Leitunga natna tuam tuam te laka a lauhuai pen a kigen pen bang hiam cih leh AIDS natna ahi hi.Bang hang hiam cih leh hih natna a vei peuh mah si pelmawh ding uh hi.A damsakna damdawi(zatui+zatang) om nai ta dih lo mawk hi.Hih natna pen lam tuam tuam pan kingah thei hi.Zatui sutna phim pan kingah thei a,sisan piakna pan ki ngah thei hi.Nu ten a naupai uah lawh thei lai uh hi.Ahizongin hih natna kingahna bulpi tak tak pen nu leh pa mawhna(sexual intercourse) pan ahi hi.
AIDS nat na pen i thei leh i zakna sawt nai khollo himah leh i lakah hong kizeel sim tham ta mawk hi.I mipihte’ nuntakna tampi tak hih natna in hong laksak khin hi.Hihte a hang lian pen i nuntakna i siantho zawh loh man bek hi zen hi.Kham theih guih theih zatui zang ki tam in tua in tua in nule pa mawhna bawl phamawh sak lohna guan hi.Tua ahihmanin hih natna a kingah kha ahi hi.Hoihtaka khristian nuntakna toh a siangtho te adingin tua zah pi in lauhuai sam lo hi.
Mizoram a Eimi te’ tamna Champhai District pen District khempeuh lak pan AIDS natna vei a tamna pen hi citciat zen hi.Tua mah bangin Manipur a Eimite tamna Churachandpur (Lamka)District zong AIDS vei tamna khat hong hi kik zel hi.Manipur bang bel India gama AIDS vei tamna (High prevalence) State 6 lakah kilangzo hi.Kawlgam eimite’ lakah zong a Data I muh theih lian loh hangin tam dingin lamet huai hi.
Hun khat khit hunk hat ah a vei ki tam sem sem mawk hi.A hang pen a kilawh sawn thei natna khat ahih man ahi hi.Hih natna pen a damsakna Zatui om nailo ahih manin veil oh theih nangin mikim ki kep siam kul hi.Tua adingin bang pan hih natna kilawh sawn thei hiam cih i kan kuul hi.Tua i theih khit ciangin a kilawhsawn theihna dan lamsang suk vetloh ding hi pah lel hi.Thei na pi a agamta tei tei te mihai hi lel uh hi.A ki teeng ding khat peuh in zong sisan sitsak(test) masak ding hoih hi.
Limtal ngaihsun a iki bawl phat zek kei leh hih natna in gamlak bangin damdam in hong la ding hi ta hi.A sawt lo in Zogamah kizeel kha ding hi.Tua ahih manin i hih theih zaha i do zek kei leh hih hanga khang kiban sam Zomite sungah hong om ding hi.I lunggulh leh lamet Zogam hong piang phial zongin a luah ding a mite gina lo in khang kiban sam in om leeng a thupi na bangmah om tuan lo hi.Hih a lauhuai mah mah natna in i nam hong suamna pan in mikim kikem siam ni.