Do Thang ii Thudot, Vantung Sangtho
Bel mun-ah First Century AD, pek-in, Topa Jesu tung khin cih, Sia Kang Lo Leh
Sia Khaipu te in tampi dawn khin-a, Sia Khaipu(Orlando) dawnna
Daniel 8:14, sung siksan-in, na hilhcian khin ahih manin, hih dotna tawh kipawl
theihuai thubulpi honkhat i khin hi.
Kamsiam bel hi’n cin, hun bel kingah
khol hetlo hita leh a thei nuam leh a theician nailo te’ aadingin, theih tuamna
dingin kei zongh, a nuai a bangin kong beplap hi. Thubu sunga thu tampite
tangtak-in, aki gen lo tam simsim-a, zon beh telkheh siksan beh etkaak
(reseach-exegesis- textualization- contextualization) cihte om mah-a,
tuate tawh zongh aki thei khin zo nailo tam veve lai hi. A gentehnain, Thubu
sungah Noah in kum 120 tembaw lam hi, cih tangtak-in, aki at loh hangin, amah
leh a innkuanpihte in tembaw kum 120 sung mah Tuicin tun ma-in, na lam cih i
gen tek hi. Hihthu zongh pen Piancil 6:3, sunga,
“Tua ciangin Topa in, "Mihingte
sungah ka Kha om paisuak nawnlo ding hi. Bang hang hiam cih leh mihingte a mawh
hi khinta a, kum za leh kum sawmnih
sung kisikna ding hun kipia lai bek ding hi," cihna kiman hi kha ding hi. Piancil 7:6 ah, Tuicin
tun ciangin Noah kum 600 aphak gen-a, Piancil 9:28-29, ah tuicin tun khit Noah
kum 350 nungta lai-in, kum 950 aphak ciangin si cih i mu hi. SDA Bible Dictionary, laimai, 800 na ah zong, (He was about 480 years of age when God
announced the coming flood to him), Pasian in Noah tembaw lam dingin
a sawl-in, amah kum 480 bang pha ding hi, na ci hi. Hih Laibu in zongh, Piancil
6:3 leh 7:6 munte mah na siksan bek hi. Jesu Siangtho Bel Mun-a alut leh
siampina asep pen Hebru 6-10, sungah i mu thei mah hi. The Reformer Martin
Luther in, “The Bible and the Bible itselft is the best interpretator” acih mah
bangin Thubu mah siksan theih zah siksan-in, Thubu a mun dang sungah zongh
biakbuk thu om hitaleh Hebru sung pan kikum
ni.
Paul in Hebru Laikhak sunga Biakbuk
leh Siampi nasep a gen pen Leitung a Biakbuk pen vantunga a om sa tawh kibangin
akilam Heb. 8:5, sungah gen-a, leitung siampi nasep zia tawh a
kibat lohna, atel gen zaw ahihi. Jesu khat vei bek sih kul a, Leitung biakbuk
a, siangtho mun a, nisim gan tawh biakna leh Siangtho Bel mun a, kum
khat khat vei biak piakna aki piakna(hih gan tawh biakpiakna te Ama sih ding
limcing ahihna) ah a gan hing mahmah leh a siampi lian pen amah
ahihna ong thei sak nuam ahihi. Singlamteh tungah a sih khit ciangin gual zo
iin vantung ah kah to a, Siampi nasep(Palai-Mawhsutna) hong sep sak cih lam-et
huai leh kisikkikna hun om lai thu hun gen ahihi. Vantunga Pasian
taklam pan Siangtho Mun ah Siangtho bel Mun ah tua kum iin lut phei cihte Paul
gennop hi tadih lo hi. Siangtho bel Mun a, a lut kum Thubu
sungah tangtak-a aki at ih mu kei mah ding
hi.
1) Paul in, alaikhakte tungah Jesu
in Khat Vei Si iin Gupkhiatna apicin sakna thu a gen hi phot hi. Heb. 9:12,
“ Siangtho Pen Mun-ah a tawntungin a kimang dingin khatvei bek Khrih a va
lut ciangin biakpiakna dingin keel sisan leh bawngno sisante va keng loin ama
sisan va keng a, eite-a'
dingin tawntung hotkhiatna a hong ngahsak hi.” Leitung biakbuk
nasep bangin ganhing si zang nawn lo leh nisim leh kum khat khat vei biakpiakna
bawl kul lo na ci hi. Jesu khat vei hong sihna in Gupna ngah nading
kicing a ci ahihi. Heb.10:10, “Pasian' deihna bangin Jesuh
Khrih gamta a, a tawntungin a kimang paisuak dingin
ama pumpi biakna-in
khatvei a kipiakna hangin eite khempeuh i mawhna panin a siang ihi hi.”
2) Gupkhiatna tanh khin ahih manin a zawh
teh Vantungah Pa Kiangah ki pulak hi. Singlamteh tunga, Gutapa khat
tawh vantung kah pah loin(Luka 23:43, John 20:17), nungzuipite tawh ni 40
kikhawl-in Lungdamna thu ahilh khit teh vantung kah to pan hi.(Sawltak
1:3). Heb.9:24, “ Tua ahih manin a lim ahi mihingte'
bawl Siangtho Mun sungah Jesuh pailo a, vantung mahmahah va pai-in Pasian' omna-ah
eite' tangin tu-in amah a va kilaak ahi hi.” Satan a kipan kuamah in Jesu’ Tatkhiatna khaktan zo loin
Pasian omna vantung ah akah to mah ahihi. Heb. 10:12 “Ahi
zongin Khrih in mawhna hangin khatvei a piakkhit ciangin a tawntunga dingin kimang ahih manin Pasian'
taklamah tu hithiat a,” Heb. 10:13, “Pasian in ama khenuai-ah a galte khempeuh a koihsakna
ding hun ngakin a om
hi.”
3) Jesu in Sihna pan tho-in Siampi a sepn
Mun
Kammal khat bek tawh Jesu siampi a sepna mun na
gen loin siampina sem ahih thu hong gen hi zaw hi. Heb. 6:19, I
lungsim a hong kipsak dingin tu-a bang lametna a nei ihi hi. Tua i lametna
kician mahmah a, vantung
biakinn siangtho tawngnung sung ciangdong tung khinta hi. Manglai ah,
entereth into that within
the veil; (KJV),
enters the Presence
behind the veil, (NKJV),
enters the inner
sanctuary behind the curtain,(NIVUK). Siampina a Sepna Mun. Vangtung biakbuk siangtho tawngnung-Puandal
sung-Puandal nung lam Pasian Omna-Puandal nung lam biakbuk sung nung
zaw.
a- Jesu vantung-a a omna Munte ngaihsun dih ni.
Nambat 2, - vantung mahmah Pasian omna, Pasian' taklamah tu
hithiat
a,
Nambat 3, - Vangtung biakbuk siangtho tawngnung-Puandal
sung-Puandal nung lam Pasian Omna-Puandal nung lam biakbuk sung nung
zaw.
b- Cik kum-in, Koi Mun ah lut cihte ih Thei Zo
Diam?
Vantung Pasian Omna, Pasian’ Taklam Pan,
Siangtho Bel Mun ahi zongin Siangtho Mun hitaleh bang kum, bang
hun-a pai phei maw? pai to maw? pai suk maw? i thei zo
diam?
4) Paul in hong theihsak nop bulpi pen
Jesu sihna pan athawhkik khit ciangin, thu ummite thanemna khat peuhpeuh hangin
puuk khakna a neih leh mawhphelhna a pia dingin Jesu a tawngtung siampi lian
iin, hehpihna kong kikhak masiah hong kipia beh cih thu ahihi. Heb. 6: 20, “Tua
lai munah eite' tangin Jesuh na ma tun' khinta a, siampi Melkhizedek gui zui-in a om tawntung
ding siampi lianpen a suak hi.’’ Mihing’ ta kuamah in mawhsut loin Jesu bek in hong sut sak
ding ahihi. Heb. 7:24, “ Ahi zongin Jesuh nungta tawntung ahih
manin midang tungah a nasep ki-ap nawnloin amahmah in siampi nasep sem paisuak
hi.” Heb.8:1-2, “Tu-in i gennop thu pen hih bang ahi hi:
Vantungah Pasian' tokhom taklamah a tu tua bang Siampi Lianpen khat a nei ihi
hi. Amah in, mite' bawl a hilo, Topa mahmah in a bawl a taktak puanbuk ahi a
Siangtho Pen mun sungah siampi lianpen nasep a sem ahi
hi.” Hih mun ah i theih sa thu ah Lungdamna Thu a thei nailo
khat in, mawhneimi ahihna ki thei iin, Jesu Honpa in sangin a up ciangin, upna
tawh Gupna angah ahihi. Eph. 2:8. Jesu khat vei a sihna tawh gupna
ngah i hihi. Hih gupna hong piaksa hi-a, san-a up ding thu ahihi. Hehpihna
hangin upna tawh gupna kingah hi-a, mawhna va sutsut zongh a kul lo ahihi. Thu
um sa khat in upna aneih nawn kei leh gupna amah leh amah aki nolh
ahihi. A kisikkik takpi leh a thuum mawhna amai sak dingin Jesu in, tu mahmah
in Siampi, Palai mihing leh Pasian kikal ah a sem ahihi. 1 Timothy 2:5. Hih thu
hangin Investigative Judgement( Maleep Thukhenna) SDA te in Laisiangtho siksan
iin anei ahihi. 1Peter 4:17, “Tu-in thukhen kipat
hunding hong tungta-in Pasian' mi eite tungah hong kipan ahih leh Pasian kiang
panin hong pai Lungdamna Thu a umlo mite-a' dingin bangzahin lungkhamhuai ding
ahi hiam?”
Na Up takpi leh na up loh kisik
takpi leh kisik loh mawhmaisakna ngah leh ngah loh Nasep Ciaptehna Laibu sungah
kiciamteh ahihi. Mal. 3:16. Tuhun pen thu ummite aadingin hunpha hi
zaw hi. A hangin ki thanem tek ahihi. Gupna ngah lote’ thukhen hun ding pen mi
siangtho te in kum tul vantungah maan sung ahihi.(1Kaw. 6:1, SDA Sandan
ahihi.)
October 22, 1844, kum
iin Jesu Siangtho Mun pan Siangtho Bel Mun ah alut loh zongh kuan thei tuan
hiam? Laisiangtho mun mat ding zongh bang om tuan hiam? A tunga ka gensa mah
bangin Jesu van kah-a, Pasian taklam ah tu ci-a, Siangtho Mun ah om cihte mu
khin zaw ih hih manin, October 22, 1844, ni-in, Siangtho Bel Mun ah lut cih
Hiram Edson in amuh san huai hipah hi. Sia Khaipu at sa, Daniel
8:14, genkholhna hun abei kum ban kum a bei, bang akhiatna hiam cih
SDA te sim loh in khia thei lo hi. A tel zo nailo te in, Kidona Lianpi sunga
Sanctuary, Investigative judgement cih te ut ta kei leh uh cin na sim teeiteei
leh uh cin, Kha in ong tel sak ding hi. Dr Desmond Ford zong hih
thute sang zo lo mah hi. Pasian nasepna a tangzai zaw iin sem cih zongh i za
tuan kei hi.
Tulai IT hun ah, nuntakna laibu,
nasep ciaptehna laibu cih te kisam nawn ding maw?, File neuno khat sung nangawn
ah lai, lim, vedio tampi ta cih te, Jesu siampi lian na sep hun hi-a, gamthak
aki phut teh biakinn kong aki hon teh natna sihna lungdam kohna ah pawlsung
buaina ah ISIS, Ukrain buaina ah siampi nasep sem kitaaklah lo ding maw? Pasian
tawh tu khawm tentan den maw? Siangtho Bel Mun ah alut Phalbi,
Khuakhal hun maw, zingsang maw? zankim laitak maw? Maleep thukhen
Hun(Investigative Judgement) thu ummi te’ aadingin om takpi, kipuakna hun,
kisikkikna hun om cih lung dam huai hi. Um peuh leng bang thu kikhen khen kul
nawn ding? Um peuh den lo a, ih ki tuiphum khitteh nungak khawng tangval khawng
ih phaan lai ve leh. A phaan ta ding iin. Sabbath zongh ih siangtho sak zo den
hia? Mi ih thah vava ngam loh hangin hazatna, elna, huatna, muhdahna tuate
milim biakna mah tawh kibang ci.(Kalawte 3:5). Upna anei khinsa gupna
akitelciante in a tung a te tawh ih kipelh zo den hia? nang leh nangmah ki dong
in. Topa’ Kap Do dotna telsiam dingin hong siam tahen!
Hong it - Sia Khen Go.