LESSON 12 JUNE 13 – 19
JERUSALEM AH JESUH
SABBATH NITAK: TU KAAL SUNG SIM DING: Lk. 19: 28 – 40; 19: 45 – 48; 20: 9 – 26; Zech. 9:9; Matt. 21: 12 – 17.
KAMNGAH: Jerusalem a tun kuan tua khuapi a muh ciangin Jesuh in tua khuapi aa dingin kap hi” Luke 19: 41.
Jesuh in Jerusalem ah a hun nunung tamzat hi. Gualzawhna tawh a lutna, amah a nial
khuapi aa dingin a kahna, biakinnpi a siansuahna, mihon in a thahsawmna, Nitak An nek
nunung, Gethsemane huan ah a thuakna, Singlamteh tung a sihna pan a thawhkikna cihte
hun tom khat sunga piang a kimangngilh thei lo thute hi. Jerusalem in tua bang thute
nading hi-in, kuamah in hih thu a theih loh hang, Khrih in hih thute a pianna tel
mahmah hi.
Khrih in a sih madeuhin Jerusalem ah tam a hawhna thu, Mathew, Luke, Mark, Johnte in pulaak hi. Ahi zongin a neu lai-in Jerusalem ah biakna pia dingin a kipaipihna thu zong phawk huai hi (Lk. 2: 22 – 28). Kum 12 pha hi pan napi, siampite le laitheite tawh thu kisel (aneu 41 – 50); Satan in biakinnpi khumzang pan tuaksuk ding a zia-etna (Lk. 4: 9 – 13) cihte le Khrih in a nasep a zawh kuan, Jerusalem-a a nunziate in eite aa dingin manpha hi.
SUNDAY JUNE 14
GUALZO-IN JERUSALEM A LUTNA
Khrih in Bethlehem khua-ah suakin, Nazareth khua panin khangkhia hi. Galilee, Samaria, Judea le Perea cihte ah thuhilh, cina damsakin zin kawikawi hi. Ahi zongin Khrih in Jerusalem khua phawk pha diak hi. “Jerusalem lam manawhin kuankhia ngiatngiat hi”(Lk. 9: 51). Gualzawhna tawh Jerusalem khua a lutna thu in leitung tangthu kilamdanna piangsak hi. Kumpi bangin Jerusalem khua sung hong lutin, singlamteh tungah sihna thuakin, Ama sihna hangin mawhnei mite in Pasian tawh nungta khawm thei ding hi, cih mukhol hi (Rom. 5: 10).
Lk. 19: 28 – 40 sim in. Nungzuite lungsimpuakzia ding ngaihsutsak in. Khrih in Jerusalem ah David’ kumpi tokhom tungah tu ta ding hi, ci-in ngaihsun pelmawh ding uh hi. Nungzuite’ lamet khialhna tawh kisai bang thumanpha hong hilh hiam?
_________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Jesuh a suahin nisuahna lam pan mipilte in Jerusalem ah hong pai uh a, Jew mite Kumpi ding a hong suak naungek koi-ah om hiam ci-in kan uh hi (Matt. 2:2). Singlamteh tung a sih madeuh, tu-in, Ama Nungzuite le mihonpi in, Pasian’ min tawh hong pai Kumpi in thupha ngah ta hen, ci-in awng ziahziah pulaak khol hi (Lk. 19: 38).
Hih gualzawhna thu kamsangte in genkhol uh hi. “Zion Tanu aw, nuam mahmah in! Jerusalem Tanu aw, kiko in! En in, na kumpipa na kiangah thumaanna le hotkhiatna kengin migi-in laa tungah, sin nailoh, laapi ta laano tungah hong tuang hi” (Zech. 9:9). A sawt lo-in Golgotha mualah “kizo zo hi, ci-in a thuak ding sihna thu pen tu-in mipi in Hosana ci-in ot ziahziahna tawh kipan hi.
Pasian in leitung a bawl mapekin a geelkholh thu hi napi, Nungzuite in Khrih’ vauhilh kholh thute mangngilh uh hi. Nungzuite in David kumpi tokhom tungah tu-in Khrih in leitung uk dingin lamen uh hi.
Khrih in nungzuite hilh a, ahi zongin amau tel lo uh hi. Amau lametna tawh kituaksa lo zong hi kha thei ding hi. Amau lamet thute in Khrih’ hilhnop thute khaktan hi. Bangin thuman thutak i theihtel ding hong kikhaktan thei hiam?
MONDAY JUNE 15
JERUSALEM: BIAKINNPI SIANSUAHNA
“Ka inn, thungetna inn kici ding hi, ci-in kigelh hi. Ahih hangin note in misuamte kuapi’ na suaksak tazen uh hi,” a ci hi (Lk. 19: 46).
Lk. 19: 45 – 48; Matt. 21: 12 – 17; Mk. 11: 15 – 19 sim in. Khrih’ sepkhit thute in bang a thupi hong hilh hiam? Biakinnpi siansuahna thu in, mimal hi taleh, pawlpi aa ding hi taleh, bang thumanpha hong hilh hiam?
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Gospel vekpi in biakinn siansuahna thu pulaak uh hi. John in, Paisan Pawi sim dingin a pai lai-in, Khrih in khat vei biakinn siansuahna a neih lam pulaak hi (Jn. 2: 13 – 25), AD 28 kimpawl hi dingin kiciamteh hi. Tua lote in Khrih in nasep a zawh kuana siansuahnate (AD 31) pulaak uh hi. Tua hi-in Khrih in nih vei a siansuahna thu, Khrih biakinnpi le a sunga kisem dingte, a thupi ngaihsutzia kimu thei hi. A nihvei-na siahsuahna pen a sihma deuh hi-in, a ngaihsut huai mahmah thu in: Khrih in a sawt lo-in si ding hita, biakinn le tua sunga gansi tawh biakpiaknate in kimanna nei nawn lo ding hi, cih thei napi-in, biakinn sung a niitna khempeuh siansuah veve hi. Bang hangin i cikoih peuh lel lo hiam? A sawt lo-in kisia cip ding biakinnpi bang hang awlmawh veve hi ding hiam?
Khrih in bang hangin siansuah veve cih thu in siatna tawh kidim a sawt lo-in kisia ding ahih hang, Pasian’ biakinnpi mah hi veve hi, cih hong hilh hi. Mawhnei mite a hong kitatkhiatna kilangsak biakinn hi. Biakinn le biakpiakna tuamtuamte in a sawt lo-in sihna a thuak ding Jesuh’ nasep le singlamteh tung a sihna thu pulaak ahihna Jew mite in a tel ding uh deihna hi kha ding hi. Biakinn in tatkhiatna kisepkhiatna pulaak hi. Jesuh in, ‘leitung pianma-in kigo Tuuno hi,’ cih pulaak hi (Mang. 13:8).
TUESDAY JUNE 16
A CITAKLO NASEM
Lenggah huana nasem thugentehna in tatkhiatna thu hong hilh hi (Lk. 20: 9 – 19). Hih thu in Pasian in mawhnei mite a hong itna thubulpi-in pulaak hi. Tua hun lai-a Jew makaite tungah kigen ahih hangin, eite zong hong hilh hi. A hong hilh thute in khang khat khit khang khat a mite aa ding ahi hi; Pasian in hong itin, Amah a it kik thei dingin hong lamen hi. Tu-in eite in Ama huan sunga nasemte ihi hi.
Lk. 20: 9 – 19 sim in. A citak lo nasem bangin nungta na hihleh, koi bangin a hong hilh thulaigil nuntakpih ding na hiam?
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Nasemte in itna nei-in Pasian tungah citak ding sangin Pasian taisan uh hi. Ahi zongin lenggah huan neipa, itna tawh Ama kiang zuan kik dingin Pasian in ama nasem khat khit khat sawl hi (aneu 10 – 12); kamsang khat khit khat hong sawl hi (Jer. 35: 15). A kisawl mite in langpanna thuakin, bawlsiatna thuak lo kua om hiam? Sawl. 7: 52.
Tatkhiatna thute in itna thu hi. A kisawl mite in siatna, langpanna thuak mahta le-uh, minthan, gualzawhna ngah ding uh hi. Sihna khitah thawhkikna om hamtang hi. Nawlkhinna thuak tua suangtumpi, tu-in, innkiu suangpi-in kizang hi. Mite paihkhiat suangpi in mi namcin, a hau, a zawng, Jew mi, Gentile mi, numei, pasal, mi khempeuh mawhna pan hong suaktasak hi. Lenggah huana nasemte in lenggah nek hun ngah ding uh hi.
Kamsangte bangin bawlsiatna na thuak kha hiam? Pasian’kamsangte a nial mite bangin a nungta na hiam? Koi bangin kitheician na hiam?
WEDNESDAY JUNE 17 PASIAN LE CAESAR
Lk. 20: 20 – 26 sim in. Koi bangin Khrih’ hilh thute za thei-in, nuntakpih ding na hiam?
________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Tua hun lai-in Rome gamah kumpite siahpiak kul hi. Josephus in a genna ah, Galilee mi Judas min nei khat in kumpi Caesar tungah siahpiak pen Pasian nialna hi, ci-in Rome kumpi langpang hi. Jew mite in Messiah a lamet laitak uh ahih manin, Rome kumpi langpan a hat mahmah laitak hi. Tua bang bilbial lakah biakna makaite in Jesuh kiangah kumpi tungah siahpiak maw, piak huai lo cih thu dong uh hi. Jesuh in amaute’ ngaihsutna, a ngimna uh tel lua hi. Siak ding mah hi, ci-in dawng leh Rome kumpi tawh a kop mipa ci-in kimawhsak ding, Jew mite Kumpi hi, cih a nial suak ding hi. Siahpiak ding hi lo hi, ci-in dawng lehlah, Rome kumpi’ thuneihna nial, a langpang hi, ci-in kimawhsak ding, amah le amah a khialin kibawl hi ding cih thu hong om hi. A suakta thei lo dingin thu dong uh hi.
Jesuh in sumtang tunga Caesar’ lim kisuang, a khut ah tawi-in, Caesar aa teng Caesar pia un. Pasian aa teng Pasian pia un” ci-in dawng kik hi (Lk. 20: 25). Kumpi Caesar’ ukna nuai-ah a om mite in Caesar tungah siahpiak ding tavuan nei uh hi. Ahi zongin tua sangin a lian zaw tavuan, Pasian’ lim le meel a pua mihingin, tua meel nei Pa tungah citak ding tavuan nei hi.
Khrih in amah a mawhsak nuam mite’ thudotna, kiciantakin dawng kik hi. Roman kumpi’ kepna sungah nungta uh ahih nungsangun, Pasian’ thupiak tawh kilangdo ahih kei nak leh, kumpi’ thu a man ding uh amaute’ tavuan hi. Kumpi thupiak tawh kituakin a nuntak mah bangin, tua sangin a thupizaw, Pasian tungah a citak masak zawk ding uh kisam hi. Ellen G. White, The Desire of Ages, 602.
Koi bangin gammi hoih khatin na nungta kawmin , khut tawh kibawl lo Pasian’ gam mi hoih khat na hihna phawk ding na hiam? Heb. 11:10.
THURSDAY JUNE 18
PASIAN NITAK AN
Lk. 22: 13 – 20 sim in. Paisanpawi zang nawnlo-in, Topa Nitak An in bang thugil pulaak hiam?
_____________________________________________________________________
Jesuh in Paisanpawi siksanin a nungzuite tawh Nitak An ne uh hi. Paisanpawi in mihingte a amah le amah kitan thei lo, Pasian’ hotkhiatna kisam ahihlam hong phawksak hi. Mawhna sila panin i suahtak theih loh mah bangin Israel mite in Egypt gam panin suakta thei lo uh hi. Tua sung pan suahtak theih nading lampi khat bek om a, tua in, Pasian in a khawnkhongin a hong piak hehpihna le itna ahi hi. Pasian in Israel mite tungah, hih thu na tu na tate uh tungah hilh un, ci-in thupia hi (Pai. 12: 26, 27). Israel mite in saltanna pan suahtakna a ngah theihna uh a hang pen Pasian’ tatkhiat nasepna hang bek mah ahi hi. Tua bang mah hi, mawhna le sihna pan a hong suakta sak thei dingin Khrih in singlamteh tungah hong si hi. Tua hi-in Khrih in eite aa dingin a kigo Paisanpawi tuuno (1Kor. 5:7) hong suak hi. Topa Nitak An in singlamteh tungah a vanglian Khrih’ sihna pulaak hi.
Topa’ Nitak An in a hong phawksak thute: Jesuh a kilehhek ni zan (1Kor. 11: 23), kithahna a thuak madeuh, Jesuh in a nungzuite kiangah hih anlum le lenggahtui in mawhmai nadingin a hong piak, Ama pumpi le a sisan limcing hi, ci-in hilh hi (Matt. 26: 28). Jesuh’ sihna in mawhna pan suahtak nading Pasian’ hong geelsak lampi hi-in, tua simloh a dang om lo hi. Khrih nihveina a hong pai kik mateng, Jesuh hong sihna a kimangngilh loh nadingin Jesuh in Topa Nitak An hong pia hi (1Kor. 11: 24 – 26).
Jesuh ‘ sisan in mi tampite’ mawhna sawpsiang ding hi, ci hi (Matt. 26: 28). Hih thu, mawhmai nading a dang i zat leh, Pasian’ hong geelsak hotkhiatna lampi a nial hi banah, Pasian a nial hi pah hi. Mi tampi aa dingin Khrih hong si hi, cih thu in, Topa Nitak An a nek peuhmah in, Khrih in kei aa dingin hong si hi, cih a phawk ding kisam hi. Khrih’ pumpi khat bek ahih mah bangin Topa Nitak An a ne mite zong pum khat hi, cih hong hilh hi. Khrih’ tatkhiatsa mite tawh Topa Nitak An kuang umkhawm eite in Ama hong pai kik ding ngakin i om hi. Tua ni mateng, Topa Nitak An in eite a hong kitatna le lametna nei mi ihi hi, cih hong phawksak hi.
Tawntung nuntakna na ngah nadingin Khrih in Ama pumpi le a nunna hong pia hi. Koi bangin hih thu in lametna le khamuanna hong ngahsak hiam?
FRIDAY JUNE 19
SIMBEH DING: “A sa ne-in Ama sisan dawn” cih thu in Khrih in eite mawhna hong maisak hi; ama sungah kiciinna hong guan hi; kei ma Honpa hi, ci-in na upna a lak na hi hi. A hong itna mitsuanin, ama sisan a dawng mi in Topa tawh pumkhat a suahna pulaak hi. Pumpi aa dingin annek kul mah bangin, nuntakna dingin Khrih tawh pumkhat suah kul hi. An ne kei lehang, tua an in mannei lo ding hi. I nek tak ciang, i sung i lai sungah lut thei pan hi. Tua bang mahin mimal in Khrih Honpa-in a san kei leh, Khrih in nang aa dingin mannei lo suak ding hi. A thu bekin theihna kicing lo hi. Amah mah tawh nungta khawm ding; i sungah tengsak ding, tua hi leh, Ama nunna pen eite nunna hong suak ding hi.
KIKUP DING DOTNATE:
1. Na mitkha-in Jesuh in biakinnpi a siansuah ngaihsun in. Bang danin i upna le thumanna zuak kha zel i hiam? Koi bangin biakna, minneihna, zaa le dinmun cihte angsung metna-in kizang zel hiam? A thupi mahmah in, tua bang zia-etna sungah, koi bangin pawlpi a tuk loh nading kidal thei ding hiam?
2. Mipil tampi in “na khempeuh in ama thu-in hong piangtawm hi lel a, a kimu thei nate simloh bangmah dang mannei om lo hi. Pasian cih zong om kei,” ci uh hi. Na khempeuh a mawkna hi. Bang mah lo panin hong piang ahih mah bangin leitung in bang mah lo-in beimang ding hi, ci uh hi. Leitung nate in lungkiatna, lungkhamna cihte a piangsak hi lo-in, pumpi taksa, sisan kilamzia pan a piang hi. Hih bangin a um mite in a lungkham, a lungkiat uh ciang, zatang, zatui tungah kinga uh hi. Ahi zongin singlamteh tungah sihna thuak Khrih tungah kinga mi’ nunzia ngaihsun in. Koi bangin Topa Nitak An in hih leitung nunna in a mawkna taktak hi, cih upna tawh kipelhsak thei hiam?