LESSON 7 MAY 9 – 15
JESUH, KHA SIANGTHO LE THUNGETNA
SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Lk. 2: 25 – 32; 23: 46; 11: 1- 4, 9 - 13; Matt. 7: 21 – 23; Jn. 16: 5 – 7
KAMNGAH: Tua ahih ciangin note kianga kong cihinah: Ngen un, hong kipia ding hi; zong un, na mu ding uh hi. kiu un, kong hong kihon ding hi. Bang hang hiam cihleh a ngente peuhpeuh in a ngah uh hi; a zongte in a mu uh hi; a kiute a ding kong kihon ding hi. Lk. 11: 9, 10.
Gospel bu dangte sangin Luke in, Kha Siangtho le Khrih kizopzia tam gen zaw hi. Matthew sungah Kha Siangtho 12 vei, Mark in 6 vei, Luke in 17 vei pulak hi. Sawltakte’ Tangthu sungah 57 vei kimu hi. Mary sungah a om a kipan a hong khankhiat dong, hotkhiat nasep a sepnate-ah Khrih in Kha Siangtho tawh kop tawntung ahihna, Luke in pulaak hi( Lk. 1: 35; 24: 44 – 49). Tua kizopna in eite Honpa’ nasep hong thei sak hi. Luke in, Jesuh’ nuntakna le a nasepna-ah thunget a thupitzia zong pulaak hi. Khrih in Pasian hi; Amah in Pa Pasian le Kha Siangtho tawh pumkhat hi-in, a mihing hihna tawh Khrih in i thungetzia ding hong hilh hi. Khrih in a nuntakna-ah thunget kisamsa mahmah ahih leh, eite in bangzahin kam zawkan ding?
Thungetna tawh nungta lo, vilin ngakin a nungta lo mi, bangmah awlmawh lo mi hi-in, thuman lampi pan lamphial khak ding lauhuai hi. Hehpihna tokhom tawh i kigamla dingin Satan in nasem hi. Thungetna, upna tawh hehpihna sungah khangcing lo-in, ze-etna i zozo kei ding hi. Ellen G. White, Steps to Christ, 95.
SUNDAY MAY 10
JESUH LE KHA SIANGTHO
Gentile mi pan kikhelin Paul tawh kithuah Luke in Khrih’ pianzia, mihingin a hong pianna, vankahna, pawlpi kizelhna cihte khempeuh Kha Siangtho’ nasep hi, ci-in hong hilh hi. Jesuh’ nuntakna sung khempeuhah Thum gawm Pasian’ nasepna kilang hi (Lk. 3: 21, 22). Luke in, Khrih’sepna khat peuhpeuhah Kha Siangtho’ nasep ahihna pulaak hi.
Khrih in mihingin a hong nuntak lai-in Kha Siangtho’ nasep koi bangin kilang hiam? Lk. 1: 35, 41; 2: 25 – 32.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Jesuh in nasem ding a kipatin Kha Siangtho kihelzia i mu thei hi. Luke in: Tuiphum John’ tuiphum in tui tawh phum hi-in, ahi zongin ama nunga hong pai ding Pa in Kha Siangtho tawh hong phum ding hi, ci hi (Lk. 3: 16). Jesuh tui a kiphumin, Khrih’ nasep in hotkhiat nasep taktak ahihna Pa Pasian le Kha Siangtho in pulaak hi. Tapa in mawhnei mite honkhia ding ahihna van pan Pa in pulaak a, Kha Siangtho in Tapa tungah vakhu lim la-in hong kilangh hi (Lk. 3: 21, 22). Tua a kipan Kha Siangtho tawh kidimin Jesuh in Galpa do-in, hotkhiat nasep kipan hi (Lk. 4: 14).
Nazareth khua mi Jesuh’ pulaak masak thu in Isaiah’ genkholh thute tangtung takpi ahihna, amah mahin Messiah ahihna pulaak hi. “Topa’ Kha Siangtho ka sungah hong om hi” (Lk. 4: 18), cih kammal in, Kha Siangtho tawh kop tawntung ahihna, a vangliatna, Ama’ nung zui khempeuh tua Kha Siangtho in ompih tawntung ding ahihna pulaak hi (Jn. 16: 5 -7). Tua banah Khrih in, Pasian kiangah Kha Siangtho a ngente pia ding hi, ci-in kamciam hi (Lk. 11: 13). Kha Siangtho in Tapa le Pa Pasian kizopna pulaak den hi. Kha Siangtho in hotkhiat nasepna khempeuhah a sem hi-in, Kha Siangtho mah in Khrih’ nungzui mite in thaguan tawntung hi. Tua hi-in, Kha Siangtho tawh kidim nuntakna i kisam hi. Kha Siangtho tungah mawhna in mawhna khempeuh lak pan a lian pen mawhna hi (Lk. 12: 10).
Kha Siangtho in a hong makaih nadingin bang kisam na hiam? Kha Siangtho’ sapna aw a nial lo dingin Pasian’ hong piak deihtelna koi bangin na zang diam?
MONDAY MAY 11
THUNGEN TAWNTUNG JESUH’ NUNZIA
Jesuh in thungen tawntung hi. Luke in tuate pawlkhat pulaak hi. Khrih in hih leitungah a hong nuntak lai-in a omzia:
(1) Tui kiphumna-ah a thungetna (Lk. 3: 21). Khrih in nasep thupi sem ding hi ta hi. Tua hi-in ze-etna, langpanna thuak ding hi ta hi. Ellen G. White, The Desire of Ages, 111. Thungen lo-in, a sep ding thu zo zo lo ding a, a thuak dingin gimna phu zo lo ding hi.
(2) Nungzui 12 a tel ma-in thungen hi (Lk. 6: 12, 13). Makai khat in ama nungzui ding limtakin tel hi. Khrih in a sap mite, amah tawh pum khat hi ding, ama sep bang bang a sem ding mi tengkhia hi.Khrih mahmah a hong kipiakna sim loh, ama nungzuite tungah kipia nasep sangin a thupi zaw nasep om lo hi. Ellen G. White, The Desire of Ages, 291.
(3) Jesuh in a nungzuite aa ding thungen hi (Lk. 9: 18). Nungzui hihna- ah Jesuh in kua hi, cih theihtelna le Ama tungah cihtakna pello kisam hi. Nungzui 12 in Amah kua hi, cih a theih nadingun, Jesuh in amah kia-in thungen hi. Tua khit teh, “ kei kua hong ci na hi uh hiam? ci-in dong hi (Lk. 9: 20).
(4) Ama kimeelma-in Jesuh in thungen (Lk. 9: 28 – 36). A nihvei-na van panin Khrih in Pa Pasian’ it Tapa hi, cihna ngah hi. Gimna, langpanna om taleh, Pa le Tapa kizopna kitat lo hi. Nungzuite in tua munah Khrih in vangliatna kidimin om mu uh hi (2Pet. 1: 16).
(5) Jesuh in Gethsemane ah thungen (Lk. 22: 39 – 46). Hih thungetna in Hotkhiatna thu ah a thupi penpen thungetna hi ding hi. Honpa’ thunget in, mawhnei mite le Pa Pasian kizopna a hong nei thei sak hi. Khrih in Pasian’ deihna le ngimna a masak zawkna, a thuak ding gimna le sihna in genkholhna tangtungsak ding ahihna, a hong kihotkhiat nadingin ze-etna a zawhna cihte hangin Pa tawh kizom thei ihi hi.
(6) Khrih in Pasian’ khut sungah ki-ap (Lk. 23: 46) Singlamteh tunga Khrih kammal nunung pen in, Pa aw, ka nunna nangma khut sungah kong ap hi” (Lk. 23: 46). Khrih in thungetna’ mungtuppi hong hilh hi. I nungta-a, i si zong, i lawmte tawh hi taleh, galte mai hi taleh, sun hi leh, zan hi leh, thungetna in a tawntungin Pasian tawh hong kikopsak hi.
Thungetna tawh a nungta Khrih’ nunzia in bang hong hilh hiam?
TUESDAY MAY 12
THUNGETZIA DING: KHENKHATNA
Lk. 11: 1- 4 sim in. Bangci bangin thungetna in nasem hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Khrih in Pa Pasian a hong hilhnate ah a zat mun mahmah “Pa” cih kammal hi. Gospel sungah 170 vei kimu hi. Pasian pen “Pa” ci-in i sap ciangin, Amah pen mite tawh kizopna nei ahihlam hong lak hi. Leitung i pate bangin Pasian in itna tawh kidim, hong lunghimawh den hi. Ahi zongin vantung i Pa ahih leh, leitung i pate bang lo-in na khempeuh bawl thei, na khempeuh thei, mun khempeuhah om, kicinna le sianthona tawh kidim hi.
“Vantunga om kote’ Pa” cih kammal in, leitung pasian tuamtuamte bang lo-in lungsim ngaihsutna bek hi lo, mimal khat ciat tawh a hong kizom nuam Pasian ahihzia hong hilh kammal hi.
“Na min siangtho ta hen” (Lk. 11: 2). Pasian’ siangthona, kibatpih om lo Pasian ahihna hong hilh hi. A siangtho Pasian ahih manin, Amah a zui mite zong a kampau le gamtat siangtho ding a deih Pasian hi. Ama nungzui kici napi, a siangtho lo mi in, Pasian a simmawh mi ahi hi. Amah zahtakzia ding Matt. 7: 21 – 23 en in.
“Na gam hong piang ta hen” (Lk. 11: 2). Gospel sungah Vantung Gam, Pasian’ Gam cih kammal 100 vei kimu hi. Luke sungah 40 vei, Matthew ah 50, Mark ah 16 vei, John sungah 3 vei kigelh hi. Pasian’ Gam kilangsak ding le a hong phut dingin Khrih hong pai hi. Vangviatna tawh kidim tua Gam hong tung ding a ngak ihi a, tu-in tua Gam hehpihna tawh i ngah hi. Tua Gam a lut masa lo mi in, vangliatna tawh kidim tua Gam ah lut thei lo ding hi. Khrih in Ama nungzui khempeuhte tua Gam nih sungah a nungta ding hong deih hi.
“Vantungah na deihna a kicin mah bangin leitungah zong kicing ta hen” (Lk. 11: 2). Vantung in Pasian’ deihna thei-in, Ama deih bangin nungta uh hi. Khrihin tua bangin hih leitungah a nungta dingin hong deih hi. “Hih leitung” cih kammal in mimal sung pan kipan ding a, mun khempeuhah tua bangin kinungta ding hi, cih hong hilh hi.
Topa a thei na hiam? Ahih kei leh, Ama thu a thei na hiam? Koi bangin thungetna in Amah tawh hong kinaisak hiam?
WEDNESDAY MAY 13
THUNGETZIA DING: KHENNIHNA
“Tu ni ka khamkhop ding uh an hong pia in” ( Lk. 11: 3). Mihau hi taleh, mizawng hi taleh, kisapna nei lo kuamah om lo hi. Hih thungetna ah Pasian tungah kingakna, Amah muanna a pulaak kammal ahi hi. Pasian tungah a kinga mi in, ‘ hong pia in’ cipelmawh ding hi. Na khempeuh hong paina bulpi, na khempeuh Piangsak Pasian hi, cih a pulaak kammal hi. Ama sungah nuntakna i nei a, ama hangin a nungta ihi hi. Hong bawl ahih manin ama neihsa ihi hi (Late 100: 3).
Pasian in eite kitangsapna khempeuh hong pia i PA ahi hi. Hih thu siksanin Lk. 11:9 – 13 sungah khamuan nading thu bang kigelh hiam?
________________________________________________________
_________________________________________________________
“Kote’ mawhna hong maisak in” (Lk. 11: 4). Mawhmaisakna in Lungdamna’ thulaigil hi. Mawhmai lo-in hotkhiatna i ngah kei ding hi. Mawh dim pianngei vunat lohna sungah i sih laitakin Pasian in Khrih tawh hong nungta khawmsak hi. Amah in i mawhnate khempeuh hong maisak hi (Kol. 2: 13). Pasian’ mawhmaisakna ngah mite in amau tungah a khial mite’ mawhna zong maisak ding hi. Mite’ mawhna i maisakna siksanin Pasian in eite mawhna hong maisak hi lo-in, eite in Pasian’ hong piak mawhmaisakna etteh ding hi zaw hi. Pasian’ hehpihna i ngah mah bangin mite tungah hehpihna nei ding ihi hi.Pasian’ hong itna ngah mite in midangte zong a it ding uh hi.
“Ze-etna hong thuak sak kei inla, siatna panin kote hong honkhia in” (Lk. 11: 4). Ze-etna i tuah leh, mawhna hipah lo hi. “ Ze-et” cih Greek kammalin, ‘peirasmos,’ a khiatna in ‘lampi’ ‘ zia’ cih hi a, ‘bawlkhia’ ‘sepkhiat’ cihna hi lo hi. Ze-etna i cih zong ‘sepkhiat,’ hi nai lo a, sepkhiat nadingin lampi hi pan hi. Ze-etna in mawhna ahih loh hang, ze-etna zui leng, mawhna hipah hi. Pasian in kuamah ze-et lo hi ( James 1: 13). Pasian in phalna pia hi bek a, mawhna bawl ding, siatna tung dingin, Pasian in kuamah ze-et ngei lo hi. Tua hi-in, thungetna in ze-etna, siatna khempeuh hong zo sak ding hi.
Lk. 11: 1- 4 sim kik in. A huamkhak thute ngaihsun kik in. Koi bangin na nuntakpih ding hiam?
THURSDAY MAY 14
THUNGETZIA TAWH KISAI THUTE
Khrih in a nungzuite kiangah thungetzia ding a hilh khit phetin, citakna tawh thunget ding kisapzia thugentehna tawh hilh hi (Lk. 11: 5
– 13). Tua leh, nasep a man kuan ciangin, kisikna le kiniamkhiatna tawh thungen un, ci-in a nungzuite vaikhak hi (Lk. 18: 9 – 14). Hih thugentehnate in, thunget i cih pen ngeina dan khat hi lo-in, tatsatlo-a vantung i PA tawh kizopna, kihona, nuntakkhopna, lampaikhopna hi, cih hong hilh hi.
Lk. 15: 5 -8 sim in. Lungkia lo-a thungen tawntung ding deihna tawh gentehna zangin hong hilh hi. Ngeina bangin ngaihsun lo-in, kizopna, Pasian tungah kingakna, Amah muanna tawh thungen ding, ci hi. Thunget cih pen nuntakna ding huihdikna hi. Tua lo-in a si ihi hi. Khrih in, thugentehna-ah, lungkia lo-in a vengte kiangah zan kim laitak, huhna ngen mi khat tawh genteh hi. A zindo nading a vengte kiangah a ngah mateng lungkia lo-in an ngen i mu hi. Thuak zo nawnlo ahih manin, a sawtna ciang, a nget pia hi. Lungkia lo-in bangzahin thunget huai hiam? Pasian’ ngaihsutna khel ding hi lo-in, amah i muanna a khauhzawk nading hi zaw hi.
Lk. 18: 9 – 14 sim in. Thungetna tawh kisai a kisam mahmah bang hong hilh hiam?
________________________________________________________
_________________________________________________________
Pharisee mi khat in ama sepna nate siksanin Pasian’ maipha ngah ding lametna tawh thungen hi. Siahdongpa ahih leh, Pasian in a hehpih ding le Pasian’ hehpih itna bek suangin thungen hi. I sepna, i hihna siksanin Pasian in hong sang ding hi lo-a, Pasian’ hehpihna bek mahin hong sang ding hi. A kisik, a kiniamkhiat, lungsim kitamzan mite bek in tua hehpihna ngah ding hi.
Kiniamkhiatna, lungduaina cihte bekin zawhna le matutna hong pia ding hi. Singlamteh phungah a kuun mite, kham lukhu kikhusak ding hi. Ellen G. White, Prophets and Kings, 590.
Pasian a theih lo mite in midangte tawh ki-enkak uh a, amau le amau mi hoihin kingaihsun uh hi. Bang hangin tua bangte lauhuai hiam? Nang sangin midangte a siat zawh manin, nang phattuam nading bang om hiam?
FRIDAY MAY 15
SIMBEH DING: Nisimin citakin Pasian’ vangliatna, huhna, ompihna a ngen mi in, vantung ompihna ngah ding a, thuman le zuau thu, a sia le a pha khentel thei ding hi. A hihna khempeuh ah dikna, sianthona le thuman lunggulh den ding hi. A tawntungin Pasian tawh kizom mi in tua bangin nungta ding hi. Tua bang mi in mite a dingin lungnopna le khuavak hi ding hi. Pasian kiang pan thakhauhna ngen denin, ama lungsim le ngaihsutna khempeuh in Pasian’ deihna tawh kituak dingin kikemin, nisim a sepnate-ah citakin, bangbang tuak zongin a lungsim ki-uk zawhna ngah ding hi. Ellen G. White, Thoughts from the Mount of Blessings, 85.
Pasian, Pa ci-in i sap ciangin Ama’ tate ihihna le sanggam unau khat ihihna, mi khempeuh innkuan khat, phung khat ihihna a pulaak ihi hi. Tua hi-in midangte aa ding thunget ding kisam hi. Ama a ding bek thungetna in a maan thungetna hi lo hi.
KIKUP DING DOTNATE:
1. Luke in Jesuh le Kha Siangtho pumkhat ahihna Gospel sungah a gen hi lo hi. Luke in Sawltakte’ Tangthu zong gelh a, hih sungah Kha Siangtho le Khrih nasepkhopna, Khristian pawlpi kipatna, Kha Siangtho’ nasepna le thu-um mite nunzia le a masuante hong hilh hi. Sihna pan Khrih a thawh khit, Nungzuite in Kha Siangtho’ vangliatna a ngahin, sihna thuakin a thokik Honpa mun khempeuhah a tangko ma-un, Jerusalemah Kha Siangtho a ngak dingin Khrih in vaikhakna Luke bek mah in ciamteh hi (Lk. 24: 49). Topa’ kamciam, amaute ngah ding Kha Siangtho Pentecost ni-in a tangtunna thu, Luke mahin pulaak pah hi (Sawl. 2). Hih in pawlpi’ nasepna-ah Kha Siangtho kisapzia bang hong hilh hiam?
2. Koi bangin thunget in, Pasian tungah kingakna, Amah bekmah muanna ahihzia pulaak hiam? Lk. 18:9 sim in. Koi bangin mite’ kitangsap, Khrih in thugentehna zangin hong hilh hiam?