LESSON 8 MAY 16 – 22
JESUH’ NASEP
SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Lk. 15: 4 – 7, 11 – 32; 16: 19 – 31; 18: 35 – 43; 19: 1 – 10.
KAMNGAH: A mangthangte a zong ding le a honkhia dingin Mihing Tapa a hong pai ahi hi. Luke 19: 10.
Khrih’ nasep pulaak ding hi leng, ‘ a mangthang mite zong ding le honkhia ding hi,’ cih thu sangin kicing zaw om lo hi. Bang mang hiam? Mihing mahmah hi, a mangthang! Pasian kiang
pan paikhia-in, sihna manawh, lauhuaina tawh kidim, lamet bei mite ihi hi. Mihing a ding na khat teitei kisem lo hi leh, a mangthang taktak ding ihi hi. Jesuh Khrih hangin i lungdam hi.
Mihing in langpan ahih manin Pasian tawh kigamla hi. Vantung tawh kizopna kitat hi. Tua kikal kizop kik nading om lo hi. Ahi zongin Khrih in van le lei kizopna hong bawlsak hi. Ama’ dikna in, mawhna’ suktat Pasian le mihing kizopna hong zom kik hi. A kicing lo, lamet bei mihing in ciangtan nei lo vangliatna’ khempeuh bulpi Pasian tawh kizom kik thei hi. Ellen G. White, Steps to Christ, 20.
Lai Siangtho a kipat pan a tawp dong, a mangthang mite hong zong Pasian’ nasepna vive kimu thei hi. Luke in, hih thu, gentehna thu thum tawh hong ilh hi. A mangthang tuu (Lk. 15: 4 – 7); a mangthang ngun tang khat (aneu 8 – 10 ) le a mangthang tapa (aneu 11 – 32).
SUNDAY MAY 17
A MANGTHANG TUU LE SUMTANG
Lk. 15: 4 -7 sim in. Pasian’ hong itna thu bang hong hilh hiam? Bang hangin tuucingpa in a mangthang tuu zonna hang i tel ding thupi hiam?
_________________________________________________________
____________________________________________________________
Awlmawhna om lo, kikin lo cihte tawh kidim leitungah thugenna tuamtuamte in Khrih’ nasep hong theitelsak hi. Khrih in bangzahin hong it hiam cihleh, Ama kiang hong tunpih dingin hong zong ngiat hi. Pasian muhna-ah leitung nate khempeuh sangin Khrih tungah ki-ap mi manpha zaw hi. Ama gam sung lut ding mi khat bekbek hi phial ding hi leh zong, Khrih in vantung vanliatna khempeuh nusia-in tua mi hon dingin hong pai veve ding hi. Khat bekbek ahih hang nusiat thuak lo ding hi. Khrih taisan ding na khensat kei nak leh, cikmah hunin Khrih in nang hong taisan ngei lo ding hi. Ellen G. White, The Desire of Ages, 483.
Lk. 15: 8, 9 sim in. Hih gentehna Luke sung bekah kigelh hi. A mangthang sumtang in thu nih hong hilh hi. (1). Khrih in Judea gamah nasemin a om lai-in Judea gamah mizawng tampi om hi. Mizawngte a dingin ngun tang khat pen ni khat thaman hi. Ni khat sung kimangkhop ding hi. ( 2). Pasal nei khin numeite in a lutungah ngun tang 10 koih hi. Kum tampi kikhol ciang bekin ngun tang 10 bang kingah zo pan hi.
Kimansuah tua nate hangin buaina tampi om hi. Tua hi-in numei nu zong lungkham ahih manin meivakin inn sungteng zong hi. Tua inn in kongkhak nei lo hi mai thei hi. Om mah ta leh neulua hi kha thei hi. A muh mateng inn sungteng munphiat khat tawh phiat kawikawi-na-in a vanteng kiteik ziazua hi. A muh ciangin lungdam kipakin, a veng a paamte kiangah a nuamna gen kawikawi hi. Niin lak panin nguntang kimu khia hi. Koi koi-ah om taleh, a mangthan hangin nguntang mah hi veve hi.
Mihingte zong tua bangmah ihi hi. Mawhna tawh kidim i hih hang Pasian’ mai-ah a manpha mite mah ihi veve hi. Nguntang tungah gam-uk makaite’ lim kisuang hi. Tua bang mahin mihing tungah a bawl Pasian’ meel le lim tuang hi. Mawhna in Pasian’ lim le meel a mual sakkhit hangin, mihing in Pasian’ lim le mel pua denlai hi. Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, 194.
Leitung pilna le ngaihsutnate in mihing in bangmah hi lo hi. Mannei lo leitungah a nungta kha mawkmawk pak hi, ci uh hi. Mihing hong awlmawh bangmah om lo hi, ci uh hi. Khrih’ gentehnate tawh kilamdang hi lo hiam?
MONDAY MAY 18
A MANGTHANG TAPA: KHEN MASA
Thu khempeuh lak pan a zaknop bel thu in mawh kimaisakna thu mah hi. Luke bek mahin tapa taimang thu gelh hi (Lk. 15: 11 – 32). Hih thu in itna tawh kidim pata’ thugentehna hi. Khat in ama ut bangin a gamtat theihna ding mun gamla khatah khualzin hi. A u zaw pa in innah pa tawh om ding khensat a, ahi zongin a pa’ itna thei lo hi. Sanggam itna cih zong nei lo hi. Hih thugentehna khen sagihin kikhen thei a, a masa khen li sungah a nau zaw pa tawh kisai thu, khen nih pen a pa’ thu le khen khat pen a u zaw pa’ thu hi ding hi.
(1) “Hong pia in” (Lk. 15: 12). A nau zaw pa in ama ngah ding gamh ngen hi. Siatna pen telsiam lohna pan kipan hi. A nau zaw pa in, a lawmte tung pan zak ngei gamnuam khat za kha hi kha ding hi. A innah suahtakna omsa lo hi. Innkuan sungah itna om mah hi. Ahi zongin ut bangbanga gamtat dingin hong phal itna hi lo hi. A pa in ukcip lua-sa hi. Siatna kipatna, ut bangin gamtatna mun lunggulh hi.
(2) “Bang hang gimna thuak” (Lk. 15: 13 – 16). A nau zawpa in a pa’ piakte tawh a pa inn tawh kigamla mun khatah pai dingin inn pan kithawi khia hi. Itna, hehpihna le nopsakna tawh kidim mun tawh kigamla mun dang zuanin paikhia ahi hi. A zotna mun in mite noptatna mun khat hi. “Noptat” cih Greek kammalin ‘asotos’ kizang a, a khiatna in zukhamna (Eph. 5: 18); langpanna (Titus 1:6) le a kihhuai milim biakna mun (1Pet. 4: 3, 4) cihte pulaak kammal hi. Pasian phawk lo a, tua bangin, noptatna in natna piangsak a, neih le lamh beisak hi. A sawt ciangin lawm le gual in taisan, bangmah nei nawn lo, gilkialin om hi. A nopsakna khempeuh beimang hi. Nekding nei nawn lo ahih manin, annek thalawh dingin, Jew mite kih penpen vokcing nasep sem hi.
(3) “Hong koih/bawl in” (Lk. 15: 17 – 19). Inn pan taimang hi mah taleh, a pa’ta mah hi veve hi. Inn ciah kik ding khensat thei lai hi. Amah le amah hong kiphawk thei ahih manin, a lungsimah inn cih ngaihsutna, pa cih phawk theihna nei hi. Inn lam zuanin hong ciah hi. A pa kiangah “ na nasemte khat bangin hong bawl lel in” ci hi. Na deih bangbangin hong bawl in; nong itna, nong kepna sungah lungnuamin ka om ding hi, cihna hi. Pa’ inn le Pa kiang lo a hoih zaw mun om lo hi.
Leitung nate iplah huai thei mahmah hi. Leitung bang nate in hong zo pen hiam? Phamawh khol kei ee, na cihkhak khat in siatna hong tun lam na phawk ngei hiam?
TUESDAY MAY 19
A MANGTHANG TAPA: KHENNIHNA
(4) Innah ciah (Lk. 15: 17 – 20). A pa inn le tu-a omna mun enkak hi. A omna mun, a dinmun amah le amah kiphawk masa-in, tua in kisik theisak a, innciah ding khensatin a pa kiang ciahkik hi. Kisikna man tawh innlam hong ciah hi. Hih thu ah: thu li kimu thei hi. (1)“Ka pa” cih phawktheihna nei hi (aneu 18). Pa’ itna, mawhmaisakna bek mah mitsuan hi. Tua bang mahin eite in vantung i Pa bek i muan i suan ding kisam hi. ( 2). Mawhthumna: A pa tung le Pasian tungah a khialhnate hangin mawhmai dingngenhi(aneu 19). ( 3). Kiniamkhiatna: “ Na tapa dingin kilawm nawn keng” ( aneu 19). Kisikna man in, i kilawmlohnate hong musak hi. ( 4). “ Hong koih in” (aneu 19). Kisikna man in Pasian tungah sit om lo, kipumpiak hi.
(5) “A pa in ngak” ( Lk. 15: 20, 21). A tapa inn pan a paikhiat a kipan, a tapa hangin dahin, a tapa ciah kik ding lamen den hi. A tapa inn hong ciah gamlapi pan a galmuhphetin, dawn dingin taipah vingveng hi. A kiang a tunphetin namh, nawngkawi pah hi. (aneu 20). A tapa muh ding a ngaklah a pa in, Pasian’ zia le tong hong lak hi.
(6) “A innkuanun nuamsa” (Lk. 15: 22 – 25) Pa in tapa puanthak silhsakpah hi. Khutzungbulh zong bulhsak, khedap zong guanpah hi. Lungnuamin pawibawl uh hi. Tapa in inn pan a paikhiat in, sihna hi ci-in ngaihsun leng, inn a ciah kikna in sihna pan thawhkikna hong suak hi. Lungdamhuai takpi hi. Tapa ahih leh, a mangthang takpi mah hita leh, ta mah hi veve hi. A kisikkik mi hangin vantungah lungdamna om hi (aneu 7).
(7) A u zaw ( Lk. 15: 25 – 32). A nauzaw pa in gamlapi-ah va mangthang hi. A u pa zong a mangthang tapa hi. A pumpi a pa’ inn sungah om hi napi, a lungsim gamlapi-ah om hi. Hehna, thangpaihna tawh kidim, amah le amah dik kisa mi hi (aneu 29). A nau pen ka sanggam hi, ci nuam lo hi. A naupa’ hoihlohnate pholakin migilo-in ngaihsun hi. (aneu 30). Tua bang lungsim in Pharisee-te’ lungsim hi. “ Hih mipa in mawhneite tawh annek khawm” (aneu 2). A pa’ kam nunung pen in Pasian in a kisik mite a hong muhzia pulaak hi. “A si khinsa tu-in hong hing kik a, a mangsa tu-in kimu kik ahih manin lungdamin pawi i bawl ding ahi hi” (Lk. 15: 32).
A u zaw’ dihmunah om dingin kingaihsun dih in. A ngahsutzia khial hi mah taleh, tua bangin a hehtheih nading thu hi mah lo hiam? Koi bangin Lungdamna Thu nasepzia hong hilh hiam?
WEDNESDAY MAY 20
A MANGTHANG HUN HOIHTE
Khrih in a mangthang mite zong ding le honkhia dingin hong pai hi ta zongin, a hong piak hotkhiatna thu a um dingin aana tawh kuamah hong sawl lo hi. Mi khempeuh ngah dingin a khawnkhongin hotkhiatna hong kipai hi-a, man ngenlo-in hong kipia tua thu, upna tawh i san ding ahi hi. Tua hileh, Pasian’ deihna tawh kituakin i nungta thei ding hi. Leitungah i nuntak hun sungteng bek mahin tua bang hamphatna i ngah thei hi. I nun sungin, tua piakkhong ngah kei leng, ngah theih nading om nawn lo hi.
Lk. 16: 29 – 31 sim in. Tua thugentehna in bang thulaigil pulaak hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________________
Sumhaupa le Lazaras thugentehna Luke sung bekah kigelh hi. Hih gentehna in hotkhiatna tawh kisai thunih hong hilh hi. “Tu ni” cih kammal le sit khit ciang kuamah kikhel thei nawnlo cih hong lak hi. Tu ni in hotna ni hi. Hih thugentehna in zawnna, hauhna in siatna hi, a ci hi lo hi. A hong hilh nop thu in: i nuntak hun sungin hotkhiatna ngah ding kisam hi. A hau, a zawng, mi lian, mi neu, laithei, laithei lo ci lo-in mi khempeuh in khat vei bek nungta ding hi. Jesuh tungah i lungsimpuakzia siksanin dikna ngah a om mah bangin mi kim khatin siatna ngah ding uh hi. Khrih in “Kong angvan hunin note kong za a, hotkhiatna ni-in note kong huh hi,” ci hi (2Kor. 6: 2).
Hotkhiatna pen neih le lamh hauhna tawh kisai lo hi. “Sumhaupa in puan dupsan le saihadial puan silh a, nisimin noptatin a om hi” (Lk. 16: 19). Ahi zongin nuntak tawntungna tawh Pasian tawh kigamla hi. Pasian a phawk lo mi in, midangte zong it ding awlmawh lo hi. Neih le lamh hauhna hangin siatna thuak ding hi lo-in, midangte a bawlzia in siatna tunpih hi.
Sihkhit ciangin kisik kik ding hun om lo hi. “Mihing a dingin khat vei sih ding laitansa hi-a, tua khit ciangin thukhenna a tuak ding hi” (Hebrew 9: 27). Tu-in tua thukhen ding thu hong kihilh hi-in, Pasian langpan ding maw, ahih kei leh, Amah bel zaw ding mawh cih mihing in khensat thei hi. Sih khit ciangin kisik kik thei hi, ci-in thuhilh a om leh, tua in zuaukhemna lianpi ahi hi.
Bangzahin Pasian in eite hong it a, eite a hong hotkhiat nadingin a sep khempeuh i gengen nuam hi. Pasian hong hotkhiatna thudon lo-in a kin lo mite a dingin bang hong hilh hiam?
THURSDAY MAY 21
MITTAW NGEI NAPI TU-IN MU THEI
Jesuh in a mangthang mite honkhia ding le nuntak kicing pia dingin leitungah hong nungta hi. Pumpi taksa damna, lungsim ngaihsutna hoih, mi tawh kilawmtat siamna le upna picingsak hi.
Luke in mittaw nam nih pulaak hi. Khrih in pumpi taksa mittawtna (Bartimaeus), vantung thute muhtheihlohna, (siahdongpa), a nih tuakun mite’ nawlkhin thuak uh hi. A nih tuakun Khrih’ hotna kisam hi.
Lk. 18: 35 – 43 sim in. Pasian tungah kinga ihihlam bang hong hilh hiam? Topa aw hong hehpih in, a ci ngei lo i om hiam?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Mark in mittaw pa’ min Bartimaeus hi, ci hi (Mk. 10: 46). Amah pen Jericho khua pualamah khutdawhngenin om hi Mite’ nawlkhin a thuak, cimawh genthei-in a om laitakin vanglian Pasian’ liatna za hi. “ Narazeth khuami Jesuh hong pai” cih thei hi (Lk. 18: 37); upna tawh “ David’ suan Jesuh aw, kei hong hehpih in” ci-in kiko hi. Na khempeuh Piangsakpa tawh kizop nadingin, upna in, mit, bil, khe, hand, cihte hong kal masa kei in, lungsim hong kal masa hi.
Lk. 19: 1 – 10 sim in. Kua thu kipulaak hiam?
___________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Jesuh in nawlkhiin thuak mite tawh a kikholh nunung, Zachaeus hi. Khrih’ nasep in a mangthang mite zong ding le honkhia dingin hong pai ahih manin Zachaeus paisan lo hi. Zachaeus pen Jericho khua sungah siahdong ulian mahmah khat hi. Pharisee-te’ muhna-ah mawhna lian penpen nei mipa hi. Ahi zongin Honpa in tua bang mite mah zongin sihna pan honkhia hi. Topa in ama nasep a zawh nading a zat nate lamdang hi. Jesuh mu nuam a theitheek tung kahto-in a ngak mipa, Topa in hong kumsuk in; na innah anne tuidawnin kong pai ding hi, ci-in sam hi. A thupi mahmah Khrih’ genkhiat thu in: “tu ni-in hih innsungah hotkhiatna a tung ta hi” (Lk. 19: 9). Khrih in Zachaeus kisikma-in a pulaak hi lo hi, cih pen i theih ding kisam hi (aneu 8).
Mite’ mawhna, hoihlohna muh ding hamsa lo hi. Hi mah lo maw? Ahi zongin i mawhna i thei kei hi. Bangte kipuahpha ding na hiam?
FRIDAY MAY 22
SIMBEH DING: A mangthang tuu in mimal khat ciat limcing hi banah mawhna tawh kidim hih leitung mahmah limcing hi. Ellen G. White, Christ’s Objection Lessons, 190.
Mi khat ii manphatna: Kua in mi khat ii manphatna ciangtan thei ding hiam? Mihing’ manphatna i phawk theih nadingin, Khrih in Gethsemane huan sungah gimin a tal panin si taakkhia, singlamteh tung khailupna a thuak ngaihsun in. Singlamteh in mihing khat ii manphatzia hong musak ding hi. COL., 196.
KIKUP DING DOTNATE:
1. Biakna tampi in biak ding pasian tuamtuam zong uh hi. Ahi zongin Khristian biakna ahih leh, mite a zong Pasian biakna ahi hi. “Adam,
koi- ah om na hiam? Pian. 3: 9. Cain, na sanggampa koi-ah om hiam? Pian. 4: 9. Elijah, hih tengah bang hih na hiam? 1Kum. 19:9. Zachaeus, hong kumsuk in, Lk, 19:5. Bangci bangin mite a hong zong Pasian tawh na kizopna na nei hiam?
2. Tuesday ni-a dotna nunung pen ngaihsun kik in. Tapa u zawpa
ii khialhna lianpi in bang hiam? Bang ngaihsun khial hi. Bang hang tua bang lungsim nei kha zel i taam? Matt. 20: 1 – 16.
3. Mihaupa le Lazarus gentehna panin, a si khin mite a hong thokik
a mu phial zongun Khrih’ thugen um tuan lo ding uh hi, ci-in Khrih in amau lungkhauhzia pulaak hi. Jesuh in sihna pan thokik takpi hi, ci-in teci tampi om taleh, mi tampi in um thei lo uh hi.
4. Khrih in hotkhiat nasep a hong sep lai-in, mi khempeuh a kibangin it hi. Mittaw, Zachaeus, Nicodemus, Samaritan numei, cihte maipha piawkzawk deuh, neumuh zawk ding cihte nei lo hi. Pasian mai-ah Singlamteh in mi khempeuh hong kikimsak hi. Kibatlohna tuamtuam om taleh, tua thu in midangte tawh kizopzia ding bang hong hilh hiam? Bang hangin mudahna, kideidanna cihte Jesuh tawh kipawl thei lo hiam?
5. A taimang tapa naupa le Lazaras le mihaupa enkak in. Koi bangin kibang uh hiam?