LESSON 1 MARCH 28 – APRIL 3
JESUH A HONG PAINA
KAMNGAH: “ Pasian in a bawl theihloh khat zong om lo hi” Luke 1: 37.
Luke Lungdamna thupuak in, Theophilus tungtawnin Gentile mite tungah a puak hi-in, Luke mahmah zong Gentile mi khat hi (Kol. 4: 10 – 14). Luke in siavuan le tangthu kan
mipil khat hi. Luke in a gen thute, thupiang taktak ahihna ama huna thupiangte zong pulaak hi. Herod pen Judea kumpipa a hi laitak (Lk. 1: 5), Augustus in Roman gammangpipa, (Lk. 2: 1) Zacharias siampi a sep laitak, ci-in pulaak hi (Lk. 1: 5, 9). Luke 3 ah Tuiphumpa John tawh kisai-in thupiang thu guk bang pulaak hi.
Tua hi-in Luke in Jesuh pen a om ngeitakpi, mi takpi hi. Puahtawm tangthu hi lo hi, ci-in liktakin pulaak hi. Ama laigelhte in Jesuh in Pa Pasian kilangsak, leitung Honpa, Topa ahihna pulaak hi (Lk. 2: 11).
SUNDAY MARCH 29
“ LIMTAKIN KIKANTEL THU” (Luke 1: 1-3; Sawl. 1: 1- 3)
Thupiangte siksanin Sawltakte’ Tangthu kigelh ahihzia Sawl. 1: 1 tungtawnin kimu hi. Tua thute Theophilus tungah kipulaak khin hi. Hih thu in laigelhpa in bunih gelh hi, cih kidawk hi. Khristian Pawlpi kipatna le Pawlpi tangthu, Sawltakte’ nasep cihte hi. Luke sungah Jesuh’ nasepna le a nunzia hong hilhin, Sawltakte Tangthu bu ah Jesuh’ thu kizelhzia le Pawlpi kipatzia hong hilh hi.
Koi bangin Lungdamna Thu kigelh hiam? Lk. 1: 2, 3; 2Tim. 3: 16 sim in.
_________________________________________________________
_____________________________________________________________
Luke in midangte’ gelh Jerusalem khuapi le mun tuamtuam a lokgawp thupiang, Jesuh’ thute za hi. Luke in a gelh thute mitmuh le a za thute siksanin a hong gelhkhiat ahi hi (Lk. 1: 2). Amahmah in tua a mu mite tawh kikhawlin va mu hi. Tuate lakah Paul, sawltak masa mi pawl khat, Matthew, Mark cihte kihel hi. Luke in ama mit tawh Jesuh mu kha lo hi. Ahi zongin a kikhel, a piangthak taktak makai khat ahi hi.
Matthew in Jew mite tungah laikhak-in, Jesuh in Vanglian Thuhilhpa, genkholhna a tangtunna, Jewte’ Kumpi hi, ci-in pulaak hi. Thuciam Lui sunga genkholhnate Khris in tangtungsak hi. Mark ahih leh, Roman mite tunga laikhak hi-in, Khrih in nasep maban kin mahmah ahihzia pulaak hi. Luke pen siavuan, Gentile mi hi-in, Greek mite le Gentile mite tungah laikhak ahih manin, Jesuh in mi khempeuhte’ Honpa, leitung’ Honpa ahihna pulaak hi. Luke in a gelh thute limtak a katantel khit teh a gelh hi-in, tua thute in mite a ding thuman thutak ahihzia pulaak hi (Lk. 1:3).
Luke sungah midangte’ gelh thute zong hel hi. Midangte’ gelh a gelh kik hangin, Pasian kiang pan hong pai thu ahihna kiam lo hi; Kha Siangtho’ makaihna kiamtuam hi lo hi. Hih in, SDA thu-um mi khat in Lai Siangtho hong pianzia, Lai Siangtho sunga thute hi taleh, Ellen G. White in a gelhzia i telzia ding, bang hong hilh hiam?
MONDAY MARCH 30
“AMA MIN JOHN KICI DING”
Kamsang Malachi khit kum 400 sung bang Pasian in bangmah a pulaak loh pen Israel mite tangthu ah thulian thu khat ahi hi. Tuiphum John le Jesuh suah ding Pasian in a genkholh pen Pasian in Israel mite tungah a hong kilaakkik masakna hong suak hi.
John suahna tangthu le Jesuh suah tangthu sungah kibatna tampi om hi. Anih tuakin Kha Siangtho in genkhol hi. John’ nu, Elizabeth in nauneih hun khengkhin ta hi. Mary lah kuamah tawh kiteng nailo, nungak khat hi. Vantungmi Gabriel in hihte gel suah ding kamciam pia khol hi. Elizabeth le Mary in lamdang lahsa, nuam lah nuam, Pasian tungah ki-ap uh hi. A suak ding naungekte gel in Kha Siangtho tawh kidimin, vangliatna tawh kidim ding uh hi, ci-in kipulaak khol hi (Lk. 1:80; 2: 40).
Ahi zongin a nasepzia uh, a mungtup uh kibang lo hi. John ahih leh, Khris’ pai nading lampi a sialkholpa hi (Lk. 1: 13 – 17). Jesuh ahih leh, Pasian Tapa hi (aneu 35), Messiah tawh kisai genkholhna khempeuh a tangtungsakpa hi (aneu 31 – 33).
Lk. 1: 5 – 22 sim in. Zachariah pen paubaanglo mi hi mahta leh, vantungmi’ pulaak thu a uplah manin thuhilhna thuak hi. Hih thu in paubaanglo cih kammal bang hong theitelsak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Abraham, Mary, le Zachariah cihte taneihzia in i telzawhloh thu a hong hilh ahi hi. Ei le ei-in a pha bangmah i bawl thei kei hi. Pasian umin Ama tungah ki-ap khempeuh in, i bawl zawhloh thute, Pasian’ vangliatna in hong bawlzo sak thei hi. Tapa’ kamciam upna tawh i ngah hi. Upna bekmah in thuman thudik tawh kizui-in hong nungtasak thei bekin, a dik gamtatna hong nei theisak hi. Ellen G. White, The Desire of Ages, 98.
Pasian in a mite a ding Ama ngimna a tangtun nadingin lamdang takin John piangsak hi. John in Pasian in kamsangte tungah bangmah a pulaak loh kum 400 bang a sawt khit ciang, vangliatna tawh kidim hotkhiatna a pia ding MIPA pai nading lampi sial un” cih thu tangko dingin sawlna ngah hi(Lk. 1: 17).
TUESDAY MARCH 31
“AMA MIN JESUH KICI DING HI”
Khrih mihingin a hong suahzia pen eite suahzia tawh kibang lo hi. Na khempeuh pianma-in Pasian in a geelkholhkhitsa hi-in, a hun a cin ciangin Pasian in Kha Siangtho tungtawnin a Tapa numei sung pan hong piang hi (Gal. 4:4). Eden huanah mawhna hong lutin, Pasian in a kamciam,a tangtunna ahi hi (Pian. 3: 15).
Koi bangin kamsangte in Khrih suah nading thu genkhol uh hiam? Pasian’ kamciam muanhuai ahihna na phawk hiam? Thkna. 18: 15; Sawl. 3: 22 – 24; Isa. 7: 14; Matt. 1: 22, 23; Micah 5: 2; Luke 2: 4 – 7.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Gabriel in John suah ding a pulaak zawh kha 6 khit ciangin, Nazareth khua mi Mary tungah naupaai-in Tapa khat nei dinga a min Jesuh kiphuak ding hi, ci-in kigenkhol hi (Lk. 1: 31).
Khrih in Mary sung pan a hong suahzia lamdang hi. Nate ngeina tawh kibang lo hi. Mary mahmah in zong lamdangsa ahih manin hih bangin pulaak hi: bangci bangin naupaai ding ka hiam, pasal nei ka hi kei hi, ci hi (Lk. 1: 34). Vantungmi in Kha Siangtho in na sem ding hi, ci-in gen hi ( Aneu 35); bang hang hiam cihleh, Pasian a dingin a piangthei lo khat bek om lo hi (aneu 37). Mary kiniamkhiatna le a ki-apzia thupi hi. Tua ahih leh, “na kammal bangin piangta hen,” ci-in a muanngamna pulaak hi. Mihing’ lunghimawhna, mihing telloh khempeuh, Pasian in a theihloh om lo hi. Nate kipiansakzia, Khrih’ mihing hihna, a nunzia, a sihna, sihna pan a thawhkikna, Pentecost ni a Kha Siangtho nasepna cihte khempeuh Pasian’ mabanna vive hi-in, i telzawh loh thute ahih manin, Pasian tungah ki-ap ding le up ding simloh thudang om lo hi.
Mary in a telloh thute a theihtel nadingin Pasian tungah ki-ap hi. Amah le amah a kipiak ciangin, a telloh thute, Gabriel in hilhcian hi: “nangma tungah Kha Siangtho hong tung ding a, nangma tungah Pasian’ vangliatna hong om ding hi. Tua ahih manin a hong suak ding a siangtho naungek pen Pasian’ Tapa kici ding hi” (Lk. 1: 35).
Leitung pilna in nate pianzia, Pasian’ vangliatna cihte theitel zo dingin ngaihsun hi. Bang hangin tua bangin ngaihsutna om hi ding hiam?
WEDNESDAY APRIL 1
BETHLEHEM’ BAWNGBUK
Luke in Bethlehem bawngbuk thupatna ah a piang thu khat pulaak hi. Augustua Caesar’ thupiakna hangin Joseph le Mary in Nazareth panin a khua lui uh Bethlehem ah mimal sim ding vapai uh hi. Tua laitak mahin Syria gamuk Quirinius ahi hi. Luke’ thupulaakte in, Kha Siangtho makaih ahihlam kimu hi. Khris mihingin a hong pianna thupiang dang etkak theih dingin pulaak hi.
Jesuh in hamsat a tuahzia ngaihsun in (Lk. 2: 7). “Bawngbuk” “ zintun nading omlo” “ puan gina silh lo” cihte in bang pulaak hiam? Paul ii gen Khrih’ kiniamkhiatzia (Phillipian 2: 5 -8) cihte zong phawk in. Khrih in eite tang dingin bangci bangin hong nungta hiam?
________________________________________________________
__________________________________________________________
Vantung Topa mihingin a hong pianlai-in, a masa-in, bawngbuk ah hong pai leenglate in tuucingte ahi uh hi. Mihau, milian, laithei mipilte, siampite, ukpi makaite tungah tua a vanglian lungdamna thukipuak masa lo zaw-in, a kiniamkhiat, nawlkhin thuak tuucingte tungah kipulaak masa hi (Lk. 2: 10). Vanglian tua thupuak in “ David khuapi ah note a dingin Honpa hong suak hi. Amah in Sathau Kinilh Khrih Topa hi. Amah in puan tawh kitun na mu ding uh hi. Tua bangin vantung letsong lianpi na mu ding uh hi, ci-in kipulaak hi. Tua letsong in Pasian in vangliatna ngah ta hen, ‘ leitung ah nopna om ta hen,” “ mite tungah nopna om ta hen, ci-in tangko uh hi.
Luke in vantungmite’ thu a pulaakna in, thu thum hong hilh hi. Khatna, Lungdamna Thu in mi khempeuh a ding hi. Khrih sungah Jew, Gentile cihte in Pasian tate hi thei uh hi. Nihna, Jesuh in Honpa hi; amah simloh kuamah dang om lo hi. Thumna, Paul ii nunzia le a thuhilhte ahi hi.
Na upna taktak ngaihsun in. Na khempeuh Piangsak Pa in mawhna dim hih leitungah mihingin hong piang hi bek lo-in singlamteh tungah sihna a thuak dongin hamsatna hong thuak hi. Hih thu um takpi ihih leh, i nunna ki-ap lo thei mawk ding i hiam?Na nuntakna koi dinmun Khrih na upzia pulaak hiam? Koi in pulaak lo hiam?
THURSDAY APRIL 2
HONPA TUNGAH TECI KHEMPEUH
Luke in Gentile mite tungah laikhak hi mah taleh, Jew mite le Thuciam Lui a thupitna nawlkhin lo hi. Luke in Thuciam Thak le Thuciam Lui gawmtuah hi. Moses thupiak mah bangin Mary le Joseph in naungek Jesuh suahzawh ni 8 a cin ciangin, Jerusalem biakinn ah paipihin vunatsak hi (Lk. 2: 22 – 24).
Lk. 2: 25 – 32 sung sim in. Simeon tungah hotkhiatna thu thum kipulaakte in: Jesuh tungtawnin hotkhiatna, Pasian in hotkhiatna lampi a sialpa, hotkhiatna in Gentile, Jew hi taleh, mi khempeuh tung hong kipiakna cihte pulaak hi. Koi bangin hih thute in Vantungmi Masa’ thupuak tawh kizom hiam? Mang. 14: 6, 7.
________________________________________________________
_________________________________________________________
Simeon’ genkholh thute in Jesuh’ nasep thunih pulaak kholh hi. Khatna ah, Khrih in Israel mite sungah mi tampi in siatna a ngah nading, le mi tampi in hotkhiatna a ngah nading ahi hi. Mihing sepna kihello-in, Khrih in mi khempeuh tungah khuavak le hotkhiatna hong pia hi. Khrih sang maw, nial cih thunih bek om hi. Khrih bekmah a um ding, hong deih hi. Khrih sungah a om mite ahihleh, nungta tawntung ding uh a, vantung gam sung om ding uh hi. Ahi zongin Amah a nial mite ahih leh, tawntung siatna tungin, lamet nei lo mite ahi uh hi. Khrih upna pen bangmah tawh khek theih hi lo hi.
Nihna ah: Simeon in Mary kiangah, “dahna lungkhamna in namsau hiam bangin nangma lungsim mahmah zong hong sunkham ding hi, ci-in genkhol hi (Lk. 2: 35). Mary in Singlamteh tungah Khrih thuak ding a genkholhna ahi hi. Mary a kipan mi khempeuh in Singlamteh lo-in hotkhiatna om lo hi, ci-in a theihtel nading uh ahi hi.
Singlamteh in hotkhiatna thu hong theitelsak hi. Hotkhiatna pen piakkhong hi-in, kuamah in thalawh zawh hi lo hi. Tua hi mah taleh, hotkhiat a sang mite’ nuntakna panin piakkhiat ding kisam om hi. Khrih na zuih manin bang na suplawh hiam? Bang hangin nang’ supna cihtaak het lo hiam?
FRIDAY APRIL 3
SIMBEH DING: Luke Lai Siangtho’ gelh Luke mah hi-in, siavuan nasep le Pasian nasem mi khat ahi hi. Amah pen “i it siavuanpa” kici hi (Kol. 4:14). Sawltak Paul in siavuan ahihlam a theih tak ciangin, Topa nasem dingin sam hi. Luke in Paul tawh nasem khawm hi. Tawl khat sung khualzin khawm uh hi. Tua khit ciang, Paul in Macedonia gam Phillipi khua-ah Luke nusia hi. Luke in Phillipi ah cina khoi-in Lungdamna Thu tangko hi. Cinate a ding thungetsak hi. Khrih a thei nai lo mite lakah Lungdamna Thu kizelsak hi. Topa in Luke mahbangin eite zong nasem dingin hong deih hi. Ellen G. White, The Ministry of Healing, 140, 141.
KIKUP DING DOTNATE:
1. Midang’ gelhsa thu siksanin Luke in a gelh thute tungtawnin, Kha Siangtho makaihna tawh Lai Siangtho a kigelhzia, bangci bangin na tel hiam? (2Tim. 3:16). Koi bangin Kha Siangtho in laigelhte makaih hiam?
2. Pasian in pasal nei nai lo nungak khat sungah naupaai sak cih pen a lamdang, a kitel zo lo ngimna nei thu lianpi ahi hi. Mihing theihzawh hi lo hi. Tua hi leh, um lo ding maw? Nisim i nuntaknate ah i telzawhloh thu tampi om hi. Pasian om takpi-in, leitung, vantung na khempeuh bawl ahih leh, bang hangin pasal nei lo nungak in nau a paai theihna Pasian a dingin hamsa peuhmah ding hiam? Pasian’ sepzawhna thei lo-in, kiim le paam nate omzia tungah kinga bek mite in Pasian bawl na lamdangte nial uh hi. Pasian’
vangliatna mite a’ dingin a piang thei lo hi peuh mah lo hi. Tua hi-in Pasian a dingin a hamsa khat beek om lo hi (Lk. 1: 37).
3. Mi minthang American mi khat thu kidong a, na ut khat a piang thei ding hi leh, bang ut ding na hiam, ci-in a kidot tak ciangin, Jesuh kiangah thu khat dong nuam ing, ci hi. Tua a dot ding thu pen, “pasal nei lo nungak sung pan a suakmah na hiam? ci-in dong ning,” ci hi. Bang hangin hih dotna le a dawnna thupi mahmah hiam?