MINAM ITNA LUNGSIM
By: Pr Thang Siangh
Ko hunlai leh tuhun gam leh minam itna kilamdang mahmah tawh kibang hi.
Zogam galkap dingin, kapailai un, ei Tedim kampaute in, " Zomi or Zogam " acih ciangin, a za khempeuh in, Chin State sunga teng khempeuh in nathei pah hi. Tua mah bangin, Falam kampaute khat in, " Laimi " acih ciangin adang teng in,nChin State buppi cinuamin ,thei pah uh hi.
Ko hunlai ka makaite uh pen, Pu Hrang Nawl ( Haka ). Pu Tial Khal ( Falam ) Pu Son Cin Lian ( Tedim ). Pu Dam Kho Hau ( Tedim) Pu Thual zen ( Tedim ) cih teng khawng hi-a, kigawm khawm in Haka khuapi sim masa uh hi. Tua hunin galkap Tedimmi 60 Kim khawng hi a, khang lamte tam kihel naillo hi.
Col. Son Kho Pau Naga independent army cam panin hong pawm dingin hong tung hi. Haka a simlai-in Pu Son Kho Pau pen kihel nawn lo hi. Nagate beel kik hi.
Nagate nangawn tawh kigawm khawm nuama, Amau na picing khin zaw ahihmanin lem lo hi. Camp sungah Chaplain masa pen Rev Zam Kho Lian ahi hi.
Tuhun ciangin, Zomi kammal in Tedim kampau ciang khawng bek cinuam a, mi masate hun tawh bang a Hiam khat hong hi khong hi. Tudong in thu ka get ciangin, Zomi kammal ka lawh simin, Chin State sunga om khempeuh kachina hi den hi. Kawlgam bup ii onepercent zong kipha lo hi.
Experience pen Sia hoih pen pen ahi hi.
Gam leh Minam Khantohna dingin hanciamna tuamtuam Kipawlna nam thum om hi. (1).Noneviolence Organization Movement ahi hi. Policy kip mahmah khat sihsanin democracy ngeina tawh kalsuan hi. Mipi power zangin lawhcing baih thei hi. Nuntakna kisuplawh lo hi. Mipi vote tawh thu kikhen ahihmanin majority deihna favour kitam piak hi.
Mipi lungkimna tawh kikalsuan nuam ahihmanin thusiam kidemin na kiseema ( peace) kilemna leh daihna om tawntung hi. Gam khangto hi.
(2). (Udergroundmovement) ahi thauvui thautang tawh nasepna hi a,mihing sisan luanloh phamawh hi.1945 kum a kipan Kayin gal tudong mah tawlnga lo hi. Gal doña hanga si bekbek pen, tu a nungta mi pha zah sangin tam zaw ding hi.
Numei, Naupang nawi nelai dongin a lom lomin sih lawh uh hi. Zogam Chin State sunga, pilna sang kikah ziahziah bangin, pilna sang zong nei mello uh hi.
Communication) khua khat leh khua khat kizopna om lo hi. Sing nuai ah gamsa bangin zawi neu zui-in kikawm uh hi.Gamsung mite in leii ( bridge) neih sun teng susia hi. Kumpi in zong susia hi. Inn hoih, inn pha nei thei lo uh hi. KUM100 a Cing ding hita hi. Guapum bek innkhuamin phut uh hi. Gua dawn ngek anin ne zo bek hi. Gal om lohna mun khuapi sunga tengte bek, zingan nitak an man manin ne uh hi.
(3). Pasian beel a khantohna pen kuamah in khaktan zo lo hi. Ka Thau tawi Khia-in missionary ka sep pen gam leh minam aadingin tampi takin hoih zaw pekpek hi.
Khalam khanlawhna ( revival and reformation) hong om ciangin, Ih mel Ih sa kilam dang hi. Upmawh loh pipi mahin biakna hangin pilna sangpipi a tung natam mahmah hi.b
Ih inn Ih lo na zolin taang ziahziah hi.
Tuate galte tungpan kingah hi lo hi. Pasian hong piak thupha ahi hi. Palestinian leh Israel ngaihsun leng, neih sunsun vut leh vai suak khin hi. IH Zogam galtual a suah lohna dingin thungen ka ngen ngen hi. Ih Zogam Pasian khut sungah pum aap ni.
Aman thupha hong pia khin zo a, Atawp dongin hong domto Lai ding hi.