“PIANG SAK PA PASIAN, AMA’ LIATNA LEH,
APIANG’ SAK NATE’ LIAT NA ZIA”
LEH
“MIHING TE HONG MAWH IN AH, HONG PUUK CIANGIN AH,
GUP KIK DING KI VAIHAWM LEU LEU CIH THU”
By: Pr Dr Ngul Khaw Pau
Audio pan lai aa ateikhia: Pau Lam Dal
A masa in thugen ih kipat ma in, thugen teh na taangthu tom no hong gen nuam ing. Ni dang lai in ah, khua khat ah, Tawmi te leh Mihing te teeng khawm in ah, nungak , tangval te kithei khial in, kingai in, kiteeng kha pah pah hi, ki ci hi. Khat vei mihing nungak khat in, Tawmi tangval te ahoih mah mah khat hong lengla, mihing mah sa in, na ngai a, kiteeng kha uh hi. A kiteen uh alup khop cil uh nitak in ah, Tawmi pa in ah, a zi kiangah, “ Lawm aw, nong kawi ciangin, ka kawng nuai siah, hong kawi vet ken maw” ci ngiau mawk hi. Mihing nungak mothak nu zong, alung nuam lo zaw sem in ah, a lawm pa a ih mut khit teh, kaang tak in a tawbo a vazawt sak leh, mei na nei ge ga mawk a, amah zong thokhia in ah, zuntha ding kibawl in ah, a inn lam vuah tai pah ving veng hi, ci hi. Tai pah kei leh, zing meh ding khawngin, sual pah khamawk ding ahih teh, a pil ai ve! Suak ta hi.
Tua mah bangin ah, hih leitungah Pasian’ man bia(Sabbath Ni) leh, Pasian mah bia na pi a, aman lo(Sunday Ni) lampi tawh a bia hel se mitampi om hi. Tua te in ah, hih thugen na, pawldang te in hong zak ciangin ah, mann zaw sa in, kikhel pah pah uh ahih man in ah, pai kei un, va za kei un, ci’n khaam thei uh hi. Tua te pen Tawmi pa’n amei alawng khak ding lau tawh kibang hi ci’n phawk un la, vazak loh sang sik in ah, tel zon na in, nei behlap zaw un, bang hang hiam cih leh, zing meh ding a hong deih te lo ngal in ah, va za kei un, ci aa kham na ding thu om zen zen lo hi.
Pasian, cih kammal pen, ih theih khempeuh, lak a alianpen Pasian, a kici tek hi mai hi. Ama kuupai min zong, tel tak in akithei hituan lo mai hi. Minam khempeuh in, Pasian cih pen na neitek lel a, Phoenicia te bangin, ADONAI, ci hi. Persia te in KOROS ci in ah, Muslim te in ALLAH ci in ah, Hindo te in KODA ci in ah, Kawlte in ah PHAZAA ci in ah, Mang te in GOD, en a hi leh, PASIAN ci hi tek lel hi hangh. Ama kuupai min tak tak kidawk lo hi. Kawl te bangin, Ama kuupai min pen tulai tak a, a maang Pasian pen, GAUDAMA ci hi. Tua banga a kuupai min ding pen, ei’ Pasian pen, Piang sak Pa Pasian cih loh ngal hong hilh ngei lo hi. Taanglai Zudah te in ah, Ya-Wah na na ci uh hi. Tua pen, amau’ theih khempeuh laka alian pen amau’ biak pa, TOPA acih n amah uh na na hi ve ve lel in ah, ai hang pawlpi pawlkhat te bang in ah, a kuupai min sa kha sawn sawn hi. Tua zong a kuupai min hi nai sam lo hi. Pasian man ana bia kha masa te, tua te in ah, Pasian ana cih na na hi lel zaw hi. Ai hangin ah, Pasian’ dang te tawh aki tel na pen, Piang sak Pa Pasian, cih na ah, Pasian dang te tawh kibanglo, Pasian dang te pen bel Pasian kici mawk mawk in, Pasian ahilo pi pi vi ve hi. Tua hin ah, thu peuh ih nget cianga, Jehovah Pasian aw, peuh ih cih se zen teh zong, PHAZAA PASIAN aw, GOD PASIAN aw, KODA PASIAN aw, peuh ci se zen leng, tua tawh kibang hilel bek zaw in ah, ken ngaihsun ing.
Ei Khristian te in ahih leh, Piang Sak Pa Pasian um ih hih man in ah, Piancil 1:1 na en leng, Pasian man pen in, na khempeuh te, bawl in, piang sak hi. Tua Pa bek Pasian man hi ci in, ih um hi. Gen teh na in Buddhist te bang va dong le cin, amau’ pasian pen, a kuupai min, Gaudama na cih pah lian in ah, na khempeuh te ama piangsak se hi zen zen kei, ci’n na um pah leu leu uh hi. Ei Khristian te in ahih leh, Jehovah Pasian pen, na khempeuh te’ piang sak hi in ah, apiang sak lai in ah, ni khat ni in, khuavak bawl a, ni nih ni in, van kawhawm bawl a, a nithum ni in, singkung lopa bawl a, ani li ni in, ni te, kha te, a ni nga ni in, huih lak ganhing te leh, tui sung ganhing te, a niguk ni in, leilak ganhing te leh, mihing te bawl hi, ci in ah, Lai Siangtho’ gen bangin ih um hi. Tua ahihman in, ei Pasian pen Piangsak Pa Pasian hi. Exodus 20:8-11 sung sim leng, Topa in, apiang sak nate khempeuh, niguk sungin bawl khin a, a ni sagih ni pen, tawlnga in, siangtho sak in, thupha pia hi, ci’n ah kigelh hi. Tua ni pen, Amah bia te in, Piang sak Pa Pasian, aphawk kik, a biak kik ni ding a aseh, tua khit teh aki piangsak na te pen, Ama’n thupha apiak ni ding a, a seh, ahi hi. Tua ahihman in, atuam vilvel in ah, ni dang tawh kibang lo in, phawk ding, siangtho sak tuam ding, ci’n thukham sungah zong na hel hi. Tua ni a, Piangsak Pa bia te pen, Pasian man bia kha te, Pasian lo pi pi abia kha mawk mawk te’ aa tawh aki lam dang na, ci in ah, na na gen hi.
Tua ciangin ah, Isaiah 45:18 sim leng, hih ei’ leitung bek piangsak hilo in ah, leitung dang zong tampi tak, ni leh kha zong tampi tak, piang sak hi. Tua leitung abawl’ te pen, mihing’ teen na dinga abawl hi, ci hi. Tua ahihman in, ei’ leitung bek hilo, leitung dang tampi tak Pasian in, nei hi, ci’n zong ih um hi. Tua ma kum za lai in ah, numei kamsang khat in amangmuh na ah, Zawlzawng hon te, na na gen kha hi. Tua Zawlzawng hon te’ laizang ah, Aksi vang, apum agol mah mah, avang zong agol mah mah, om a, Pasian in abiakinn pi pana, thu hong piak pen, tua aksi vang zui in, ka za hi, ci hi. Tham lo in, Topa Zeisu in ami siangtho te, hong la in, van akah pih ciangin zong, tua aksi vang sung mah tot pih to ding hi, ci lai lai hi. Tua teh, tua hun lai a, aksi lam siam a kinei, mipil te in ah, nuih sa uh hi. A haipau hi, ci uh hi. Ahih hangin, tu in, telescope gol mah mah amai letmat zanih azai Hail Telescope aki ci, Mount Palima ah, kiphut in ah, tua lai a, Director sem pa, Doctor Philip Knox in ah, Wonder’s World akici laibu khat bawl in ah, tua sunga agen na, tawm khat en suk pak dih ni!
Vantunga nisial a atang vemvam ih ni pen, ei’ leitung te leh, leitung dang tampi te in ah, kiim uum in ah, ama nitaang leh ama’ nilum tawh nung ta uh hi. Tua hi’n tua ni pen, ei leitung cia, awn khat leh sang thum(1, 300000) bangin gol hi ci hi. Tua ni kiim kot a, tua nitaang azangh leitung kua (9) om in ah, tua te’ lak a agol pen, Jupiter ki ci hi. Ei’ leitung cia tul leh zathum leh sawm leh nih(1312) vei in gol hi. En’ kha khat bek ih neih pen, ama’n kha sawm leh nih (12) nei hi, ci hi. Ei’ leitung tawh etteh leng, ih kha pen liik zel, mang zel, khua peuh mial zel mai hi. Ai hang kha sawm leh nih nei leng bel, khat a liik teh, khat mang ding, khat amang teh, khat liik ding, kikheel kei leh, mial ngeilo dinga, nop mah mah ding hi. Ih kilam dang na tua tak ah hong om pah hi. Tua Jupiter zom kik a, alian pen Sani zuu (Saturn)aki ci, a kiim kot leengpei bangin ah, a dal pi khat nei hi, ci hi. Tua in zong, kha sawm nei hi ci hi. Tua kha sawm te’ lak ah khat in, amah akiim vial na pen ah, aleh lam pang manawh in vial zaw se hi, ci hi. Bang hang a, hia in leh vialh se hi ding hiam ci a, ka zon zon hang un ah, ka mu khia zo kei uh hi, atawp na ah Piangsak Pa in, nang’ leh vialh mai in, ci a sawl hi ding hi, ci in, ka um uh hi, ci hi. Tua akiim kot aa peidal leengpei bang pen za lua mah mah in ah, a zaat na pen tai tul za leh tai tul sawm thum leh, tai tul sagih bang zaa hi, ci hi. Zaa lua ahih man in ah, tai sawm banga asah pen a paa deldal in, ki mu in ah, amah apum kipei atuam, adal kipei atuam, hi’n ah, aki pei ciangin aki tap khak ding bang lauhuai zah in kimu hi. Muh nop mah mah hi, ci hi.
A ban aa khat gen lai leng, Uranus akici khat bang zong, ih leitung cia sawm guk leh li vei in gol hi ci hi. Kha li nei hi ci hi. Ih leitung tawh aki nai pen pen, Mars hi a, nidangin, lolai tui lak pian kimu a, mi teeng hamtang ding hi, ci’n ah um uh hi. A hih hangin tu nai teh Apolo te khah in ah, a nai mah mah pan mann vazaih in ah, mihing teen theih na ding hilo hi, a si hi, ci kik leu leu uh hi. Ei sangin aneu zaw, ni kiim vial aa leng leitung pen, nih om in ah, aneu pen pen Mercury kici hi, azom Venus kici hi. Ei’ leitung pen athum na hi. Gen gen leng, hih te pawl pen, zaknop mah mah in ah, ahi zongin ah, tu a ei’ nikiim vial aa leng kua te leh, akha ciat te uh leh, ani pen, a vek a kigawm in, solar system khat kici phiing hi.
Tua solar system khat sungah, ih kha te in leitung te kiim vial in ah, ih leitung zong, ana om mawk hilo in ah, a pumpi aki pei kawm kawm in, ni kiim vial a leng na hi leu leu hi. Leitung in nisuak zel, tum zel, tua pen ani in hong kiimkot kisa kha hi, nidang lai in. Ai hangin pilna nei te in hong muh khiat ciangin ah, ni in ei hong kiimkot hi zaw lo in ah, leitung in ni kiimkot a, ama’ pumpi zong kipei ahih manin ah, sun leh zan aom thei, aleh lam pang angat teh khua a hong mial hi bek zaw ci’n ah hong mu khia uh hi. Tua banga ih leitung pumpi kipei pen setkan khat “tek ..tek” a cih kikal in ah, tai sawm leh tai giat leh alang bang pai hi ci mawk hi. En ih theih loh hang ahat mah mah a kipei val val den hi gige hi. Ka neu lai in ah, sang naupang kitam nai lo in, sia te in ih om na leitung kipei hi, ci’n hong hilh uh pen khat vei zingan ka nek laitak un, ka gen tha kin leh, ka pa’n um nuam het lo hi. Leitung aki pei tak in ah, phaitam a ih Sahawk kung kong lam ah po zel ven ci’n, ih kong te phaitam lamah a om zel kei ding maw, hong ci ngiau mawk hi. Khanglui te’n ih muh na bel tua ciang hi mawk mah hi. A hih hangin, akipei hi takpi bek thamlo in ah, ni kiimkot aa tai tai na hizaw lai hi.
Ei’ ni ahilo ni dang zong tampi om lai a, tua te pawlkhat gen lai zek leng, Zawlzawng ak ih cih, ih khanglui pan phet a, telnop ih sak ih muh nop, tang thum kizom a gol zaw deuh khat leh, tang thum kizom aneu zaw deuh khat aom, a kiimkot ah zong agol dang aom, tua group pen tawm khat hong gen ning. Mihing ding bangin na na en le cin, a khel guh tuak ding leh, aliangko tuak ding ah zong, aksi om ciat in ah, tua thum kizom agol zaw pen, kawnggak na ci in la, a neu zaw pen, tempaii na ci le cin, aliangko tak lam ding a om pen, el-di-bar-den kici hi. A vei lam liangko aa pen bel-ti-got kici hi. Tua te zong ni vive hi a, ei’ ni bang sangin nakpi a gol zaw pek te vive hi ci hi. Tua bel-ti-got pen hoh, amel san pian hi. Lengmaw phelkhap bangin phelkhap leng, a ki at khap na ama, mang te’n diameter kici in ah, tua maitang zui in, riffle tangkhat kilawn leh, a thakiam het lo in, leng leng mai leh, kum sawm nga leh kum guk in, amaitang kheng khia zo nailo ding hi, ci uh hi. Ih pu ih pa, theih tel seguk bang te zong, mit in ih et ciang in tang guk bek pha hi. Ahih hangin, telescope tawh a et uh tak ciangin ah, tang tul sawm nih leh nga val hi, ci hiau mawk hi. A len na uh, a zanna ci ni in, a speed kikim diam diam ahih manin alom in, kiphel khap lo in leng hi, ci hi.
Tua te zong ni vive mah hi in ah, leitung ciat te zong nei lai ding, amau’ pumpi kipei in, amau zong, aminute khat sungin tai tampi pi, aleng mah na hi ve ve uh hi, ci hi. Ei’ ni pen bang aleng na ah, minute khat in, tai tul leh tai za sagih leh tai sawm nga hat a, tua pen, ni dang te tawh teh na dingin ahat phalo lam hi zaw lai hi, ci hi. Acturus akici ni khat bang, minute khat in tai tul sawm leh tai tul nga leh zali leh sawm nih leng hi ci mawk hi. Hih laibu no laimai sawm nga leh giat ah. Kham tungah mawtaw nai khat in tai sawm nih val ahawl uh teh hat lua kisa sim hi. Ai hang, hih ni te’ hat na pen tua tai tul sawm lom cih bang te pen nai khat hilo in, minute khat hi zaw mawk lai hi. Tua ahih leh, tai tai tai tai tai tai ding in, koi lam tung hon ding?, amau zong kiimvial khat mah ana nei hi, ci zel hi. Ih khanglui lai in ah, vuk lam ci in ah, tu dong vuk lam cipong hi hangh. Phalbi lam teh en leng, van ah akang zit zet kimu hi. Tua pen ni bek bek tam ki paihpeh in tam ki en lua ahih man in ah, amah lah gamla lua aih man in ah, vuk kiat na lamdung bang bek in kang zitzet in, kimu hi. A phual pan gol pi pi ciat, a leitung ciat tawh, ahi ding kim lai hi.
Tua bang vive kigawm, tampi mak zaval, bang aom ciangin ah, milky way system khat , kici hi, ci hi. Vuklam system ci ni maw?, tua bang vuk lam system khat sungah, ni pen mak zaval bang om in ah, leitung pen bel mak za bangzah om ding cih pen kigen thei nawn vet lo hi. Tua te pen aban ban in ah, kikiim vial in ah, a tai tai na hi in ah, tua vuk lam system na ngawn a tai pen, koi lai tungmawk ding hiam? Amah zong mawk tai hilo in, kiim vial khat anei na hi lai lai hi, ci hi.
Mihing’ mit gen loh, telescope na ngawn in ah, tua ih vuk lam te zaat na pen kheng khia zolo hi, ci hi. Ai hangin ah, ahu sa pan in tua vuk lam system akici pen amak zaval bangmah in na om to leu leu ci mawk hi. Tua apak zitzet vuk kia abang pen, vuk lam system khat ih cih mah bangin ah tua bang vuk lam system tam pi tak pen universe aki ci khua van nuai Pasian’ neih sa khempeuh gawm na, ah na om lai in ah, tua te khempeuh in ah, alai zangh ah Topa Pasian’ tokhom kiphuh na mun Paradise om a, tua paradise aa Topa Pasian’ tokhom kiim vial in ah, sun tawh zan tawh abia niloh ahi hi, ci in ah tu ma kum za lai a, kamsang te’ gen ih cih pen mipil te in ah, Dr Philip Knox ii laibu in ah, hong thauhkhan ta hi.
Tua vantung nate en leng lian lua in ah, apiang sak Pa Pasian lian lua cih hong kimu sak hi. Zuau lah na hi hetlo zel hi. Tampi tak gen le hangh zaknop na ven, ahi zongin ah, ih maban a ih gen ding tam lai aih teh, adang khin to zel ni in ah, hih alian lua vantung na te amuh khiat na vuah zuau hihetlo zel cih pen, tul khat za kua sawm guk leh kua kum 1969 July 21 ni the Armstrong te’ lawmta thum te; tua kha tungah va pai in ah, a khe mah mah uh tawh kha leitang va sik in ah, tua kha leitang kawbia tawh hong luak in ah, leitungah hong ciah pih in ah, khua lian zaw deuh te ah lak kawi kawi uh hi. 1971 kum, ko Zangkong ka om lai un ah, Russia te leh America te in ah exhibition show kici in ah, tua kha leitang apuak khawng uh, tua leh na lamdang set lian pi pi abawl khawng te uh, alak kawi kawi a apai na uh Zangkong ah kha thum tang khawng hong taam uh hi. Tua laitak ah, kha leitang pen kei mah mah in zong va mu ing. Ih lawng ding bel phal kei uh. Hih Wonder’s World laimai 64 na ah, tua a sanga agol zaw telescope ih bawl theih ciangin vantung Topa Pasian’ kham kong khak zong ih gal muh kha thei kei nam ci’n ka lamen mah mah uh hi, ci’n gelh hi.
Hih alian lua nate abawlpa Pasian pen ei mihing in ah, amuat pak thei, a si thei lel te in ah, Amah ih biak ciangin ah, Ama’ deih bang agen pen zuih ding hi lel zaw in ah, ei’ ut bang bang a hei a, nak pheh a ih kaih zawh ding hi kei, cih ih phawk ding kilawm mah mah hi. Tu ma kum 100 lai a kamsang te’ gen ih cih tawm gen kik pah dih leng, Pasian in hih ei’ om na leitung abawl ding lai in ah, leitung khat bawl ni in, a tungah ganhing namkim koih ni in, a uk dingin ei’mel tawh kibang, mihing bawl in koih ni, ci’n kiho pih nei hi. Committee nei hi. Tua aki ho pih a Committee member te pen Tapa Pasian leh Kha Siangtho Pasian hi, ci’n tapidaw khempeuh in ih um hi.
Tua hun laitak in, Pasian in vantung mite tampi nei khin hi. Lucifer min nei vantungmi khat pen tu in zakia in Satan hong kici pa pen vantung mite lak ah alian pen amel hoih pen, apil pen a abawl hi. Ai hangin tua leitung bawl’ ding thu kup pih dingin Lucifer sam kha lo hi. Amah Pasian hihna neilo ahih man hi. A sap loh ciangin, heh in ah, Pasian in kei zong hong sam leh, aciaan ka piak theih zong om sam ding ahih teh, ci’n hong thangpaai in ah, tua asap Pasian’ hih na nei tapa Zeisu pen, hazatna lungsim hong nei in ah, bang hangin, kei sangin hia tapa Zeisu pen lian sak zaw se hiam? Cihna thangpaih na hong nei hi, ci hi.
Tua ahih manin, alawm vantung mite na kaikhawm in ah, thu na hilh sim hi. Tu in Pasian in, tapa Zeisu pen vantung leitung khem peuh ah, Amah zom a, alian in koih dinga, Thukham 10 te zangh in, ei te’ tungah hong uk hel se ding hi. Tua ahihman in na ut uh hiam? Vapai ni in, Pasian’ kiangah Pa aw, hih Na Thukham 10 se zen pen phiat mai leng a, Nang na ta te na it na ngei tawh hong uk lel in ah, ko zong pa te’ zahtak na tawh hong bia lel le ung, ci’n va siau leng, ih ngah leh Thukham 10 pen om kei phot leh tu a sangin zalen aw suak ta zaw ding hi hang, ci’n tazaa na haw hi, ci hi. Tua banga agen ciang vantung mi khempeuh te lak ah, seh thum suah seh khat na taksang in ah, Lucifer tawh kop in ah, Pasian’ kiangah tua siah lua khia dingin vapai uh hi. A ta tak in cileng independent ava ngen uh himawk hi. Pasian in aphi na ah, ta te aw, hih thukham, aom a, aom kei mai zongin, akibang lel hi. A hoih lo a, na gamtat uh leh, amawh te himawk ding uh cin a, tua sangin, vantung leitung ih uk na hih thukham 10 pen en kinken leu cin a, gamtat sia kei zaw leu uh cin, hoih zaw ding hi, na cih san hi.
Tua ciangin Lucifer in ah, alawm te kaikhawm kik leu leu in ah, Pasian in ih ngetna hong pia lo ahih teh, tua Thukham 10 tawh Zeisu in eite’ hong uk se vial ding, na lunguh akim kei leh, tu in do ni in ah, ih zawh leh, ke’n Pasian hong sem leng, tu a ih nuntak sang in ah, hong nop sak zaw mah mah, hong zalen sak zaw mah mah zaw ding hing, na thu kim uh leh do ni, ci’n ah zol leu leu hi. Tua ciangin ah vantung mi 1/3 ama thu atak sang teng in ah, amah zui in ah, a cian lai 2/3 te leh Michael, leitung hong pai’ cianga Zeisu akici gumpa, tua seh thum suah seh nih te tawh kop in ah, van ah galdo’na hong om hi, ci hi.
Lucifer leh apawl te pen Pasian’ hih na neilo te ahihna ban ah, tawm zaw, tua ahih manin ah, lel in ah, vantung pan in nawh khiat na thuak uh hi. Mangmuhna 12: 7-9 sim leng na gen hi. Vantung pan in nawh khiat na athuak uh teh, amun dangah kia lo in ah, tapong athawh cil na uh ahi, kipat khiat na hih leitung bawl ding lai ahih mah bangin, hih leitung teek teek mah ah hong tuak suk hel se uh hi. Tua laitak in, hih leitungah ih Nu masa pen leh ih Pa masa pen Adam leh Evua bek mah mihing in na om lai hi. Na pung khia nailo uh hi. Isaiah 14:12-17 sim leng, “Nang Lucifer, zingsang aksi, amel hoih, avanglian, Pasian’ kiang zem pa hilo na hi hiam? Na hoih na leh, na pil na in hong kisa thei sak a, Pasian’ cia phak sawm in ah, ka tokhom lam to in, Pasian’ aksi te sangin alam sang zaw, meiitungah ka nga dinga, ci in, na kisial hi. Ahih hangin tu in, leitung minam khempeuh, alauthawng, alinglawng sak, aci liap sak, akha kun sak pa, nang hi thong lo na hiam?” ci’n kamsang te’n na nagelh ngei mah uh hi.
Piancil 2:16-17 en leng, Leitunga mawh na hong lut dan pen Pasian in Eden’ huan a nupa te Adam leh Evua; lungdam takin singgah namkim ne thei dingin, koih hi ci hi. Tua huan laizang ah, singkung tuam pian; nuntak na singkung khat leh akung dang khat sia leh pha theih na kung po sak hi. Pasian in tua sia leh pha theih na singkung pen, kei’ aa hi, lawng kei un! Neh kei un! Ci in ah tu hun a, Sumpi seh sawm suah sehkhat in alim alak sawn, singkung pen, Ama’ aa ahih na, ih lawng sak ding aphal loh na, na gen hi. Singgah dangte duh zah zah in ne thei ding hina pi, ai hangin tua pen, ne lo bek lo in ah, lawng lo ding, neh kha lo ding, ci hel zen hi. A kiangah pai kei un la, tham lo in, no nupa pen kikhen khia in, avakthap tuam om kei un, om khawm den un, ci hi. Tua langpang vantung mite hong kinawh khiat teh, leitung hong tu in ah, dawi te hong kici in ah, Lucifer zong Satan hong kici hi. Amau’ ngiim na, abul pi khat hih nupa te pen nuam sa mah mah uh aih teh khem leng a, zol ngah leng a, ei’ pawl dingin ah, om sak leng Pasian in amau te hehpih in, maisak thei kha ding hi. Amai’ sak leh, ei zong hong maisak thei lai kha ding, ci’n nupa te’ khem ding ngiim pi in hong nei uh hi.
Khat vei Evua in ah na nupa in kikhen khia in vak thap kei un, tuam om kei un, a cih thu piak pen palsat in ah, amah kia huan lai zang lam ah hong vakthap dih zen zen hi. Tua singkung kiang, neh kei in, lawng kei un, a cih hong palsat leu leu in, va neh hi. Satan zong gulpi’ sungah na lut in ah, hong ki mu pet mah uh hi. Satan in amuh phet leh, vang ngaih aw khum tawh na hopih pah lian in ah, “ Huan sunga singgah te, na ne kim thei uh hiam? , Numei aw, vangngaih bang ta buang ve cin” ci’n na zol hi. Gul kim lai hong pau thei cih lamdang sa in ah, en hiai huai hi. Tai pah vat in apasal ko leh zong suak ta zolai kha ding hi. Ama’ tha tawh tua zolna pen nang’ na sawm mikmek mawk in ah, aa ne thei mah ung e, tua nang’ om na kung pen bel ne thei lo, Pasian in ne kei un, si ding hong ci, ci lai zang hi. Tua leh Satan in, dawng kik in ah, “ Eh! Bang ci se se in, hih kung gah pen alim pen pen hi lo maw? Na nek uh hang si kei lua nu teh, en ve..ke’n ka lawng in ka si kei a, ka ne in ka si kei ve leh, ci in ah, amit muh in ne hi ci hi. Tua tak teh, khem beh zel in ah, tua hilo zaw in ah, hih singgah ne leu uh cin, na mit uh kihong in ah, Pasian’ te’ suak ding uh cin a, sia leh pha thei ding uh cin a, tua pen Pasian in hong haza a, hong kham ai ve, ci hi. Tua leh aman amuh muh a ne in, si lo mawk mah ahih manin ah, khat lo in pia in ah, lawng sak in ah, Oii, na si kei ve leh, ne mah oou, si kei lua mawk ni teh, ci’n ah ne sak leu leu hi. Lawng in ne in, si lo mawk mah hi. Ai hangin amit kihong mah ngei in ah, lamdang kisa pian pah hi, ci hi. Tua leh, agah dang khat lo in, apasal puak hi. A pasal in amuh teh, aah…nang tua Pasian’ kham singgah va ne maw? Ci’n dah mah mah sam hi, ci hi. A hih hangin ait mah mah a zi pen, si mawk ding in ah, amah kia anung ah hing lai ding cih pen, ngaih sun zo peuh mah lo ahih manin ah, thei gige mah in, tua singgah sangin, ne hi. Agawl ah, valh zolo phial in, tang ciak a, tu dong pasal’ te gawl sungah tawl bawk om se hi, kici hi.
Ih et pak teh, numei aa sangin pasal in thei gige aa anek na bangah, khial zaw phial hi. Pasian’ muang ta tak leh, numei hoih zaw dang khat bang, bawl sak thei lel cih zong om lai hi. A numei in lah, Satan’ khem na pen Pasian’ te suak ding uh ci’n a, cih kammal ahih tak teh, tua singgah ne ding in, mit kihong dingin, pil ding in, zalian ding in, Pasian’ te asuak nuam hong hi zo zen hi. Numei te’ ngaih sun sin vua! Na zaliat nop dan uh. Tua bang teng thu apian pen Pasian in, atheih teh, Eden huan ah hong vak hi. Nupa te’ amit uh kihong a, aguaktang vua om ahihlam kimu ahih man uh in ah, zum in sawl kawm lak ah na bu uh hi. A thei lo bangin hong kibawl in ah, Adam aw, Adam aw, ci’n asap teh, hiah om ung, Pa aw, na ci kei sam dan uh hi. Koi ah om no vua ci a, adot leu leu teh, nong pai’ husa za unga, guak om ka hih manun, zum in sawlkawm lak ah ka na bu uh hi, na ci hi. Tua leh athei tawm bang in ah, na guak om kuan hong hilh zen zen ai hia? Ta te … acih teh, hih nong numei bawl sak in, Na singgah kham hong puak a ka ne kha ve leh! Ci hi. Tua teh numei’ tungah a bu lom tang a tu ding ahih mawk ahih teh, numei zong mawh nuam sam lo in, Pa aw, na gul bawl in hong pia in, hong khem a, ka ne kha ve leh, ci leu leu in ah, Pasian in gul abawl’ zen zen Pasian’ khialh na bang pian in, dawk sak to hel se uh hi.
Tua ciangin Pasian in, amau leh amau in, azum sel na uh ana kibawl tawm theii teh, ana khui pen uh, laih na dingin ah, mawh nei het lo ganno khat go in ah, a vun hawk in ah, puan in silh sak hi. Tua mawh nei lo ganno, a sih na sisan luang pen amuh uh teh Adam in thuak hak sa mah mah pah hi, ci hi.Tua ganno pen in bel hong gum ding Pa, Topa Zeisu sisan lim an acing na na hi pah hi. Piancil 3 buppi sim leng, gangawh biakna hong kipat cilna taangthu pan kimu hi. Gumpa hong piak ding lim, la in ah, Caina leh Abelah te’ unau’ kiangah gangawh biak na kibawl sak pah hi. Tua unau te’ gangawh biakna pen singlam teh ah gum pa hong si ding cih lim la hi a, Sing lamteh ah Topa hong sih tak ciangin ah, abei ding hi. A upa zaw in khaici tawh bia in ah, kisang lo. A nau zaw in thupiak na om bangin, ganno tawh bia in asi san luang sak, in ah kisang, tua ciangin a upa zaw a kisanglo aih teh, a upa zaw heh in anaupa that cih pen tapidaw khempeuh in ih theih sa hi. Den lam teh tel gen kik ni in ah, tu in, tua unau te’ kithoih na biakna pen, a om zia’ tawm khat gen leng, ei’ kham tung gam tek tek bang ah, dawi in tua unau te’ Pasian’ biak na lim la in ah, Amah dawi biak na dingin hong zangh sak zaw hel se hi.
Ko Tonzang ah, ka neu lai in, dawi kamsang khat numei om in ah, mite aci anat ciang in ah, kamsang dong niai, ki ci in, dawi sa te in ah tua kamsang nu lup na tungah lum sak in ah, bel tung mut leh, amah pen alup na pan in ah, van va kah thei ci’n kigen hi. A van kah na gim lua in ah akhua ul sa, suak hi ci’n ah, a khua bang hong ul pek pak takpi thei hi. Tua teh vantung ava tung ciang in ah, Kawl kam lah hibuang hi khol lo khat, “Leitung satmong kah, Phazaa tung muu dii, Myan myan la khuh khuu” ci nong leh, vantung tung ta ei, ci in ah, dawi sa te in ah, beltung mut sungah, cina pa’ min lo in ah, tua leh kam sang nu aw, to te in ah, hih ih cina pen kua te mat hi a, bang zah in tan leng hong khah thei ding uh hiam? Cih hong dong dih oo…ci uh hi. Tua leh kamsang nu in ah, aa…to te in ah, gam gam la te maat hi’n, sial sawmthum in hong tan uh hen, a ci ve peuh hong ci kik hi.
Tua teh dawi sa te in ah, tuann vai khat sam in ah, tuan vaii pa in tung man va la in ah, sai lungtang hual in ah, tang sawm thum hual in, azang mek pek in, amai sik in, sial khat, ci zel in ah, sial sawm thum phiikphek tungah lui in ah, a va hawl ding dawi te’ kianga, ava tun ding in ah, daakbu te, zaam bu khawng te aliim suai in ah, tua phiikphek va lui uh hi. Tua sailing tang te pen, dawi te in sial sa hi, ci a, a um uh hi ta zen hi. Ka neu lai khat vei ka lawm te khat uh hong cina ngei uh in ah, sial sawm thum aa lut ding hong hitak pi in ah, tua leh ka lungsim sungah bang ngaihsun ka hiam? Cih leh, nungak melhoih, acidam, athahat, te zi a kineih teh, sialpi nuta bang kipia bek ci leng, hih naupang no khat sial sawmthum a tan ding cih ngiau mawk pen, kiman zo thong ding hiam? Si ahih leh zong si suk mai zaw leh met zaw lailo ding hiam? Ci’n ah na lungkham peuh mah zen zen hing.
A hih hangin ah, tuan vaii pa in ah, tungman vala in ah, sai lungtang hual in ah, a zaang mek pek in, a mai a khutpi cin tawh sik in, tang khat sial khat, tang nih sial nih, hong cih meng meng teh, kei zong om khong thei lo in ah, Eh! Hih te dawi te’n sial a mu maw? Ka cih leh, ai ve hong ci lau pian nong hi. Tua teh kei zong, ah ke’n a sial tak tak ding ka sa a hi ven, ka lawm cidam’ na ding sial za hong ngen uh zongin ah, kei man sii ning ei, va hual hual mai ning ei, va ci kha zaw zen hing. Tua leh mawk mawk naupang om peuh in, hong ci uh hi. Hih pen mihai pen pen te Lai Siangtho cih bang, gumpa cih bang a za ngei kei lo; Lawki te akhem na a cial nuai nung pen hi. Dawi te pen bel vantung mi kimlai, a za kia dawi a hong suak hibek a, sai lungtang pen sial sa ngei het lo ding hi. Dawi te amit ciim mah mah in ah, dawi mitlim langh bulh cih bang zong kimu ngei peuh mah lo hi.
Ih pu Zil Thawng, dawi sa lian minthang pen pa in la na phuak in ah;
“Zin aw ee, zin lungmawl aw, mantung sawm siala ka bawl, sial na sa in,
Mantung sawm sial in bawl ing ee, zin tual vatuan aw cii’ng”
Ci’n la na phuak hi. Tua la pen khiat na nei mah mah in ah, khanglui te in ah, zu nekna lam vui te bangah, nitum kuan, tuang dung zui ni sa, khua bang ul pek pak, zugim tawh, tuibuk gim tawh, pisal te zukham sa in ah, tua lasa in ah, zin lung mawl aw, ci vau vau kei leh, tua laitak in, phung beem khawng, huan sak gawl khawng pan in, zin te laam en in hong ding suk dingin tuat leng, “ Aaa…Kei bel lungmawl kei veng in ah, a lungmawl tak tak nang nai ve maw, ciai ciai bek” ci’n na nui nui ding uh hih tuak hi.Tua ahih man in ah, Dawi in hong khem zo lua a, sai lungtang khawng sial sa ahih teh, tua ama deih sial, sai lungtang hi lel a haksa lua khol lo, a zian tam lo ci mai leng, va pia leng ih cina pen hong dam sak thei ci’n um uh ahih teh, va pia zel in, ih biak ding Pasian bia lo in, dawi kibia zel hi. Tua pen dawi in phazo a sa na hi mawk hi. Tu a te pawl pen a dawi mah mah bia hi.
A hih hangin tu in ah, Lai Siangtho leh Gumpa cih bang a za ngeilo ve ve Lawki te akhem na a cial nih na ah, gua te siik in mu a, thau aa ih kap sangin zong sai lii in kap leng nasa zaw..cih cial khat hong om se leu leu hi. Hih te pawl pen in bel, dawi pen bia lo dingin, nawh khia ding cihel bilbel hi. Hat tuak ngel uh hi, dawi nawh khia zo ding pen…Tua hi’n ah gua khawng sui in ah, gua tem ci’n ah, dawi te’n namsau in mu hi, cipah hel sawn sawn hi. Tua pen a tak tak in ci leng, dawi te in ah tua cimuh hi hetlo zaw in ah, en’ tua ci muh uh hi, cih um dih mawk ih hihmanin, ih biak ding Pasian bia lo a, Ama’hong sawl ih man teh, lungkim na na hilel zaw hi. Tonzang ah tua te pawlte hong pai in ah, 1937 kum, inn khat khit inn khat dawite hawl khia ding, mun sia, dawi sia teng bia nawnlo ding, ci bilbel in ah, NgaiiZawl khua te Vum Khai a kici khat hong makai hi. Inn khat phiatna ah, dangka pek thum ne hi. Dawi te man ding palik ci zaw zen in ah, pisal pawlkhat bang, Uniform kibang leu lau kei in ah, zeem hi. Gua tem khat tek leh, theikhuang ih cih, khat tek a letnet dinguh pia hi. Galkap buu te khat’ inn mun sia akici den kei, a huan khang ah kua vang khat ngil den in ah, phalbi lam bang the meikhu suak thei zel cih khat om se mah hi. Tua te’ khuk sia pen hawlkhiat sak ding hong ci ngei ngai uh hi. A inn liim khawng ah zuu kilup ngem ngam hi. Ko tua laitak in sang naupang, tua leh a palik te pen a uniform teng uh tawh, bel tung khat tek tawh, gua tem khat tek tawh, a huang kiimkot ah ambush dingin pang sak hi. Tua akua vang tak tak gei ah, zo thau tawi minih a lang tuak ah, a vui khia thun in ah, a tang thun lo in ah, a kap dingin na pang khol gige uh hi. Tua laitak in ah a Vum Khai pen bikha lap pan in, inn sung lam ngaa sa in ah, zu khaihsa thawl khat tawi in ah, inn sung lam a zuu phih in ah, inn liim khawng bangah sakhi tuihup kual zua zua kei hi. A khut vasa leng ding bangin zak kem kam in ah, kilawm tham nong in ah, tua laitak in a phuisam na ka mangngilh theihloh, “ Pasian’ tapa Pau Cin Hau’ mai ah, kei hong suak ing, Vum Khai hong suak ing, tung muvan lai bangin hong laam dildial ing, pang sak pang khang gulpi kualna, thaampi kualna, kual thei nawnlo ding hi, mun sia deih lo, khuk sia deihlo, dawi sia deihlo, kau sia deihlo, Pasian’ tapa a aii choi in, Kalvary ah, ka lo kal ee, lan rawh lan rawh” a cih khit teh, kap vo leh! Ci aou mawk hi ven. A khuk vang ngim a zo thau tawi a na ding len lan kei te’n, a vui kia tawh akua vang hong kap leh, hong khu khia ngeng ngang kei sam hi ven, tua lak ah, ko midang te’n lah muthei peuh mah lo, “eeii…a pa uh hong tai ei, hong tai ei, na namsau bang a na man ding ahia? Sat ve” ci a, a sawl nong zen leh, a kong khang a mun kia phung a pang pa in, a gua tem tawh leilak pi hong sat ngau mawk hi ven, heii, sat lum pah ciai, a ngawng kitan ei, ci pong hel zen hi. Tua khit zek teh, “ eeii….a nu hong tai khia leu leu ei..a nu a nu, sunh oo…sunh oo, a cih leh, phaza buk lam pang pan a pang pa in, a gua zum tawh leilak sun pong hel hi ven, heii, a dipngek ah sun let pah ciai, ci leu leu hi. Tua teh a den zek leu leu teh, eeii…a ta u pa pen, a ta u pa pen, delh oo, delh oo, ci hi ven, phaitam lam gua phung a pang pa in ah, a gua tem tawh a sat leh, a zadang bek na sat kha mawk ve le, a si zo kei ve leh, delh ve delh ve, sat lai ve ci nong zen in, a khe sat kha lak lawh ve cin, tai suak hiau, pha zo nawnlo maw…dah si hang ei..suang pal te va bel in ah, hong kuan kik in, hong sim thong leu uh mataw…dah zen si hang ei…ci ngau ngau kei zen hi. Tua pen mitsal liang a ko ka na et uh hang, mu kei lo mawk in ah, ka lungkim zo hetlo pah hi. Ka kianga ka u te khat ka dot leh, kei zong mu het kei mah veng aw, hong ci hi. Ka sak vuah ka nuno te khat naupua khat innka ah ding in ah, ko bel tang ban dawn pan a ka et uh ci leng, tua leh no na mu uh hia? Ka cih leh, bang en muh kul zen zen, dawi sa pa’n mu peuh leh a phazo ve le! Hong ci pah malam hi. Pisal tua zah ta, nungak tangval tua zah ta, tha 500 bang bei mawk ding ahih teh, tua teng pen sun tha paai a, zu peuh ne in ah, a bei khia hon khat aom lai dep, zuau thu bek bek tawh kikhem a nitum zen cih ciang in ah, sum lua mah hi hang. Dawi in hong neu khem peuh mah in, zong hong khem zo tham ngiau mawk in, tak sang het hat hi hangh. A tak tak in cileng, gua te bang ci dawi in mu thei mawk ding, gua te sik in mu ahih mawk leh, gua sik in mu leh, sik te banga mu leu leu zel ding? Sik te suang in maw? Tua leh suang te bangin mu zel ding? Hih zahta a dawi hong khem na pen, Pasian’ thu ih zak nailoh man hi.
Lawki sunga dawi’ hong khem na cial nih, amasa pen sai lungtang te, sial sa in, tua te va pia in dawi va bia. A nih na ah, gua te sik sa in, amah bia nawn lo in, ih kianga om dinga deih lo in, nawh khia..gua vive lek kei. Tun lawki te akhem na bang ahilo, Khristian a kici, Lai Siangtho zong mukha, gumpa zong thei kha, hina pi hang a, tua te lak a hong khem na acial dang te, en to lai leu leu ni!
Khristian kici te gi gu bang hong ci khem hiam? Tapi daw aki ci a bawng bawng te laka a ki inn tek sak mah mah pawlpi gol pen pen te ahi, pawlkhat in ah, amau’ makai pi pan pen, Pope ci in ah, Zeisu cia apha thei in, gen uh hi. Hih leitung a Pasian’ tapa Zeisu a om lai a, a aanaa liat cia in lian hi, ci in amite uh um sak uh hi. Pasian’ thukham khawng zong laih leh, Pasian’ thukim in, mang lel ding hi, ci’n um uh hi. Nipi ni khawng zong laih leh, Pasian’ in thukim pih in, mang zel ding hi, ci’n um sak uh hi. Tua ahih man in, amakai pi pen pa, leitungah Pasian in a zangh uh hi in ah, mi’ mawh na khawng maisak in ah, milim khawngte, Mazih lim, mi siangtho te lim leh Topa Zeisu lim khawng biakinn ah koih in ah, mite in tua atak tak pen, a zahtak na un, tua milim pen bia leh phamawh lo hi, ci sak in ah, milim biak na khawng hong nei uh hi. Pasian’ thukham 10 te’ lak aa nambat nih na in ah, milim peuh mah abawl in bawl ken la, a mai ah kun in bia ken, ci a akham na pen, phiat khia in ah, Thukham 10 pen 9 hong pha ding ci leng, tua pen nambat 10 na phel nih suah in ah, 10 mah cing kik sak uh hi.
Tua aa pen Tapidaw ahisa gige te’ lak a ahong khem na cial masa pen leh anuai nung pen kici thei ding hi. Hih pawlpi te in thuman amuh theih loh na ding in ah, Lai Siangtho pen Phunggi te’ lo ngal in, sim thei lo ding, a khiat na khawng bang khawng te, mawk gen theilo ding ci’n kham pah malam hi. Tua man in, milim peuh mah longwah bia lo ding cih khawng te thei se lo, phunggi te’n a gen bang bang, um lel uh hi. Genteh na in phunggi te’n zingsang na maiphiat uh ciangin ah, na zun uh tawm kha ta hel ding ci leh zong, tua bang mah a ahel den kei ding te uh hi lel ngiau mawk hi.
Tu in khem na teng lak a, a cial thum na tapidaw sa te hong khem na gen hi hang. Tua te sangin sang zaw, Lai Siangtho a awlmawh akici protestant te’ lak a ahong khem na khat gen leu leu ni! Khrish pen gumpa ahih na um lua, ahih hangin kha nin in na hong sem in ah, amau’ Kha Siangtho ci zaw lai in ah, Vantunga dawi mangpa in phiat a sawm a, ana nget leh angah zawh loh, Pasian’ thukham 10 peuh phamawh sa nawnlo dingin ah hanciam uh hi. Tua pen Upadi palsat na hi a, a kikhek tawm, nipi man lo tan na khawngte thupi lo hi, ci’n um sak ngiau uh ahih teh, thukham phiat ding phamawh asa lo hong hi pah hi. A thukham dang te lah phiat lo ding cipong napi, tua nipi thukham pen bang phamawh lo ci se se uh hi. A makai pi pa un ah, milim biak khawng a khuan apiak teh, poi sa lua a, sisan naisan tawh lei a aleng khia pawlpi te’ mah hina pi, ahih hangin tu in, tua te’ phuat sa nipi man lo thukham nambat 4 phiat na pen, thukim pih ve ve mawk zel uh hi. Tua ahih manin, Sunday tan na pen, Pasian’ biak a sawm takpi te in ah, ih theih ding in ah, Kaina biakna tawh kibang ding hi, ci’n ah Kha Siangtho’ hilh kholhna kamsang te’ gen om hi.
Tua ahih manin ah, Kaina biakna pen den in tawm gen khin hangin, amah pen gankhawi hilo in, lokho mi hi in ah, ama’ aa dingin gah leh teh baih lam zaw in, anau pa Abelah pen gankhawi hi’n, Pasian’ sawl na pan in, ganno kawk baang lo, poi na neilo, go in asisan luang sak in tua tawh, hong bia un cih hi hel se hi. A mah a upa zaw hi’n ah, gan no tawh biak sawm leh, a nau pa’ mai aa ava thum phot a, ganno khat neih phot hong kul ahih man in ah, a ma’ aa dingin gen hak zaw hi. Tua ahih manin ah aneih sa khempeuh lak a, a hoih pen gah leh teh te, vui nei pi nei te, tawi hen la bia leh ama’ aa dingin lem tang zaw hi. Baih lam zaw hi. Tua hin ah, khaci gah ahoih aneih khempeuh teel teel in ahoih pen tawh va bia hi. Ai hang Pasian’ sawl na ah, sisan luangin hong bia in cih hi mawk a, khai gah te sisan luang theilo ahih teh, Pasian in na sang lo hi. Tu lai a eite’ lungsim bang hi leh, a bil nuai suk ve ni in ah, hi te sisan luang thei lo pi, si san luang in hong bia in ka ci ve leh, va cih ding hi’n ah, ai hang Pasian in tua ci zizen khol lo in, na sang lo lel hi. Van pan in tua biak na kisang cih teci pang ding mei kia sak lo, kang lo lel hi.
A naupa Abelah in bel, a gankhawi te’ lak ah, ahoih pen pen, hong pai pih in ah, go lum in a sisan luang sak in, tua tawh biakna pia in ah, Pasian’ kiangah khuk din in thu a nget teh, sang hing cih na teci ding in ah, van pan in mei hong kia in, kang tum se hi. Tua ciangin aheh suak in ah, Kaina a kisanglo a u zaw pa’n ah, anau pa hong that dih mawk hi. Tua mah bangin hih leitung beikuan teh zong, Pasian’ sawl na banglo pi in ah, Pasian abia pawlkhat hong om ding hi. Tua te pen Sunday tang te hi ding hi. Sunday tan na in, Kaina biakna bang hi ding a, Sabbath tan na in, Abelah biakna bang hi ding hi, ci’n hilh kholh na na na om hi.
U te nau te na ngaihsut ding un ah, Kaina biakpen dawi hilo in ah, Pasian tak tak hi. Aman Pasian pen mah hi. Ai leh aneih sa lak a, a ginalo te tawh bia a hiam? Hi hetlo hi. A limci pen, ahoih pen tawh a biak hi. Ai hangin Pasian in asang maw leh? Sang lo…Bang hang hiam? Pasian’ sawlna ah sisan luang in bia in ci hi. Ama’n khai gah tawh bia mawk in, sisan luang lo hi. Tua man in sanglo hi lel hi. Tua pen tu a Sunday tang a, aman Pasian’ biate’ om zia ding, et teh na hi, ci ngiau mawk hi. Abelah pen in bel aki sawl bang bang ganhing sisan luangin bia ahih man in ah, ami’n a nau zaw hi na pi’n, Pasian in asawl banga bia ahih manin, na sang zaw mawk in ah, tua tak teh a u pa pen aheh suak in, a nau pa that mik mek hi.
Tua mah bangin leitung beikuan teh zong, hih u nau te’ aa mah bangin, a gina muh zawk het loh, aneu muh zawk den kei te’n, akisawl bang zui in, Sabbath ni zangh in Pasian man bia ding uh a, Pasian’ man mah bia na pi a, Sunday tang te a kisang lo a, Sabbath zangh te’ aa aki sang pen heh in ah, a leitung nuntak na vuah, khat vei bek atung et zawk ngei loh uh, Sabbath tang te’n thupha asan zawk amuh uh teh, phial maimang sawm in ah, Sunday Law-out sak ding ci in ah, hilh kholhna om lai hi. Tua ban ah, u te nau te; hih protestant te pen, LST zong sim, gumpa zong um/sang, um bek lo in ah, gumpa migi lua peuh mah in ah, eite in Thukham zuih na tawh gupna kingah zo ngeilo ahih tak teh, en lah zui zolo mawk ih hih teh, ong zuih sak ding, Topa Zeisu in, gamtat hoih nei in ah, thukham zui-in, zui zo in ah, tua Ama zuih zawh na pen, tuu mul puan bangin ah, eite hong khuh dingin, ei’ gamtat hoih in hoih ta kei leh, Amah um peuh leng gupna ngah ding, ci’n ah upna man lo khat dawi in hong guang hel leu leu hi.
Hih upna pen bel, Lucifer leh apawl te’n, independence ava ngetlai a, akiphal lo, Thukham akiphiat nuamlo pen, phiat sak na dingin hong zangh in ah, Sunday ih tan hangin ah, ei’ gamtat hoih tawh gupna kingah hituan lo aih teh, bang mah thupi kei, cisak to leu leu mawk hi. Tua pen bang tawh hong kibang ding hiam? Cih leh – Kaina’ biakna tawh hong kibang ding hi, ci hi. Tua ahih man in, u te nau te, dawimang pa, satan, Lucifer ahih lai a, Pasian’ kianga thukham phiat dinga a va nget, angah loh, ngah hi leh zong, independence mawk mawk nuam lo in ah, in-di-peek-leeng ahi dinga ava nget hi ngiau ahih manin, na pia lo, tua pen ih phawk dingin hoih hi.
Tu in, tua protestant; Topa’ migit na, migi sak lua lianga asang khial te’ lak ah, cial nga na ci ni in ah, dawi’ hong khem na, cial dang khat hong paito lai in ah, piang thak ci het hat leu leu in, tua piang thak te’ om zia pawlkhat, kei bel va kihel ngei keng in ah, Kaptel khua ah sikha lamdang khat om, mun tuam tuam ah zong tampi om hi. Ai hang tu a Kaptel aa pen tel zak pen ka hih teh, hong gen ning in ah, Pawl tuam tuam te in tua sikha lamdang pen bawh khiat ding va hanciam tek uh ci, ai hangin thungen in ah, peuh khukden vial leu uh, a pang khawng beng ek, cih bang suang tum khat peuh in ah, a si zolo liang lo ding khawngin deng ek, cih bangin hi zel a, kua ma’n hih meng meng ngam lo hi. Tua laitak in ah, piang thak pawl, pawlkhat vapai in ah, nawh khia ding hi hel leu leu hi. Thunget bek zong hilo in ah, tua leh anawh khiat ding uh ciangin ah, amakai pa un muthei in kineih hel se in ah, ei’ tai ei, tai ei, calendar ah lut ei, thakhat in alawm te tai in, calendar alom atangin thup bunuai in ah, meikhuk ah khul uh hi, ci. Tua leh, ei…taikhia leu leu ei, vut tui um ah lut ei, delh meng mengin la, a gong huu oo. A vuttui taw a om lai teng tawh, lok gawp oou. Taikhia theilo dingin, agong huu ou. Lok lum oou, ci in ah, vut tui um sungah, dawi kiguang, agong hu in ah, a vut tui cian lai teng tawh, amit khawng siip gawp in, lok gawp in, lung ngam a si dingin, lok gawp uh hi, ci’n ah atel theih mah mah khat in, hong gen hi.
Ka ngaih sut sut ciangin ah, hih khem na pen, khem na sang mah mah hi na pi’n, niam mah mah zel hi. Bang hang hiam cih leh, LST leh Topa Zeisu min a zangei nai kikeuh hiau lo, lawki te a khemna den a ih gen, cial nih na, gua te siik in mu a, sai li aa ih kap teh, thau a ih kap sang nasa zaw, a ci hel se zen te’ khem na pongsan in pai hi. Tua te’n zong khuk sia khawng, gua tem khawng, tawh delh zak zak in ah, dawi te nolh khia ding, ka kiangah om ken, pai khia in, a ci hivet nong sam hi. Ai hangin, dawi pen bel vantung mikim lai, aza lian lua peuh mah kim lai, hong zakia in, dawi te asuak hi mawk in ah, calendar a lut in, tua pan a, calendar ih haltum khit teh, vut tui um ah lut in, agong hu cip dingin, lok ding in, lok lum ding cih bang leu leu teh, tua lawki te’ akhemna cial tung nung zaw zek pen, tua pen sen tawh hong khem kik hi hel zen cih, hih Pasian thu thei a, aki ngaih sun mah mah piang thak te in ah, phawk kha lo uh hi. Mangmu peuh om in ah, amau’ mang muh na pen, LST in bang gen hiam cih en nawnlo in ah, tua mang muh na zui pah ek mawk leu leu uh hi. Ai hang in ah, Martin Luther’ khanglai in zong, tu a bang te pawl, na na om in ah, a man fanastic te ci hi.
The Great Controvery laibu ka tei lai in ah, tua fanastic kammal pen ei kam in, om nai ngeilo mai ahih man in ah, a mot phuut te ci in tei ing. Bang hang hiam cih leh, LST in tua ci in, Topa in a deih dan tua hi, cih hiam hiam om se lo, amau upmawh bang amang mat uh bang, tawh na sem ek mawk in, Pasian bia hiau mawk uh ai tak teh, mot phuut ci’n ah min guam hing. Mot phuut pawl, fanastic te. Martin Luther in zong, RC pawlpi te’ hong bawl siat na bel, a pawlpi kitam kei leh hong deih aa hong bawlsia hin ah, ih thuak ding mah hin ah lamdang lo hi. Ai hang ei’ sung gige ah, hih mot phuut pawl hong om ciang in ah, lungkham huai zaw hi, ci’n ah, na na gelh ngei hi. Tua ahih manin, hih khem na, mang muh na peuh, mang mat na peuh tawh akhen tawm tawm, LST gen’ bang hiam cih akan nawnlo pawl te pen tapidaw aki sa lua mah mah, PASIAN’ thu zong thei aki ci, siam akisa lua te kiang hong om ngiau mawk teh, dawi in hong nai khem mah mah hong niam khem mah mah ci’n ah, phawk ding kilawm hi.
Zing khawng ciangin Sikha hopih theih na khawng zong hong zangh ding aa, hi’n tua sikha hopih theih na pen bang tawh a nasep hong picing, hong taang tung zaw pen ding hi, ci hi. A si sa; ih it, ih u ih nau, ih nu ih pa te’ kha hong sap sak thei in hong kibawl ding aa, tua te in a ciaan khawng hong pia ding hi, a man zong hong om ding hi, ci hi. Ahih hangin tua a si sa ih mel theih ih it te kha pen tua bang a kisam thei hi het hi, tua bang a akisam thei aa hong kibawl te pen dawi hi lel in ah, tua ih it te’ kha takpi hi het lo cih, ih na theih khol ding zong athu pi khat hi. Bang hang hiam cih leh ahun hong tung teh, tua bang na lamdang bawl te’n ah, ih pa te, ih nu te si sa khawng, hong sap khiat sak thei hen la, amel ki bang, a puansilh kibang, a aw kibang, khawng tawh hong ding leh, ih lungsim ih pumpi a vek in hong la mawk ding aa, ama’ cih peuh peuh kimang kha mawk mah ding hi. Dawi nasep na lak ah atua pen, leitung bei kuan aa api cing sak pi pen khat hi ci hi. LST in misi te’n phawk na nei kik nailo ci hi.
Tu in tu ni aa ih gen na te lak ah, dawi’ hong khem na acial te atom no in, khat vei hong suut suk kik pak ning. A cial masa sailungtang khawng hual in, dawi te in sial sa hi ci in, mi cina te’ dam na ding aa tat kik na ding in ah, liau sum ding in ah sial sawmthum, sailungtang sawmthum puak cih bang dawi direct in abia hi zong tua te pen, dem ngam lo alungkim nang bawl zaw, biak cih taka a abia. Tua teh, acial nih na leu leu pen, guate siik in mu hi, ci hel leu leu se in ah dawi pen bia nawnlo in ah, ih kiangah om sak vet nawnlo ding, nawh khia ding cihel vetse leu leu in ah, gua sui zeza in nausau bang aa, tua tawh dawi te hawlkhia hak hak keii. Tua acial nih na LST leh TopaZeisu gum pa’ thu a zanai peuh mah lo, lawki te akhem na, tua cial nih om hi. Khat pen in bia, khat pen in bia lo in, ih kiangah om sak lo ding aa nawh khia tua cial nih in hong khem hi. Ai hang tu in tua lim pian in hong khem in ah, tapidaw suak khin LST zong mu khin, gum pa Zeisu zong sang khin te’ lak ah acial niam zaw pen ah, leitunga a makai lian pen pa uh, Topa Zeisu cia in zangh in ah, tua pa gen peuh peuh zong Pasian zong thukim, ama cih bang bangin zui, ci’n um sak in ah, den aa Pasian liat na ih gen lai in ah, Topa pen anak pheh in kaii zo kei mawk ni lian lua ih cih phawk kha lo in ah, hih leitung ah Topa Zeisu Aaanaa neih zah nei hi, ci’n um sak hel se hi. Tua hin ah, thukim peuh leh, thukham zong phiat thei, puah pha thei, milim biak khawng te phiat, Sabbath kim lai Sunday in laih, Mazih lim peuh bawl sak, Topa Zeisu lim leh misiang tho te lim peuh a ta tak te ih it na ih zahtak na in, tua milim mai ah kun in, bia sak, ai hang Pasian thukim ding hi ci’n um hel sak mawk hi. Pasin in vantung mi seh thum suah seh khat leh, a it mah mah avang lian aa bawl Lucifer sangin a it zawk Thukham 10 a phiat nop loh pen, phiat zo sak uh hi. Tua pen tapidaw sa te lak aa ahong khem na acial nuai nung, ai hang a mihing buppi a hong khem na, lawki te aa cial nih leh tu aa pen a cial thum na hong suak ding hi. Tua ciangin ah dawi te ii hong khem na a cial li na, protestant te lak mah ah, LST zuih kul hi, milim biak khawng, hoih lo hi, ci a sisan naisan luang liang aa, milim bia te nusia aa, a pai khia protestant te. Tu in ah tua milim bia te’ phuat sa ahi Sunday tan na pen mah tawh lungkim to leu leu uh hi. Pope in ah Pasian’ thukham laih thei zen zen kei, ci nuam na pi uh, Pope leh Kumpi te kop aa akikhek, Sabbath kim lai Sunday aa bawl uh, tua pen mah zangh in, Pasian biak na ah lungkim hel leu leu uh hi. Tua pen tapidaw sa te hina pi, ahong khem zawh na cial li na hi. Tua pen atung nung pen kici thei ding hi. Ai hang tua sang a nasia zaw khat hong pai in ah, den aa ih gen piang thak te, tua piang thak te pen in ah LST don nawn vet lo leu leu in ah, LST in bang gen hiam cih om lo in, mang lamdang peuh hong man uh in, mang mu peuh hong om uh in, kamsang peuh hong om uh in, tua te cih bang bang zui hiau mawk leu leu uh hi. Tua te acial sang pen ci ding ii hiam? U te nau te eite, Pasian tawh maitang kimu aa, kiho om lo, tua man in Pasian’ kiangah, ih deih vangen thei, Ama hong awi na pen a awging en zah pah lo ih hih teh, LST sung dong in ah, Topa Zeisu kuudai dawimang pa in na na ze-et lai in ah, tua ci in, LST in gelh hi., tua ci kigelh hi, ci’n na phi zel ahih teh, PASIAN’ tapa takpi in LST kammal man aa phi ahih leh, ei zong ih din mun pen LST kammal bek zat ding Pasian biak na ah lungmuang huai hi. IH lawm te khat in amang mu in ah amang mu na ah amuh cih bang lel te, muan huai zolo hi. Hih pen phawk khial kha peuh mah kei ni. Bang hang hiam cih leh, Pasian tawh maitang kimu lo ih hih teh, maitang kimu aa ih kiho taang dingin, LST na na om hi. Tua LST sung aa agen tawh kibang lo pi pi te, kamsang hing aki ci zongin um kha mawk kei un, a nung zui kha kei un, tua kamsang pen, dawi piak, Pasian’ aa ding lim pong san sun aa a piak en, Pasian’ aa sa kha, ai hang amang muh na pia pen dawi na hi gige, tua ding aa dawi hong khen na cial hi.