Isaiah 66:17: Biakna huan sungah a pai dingin amaute
kisian'suahin a kisiangthosak, a laizanga om pen a zuite, voksa leh kihhuaina
leh zusa a nete beimang khawm ding hi, Topa in ci hi.
Voksa a ne te pen beimang ding cih laisiangtho gen banah ih
pumpi adingin zong asiahuai dan tawm ensuk dihni. Voksa pen science leh
medicine siam te’ gendan in hoih lo hi. Laisiangtho in sa siangtho lo (nin)
leviticus ah a gente lakah kihel hi. Dr. Rex Russella, Baylor School of
Medicine, Houston, Texas in “Laisiangtho in Voksa neek a khamna hang pen a
cidam huai hetlo leh nekding hoihhetlo ahihman in akham hi a, a ne ten a ngawn
siding hi acihpen ahimahding hi hi ci hi. A gen behna ah Vok in a muh peuh,
nin, mihing ek nangawn ne mawk uh hi. A neek uh tamlua ahihmanin a gilpi ua digestive
juices te a peeng suah hi. A neek tamlua ahihmain in hoih takin digest zo lo
hi. Tuamanin natna hik nam tuam tuam bacteria, virus leh gulhut khawng a pumpi
uah tam deuh hi. Tuamain in Voksa pen cidam huai het lo hi.
Influenza:
Vok tuapah natna hik influenza virus tam hi. Voksa sausages
ah vawktuap kihel zel hi. Mihing ten vawksa a neek ciangin influenza virus te
tuapah lut pah uh hi. Voksa hai ten influenza vei nuam deuh uh hi. Leitung
galpi khatna kum 1918 kiim a American galkap influenza hanga site voksa a neek
man uh cih ki mukhia hi. Vok tuapah influenza bek tham lo in tuberculosis (TB)
hi zong om thei hi. Voksa naak neek lua ten TB natna zong ngah thei hi.
Tapeworm:
Voksa ah gulhut nam khat tapeworm om hi. Hih tapeworm ten
segments tuam tuam nei hi. Hih lungno ten complete sets of organ(amau bek
nuntak theihna) nei ciat uh hi. Tua segment tuam tuam ten tui (eggs) nei thei
uh hi. Tapeworm khat in tui million khat val nei thei tazen hi. Hih a tuite
baihtakin mihing pumpi mun tuam tuam ah vaak thei hi. Mit tang khawngah om leh
mittaw thei hi. Khuak leh zangguh(spinal cord) ah a om ciang bangin damask
theih hi nawn lo hi. Hih gulhut te khuak a tun ciangin bu tawm uh hi. Tua pan
in a bawk lingleng cyst hong om thei hi. Tua a bawk pen dam dam in hong khang
sem sem hi. Tua pan in khuak natna neurocysticercosis hong piang hi. Hih natna
a vei peuhmah in sihbup (seizure) nei uh hi. A khauk uh at ding ahih kei buang
leh a dam nang om lo hi. Los Angeles, USA a naupang kum 10 khat zong a khuak ah
tua gulhut lut ngei hi. Sibup gawp in zato ah ventilator kithuah liangin om hi.
Times Union Albany, New York ten August 1997 ah a suahsak dan un tua naupangin
gulhut tui ne kha hih tuak. Tua gulhut tui pen tam sem sem in a khuakah lut hi.
Hih tapeworms te voksa ah tam diak ahihmanin voksa gulhut kici liang hi.
Trichinae worms:
Hih gulhut te microscope nangawn tawh muh siam haksa hi. Hih
gulhut trichinae worms ten trichinosis natna piangsak thei hi. Thaguina leh
khawsikpi(typhoid fever) zong piangsak thei lai hi. A ci uh golh mah mah cihdan
in om thei hi. Trichinosis pen voksa min lo pan in ki tam ngah pen hi. Nidang
in Germany gamah nungak kum 19 khat si hi. A luang a endik Dr. Zenker in a
natna thei khia zo paklo hi. Tua nungak muscles mun tampi ah trichinae gulhut
omkhawmna bawk mu hi. Tua pen zoologist leh Parasitologist siam te a dot
khitciangin Trichinolosis hang a hih lam thei khia hi. Tua nungak gilsungah
gulhut tampi om in a taksa mun tuam tuamah kithehthang ci hi. Tua nungaknu in a
sih ma kha khat kiim pawl pan voksa tawh kibawl sausage a naak neek luat man
hi.
Hydatid:
Voksa gulhut pan in hydatid natna ki ngah thei hi. Pumpi
tungah voksa gulhut a om ciangin organ tuam tuam ten a sep ding bang sem thei
nawn lo hi. Sin khawngah bu tawm thei giap mawk uh hi. Hih gulhut te zatui
khauh mah mah nangawn tawh thah haksa hi. Theih khiat haksa ahihmanin aki theih
ciangin at kuul ta hi. Aki at khitciang in zong zatui tampi tawh kep kuul lai
hi. Hih bang natna a ki at za ah 22% pen kum thum lhitciang bawk kik ci mok hi.
Histamines &
Imidazole:
Voksa ah histamines leh imidazole tam hi. Hih ten cithak leh
allergy piangsak thei hi. Voksa neek ciangin ciphual leh thak om nuam diak hi.
Ciphual te hong lism deuh deuh in hong bawk thei hi. Tua in thagui natna
piangsak thei hi. Vok te gamtatzia en lecin singbul khawngah ki tat tat nuam uh
hi. Bang hang hiam cih leh histamines leh imidozole a ci tung ah a tam man hi.
Vok thau pen thau dangte bang lo in thau lauhuai (saturated
fat) hise hi. Tua banah cholesterol hoih lo tam laideep hi. Tua sathau hoih lo ten
sisan luanna bingsak thei ahihmanin sisan sang leh lungtang natna piangsak thei
hi. A thau lam tam neek luat manin cancer nangawn piang thei hi. Voksa hoihna
gen ding om lo hi. Voksa tungtawn in natna tuam tuam 200 val bang piang thei
hi. Pasian in kamsang Isaiah kiangah Voksa neek a zakdahna thu gen hi(Isaiah
65:3,4). Leviticus sungah Pasian in a bawlsa mihingte’ cidam nang deihsak
ahihmanin sa siang leh sa nin khensak hi. Pasian thupiakte zui leeng ki cidam
ding hi(Exodus 23:25). Lawm aw, nang cidam na ut hiam? Pasian in neek loh ding
a cihte ne kei ziau lel ve, sa dang zong a tam peuh mah ve.