh in pawiki bawl hi. Tua hi aa AD.
440 ciang in Saturnalia, Saturn pasian zi mun ah Siangtho nungak Mery in mun
hong ngah to ta hi.
(Dawi mangpa hongkhem
dan siam taktak mah na sa hia?
Christmas hong tun ma christmas a ding ki ginkholna ding aa antang
thunget hun or zumkhak nite pen Tours khua mi Bishop Perpetuus
in Ad 490 ciang in hong puankhia leuleu hi. Tua hun lai in Nov 11 a kipan
Monday, Wednesday leh Friday ni sim Dec 24 zan dong antang thugnet na nei toto
uh hi. Kumzabi 15th hun lailam leh siamna tuamtuam hongkhan to
hun ( renaissance) ciang in Christmas pawipi pen leitung bup ah mun hongla in
Christmas tawh kisai van lei van zuak nate hong khang mahmah ta hi.Kumkhat sung
aa sumlut zah lak ah ¾ ciang bang hong khangto ta hi ki ci hi. 2006 kum in
America gamsung aa Christmas hun sung sum kizang khempeuh pen leitugn gamneu
khat ii kumkhat budget sang tam zaw ki ci hi.
20thC tak ciang in news sung leh tangko na ( advertisement) te ah
hong minthang mahmah ta hi. tua hun lai pawi in Pop music hong khang lai hi aa
Christmas late ( Carlos) te zong Pop music tawh ki sata hi . tua te lak ah “
Jingle Bell” cih te pawl. TV sung ah drama in hong lut thei ta hi.21th C ciang
in bel pilna khantoh na tawh ki zui in online te ah mi khat leh khat Christmas
thupha ki pia ziahziah ta hi.
Laisiangtho sung ah “ Babylon in ama lenggah zu mi khempeuh tung
ah pia in khamsak aa gimna thuaksak hi “ Rev 14:8.
Nang ee tua lakah na kihel kha hia?
Mangpi
Miami