THE GREAT
CONTROVERSY
Between
Christ and Satan The Conflict of the Ages in
the
Christian Dispensation
By ELLEN
G. WHITE
Printed
in Tedim Chin
2002
KIDONA
LIANPI
LUNGDAM KOHNA
Hih laibu zolai-in a
hong om nadingin a letkhia masa Pastor Ngul Khaw Pau, a puahpha Pastor Tun Khaw
Nang; tha le ngaal, banah hunpia in Computer sunga ong guansak Lia Zen Khan
Niing; a endik Pa Cin Sian Pau, Sia Gin Lam Cin, Sia Hang Khen Mang, Pastor Kai
Khan Khual, Sia Tg. Khup Tawng, Sia Pum Khan Hau, Sia Sian Suan Pau, Sia Thang
Lam Mung, Tg. Thang Khan Tuang; neihsa, a kipan Computer ong zang sak Tg. T.S.
Muangpi, Nu Hau Vung, leh Pasian a ittna hanga thungetna tawh a panpih
khempeuhte tungah kam-a genzawh loh in lungdamna,laibu bawlpa in, hih pan in ka
hong za sak hi. Pasian thutangna leh itna mikhempeuh in telmuh in Amah abelh na
ding uh deihsakna tawh naki piakkhiatna uh in mitampi tungah gupkhiatna
khuavaak asuak dingin Topa in athupha tampi tawh ong pom sak hen.
Kham Khen Pau
THUPATNA
Leitungah mawhna a hong
lutma in Adam in amah a piangsakpa tawh maitang kimu in kiho zel uh hi. Mihing
in thupalsat ahih man in Piangsakpa tawh a kizop na leh hamphatna lianpi teng a
kitat hi. Ahih hangin leitung leh vantung akizop kik theih nading in tatkhiatna
geelna tawh Pasian in lampi a honsak kik hi. Pasian in a Khasiangtho tawh
asawltak te zang in mihingte tung ah a hong kilaakna tawh mihing a hong zong
hi. “Khasiangtho sawlna tawh Pasian kiang pan in hong pai thute a gen khia uh
hi” 2 Pet. 1:21. Mihing pian khit kum 2500 sung dong Pasian in a ki pulaak
nadingin aki gelh thei laimal zang lo hi. Tua hun laite in Pasian thu pen a tu
ata khang dong in kam tawh ki hilh, in a kivaikhak suk suk uh hi. Mose hun
ciangin laimal ong neita uh hi. Pasian in tua laimal te zangin a na ki pulaak
hi. Tua ciang in Khasiangtho’ humuap Kilaakna laibu a hong om hi. Tua sung ah
piancilna leh thukham bu 5 teng a gelh Mosi hun a kipan Lungdamna bu a gelh
John khang dong, kum 1600 huam sung-a thute a om hi.
A thu hong luankhiatna naak
in Pasian ahih hangin mihing khut tawh a kigelh khia ahi hi. Tua ahih manin
Laisiangtho sung a om laibute in, agelhpa pianzia zui in khat le khat akigelh
zia aki lam dang ciat uh hi. Ahi zong in tua sung a ki pulaak thuman avekpi in
“Pasian Khasiangtho lamlahna tawh a hong ki pia”(2Tim. 3:16), mihing kam in a
kigelhkhia thute ahi uh hi. Ciangtan aneilo pa in a Khasiangtho tawh a
sawltakte lungsim salhvaak in mangmuhna tawh ahi zongin, zan-a mang sung pan
ahi zongin limciing ciaptehna leh ciaptehna malte a muhsak khit ciangin mihing
zat kammal tawh bulh in a hong ki pulaak hi.
KIDONA LIANPI
Thupiak sawmte ahih leh
Pasian kammal teek in a genkhiat khit ciangin ama khut teek tawh agelhkhiat
thumalte ahih man-in mihing phuah tawm ahi kei hi. Laisiangtho pen mihing zat
kammal tawh aki gelh khia Pasian piak thuman thute ahi hi. Tua a ding in Pasian
leh mihing kikop in a semkhawm uh ahi hi. Pasian tapa leh mihing tapa ahi
Khrish pianzia zong tua bang mah ahih hi. Khrish in thuman ahih zah mah in
Laisiangtho zong thuman ahi hi. Ahangin, “ Thu in mihing hong suak in eite lak
ah hong om hi.” John 1:14.
Pianzia, nasep, leh lungsim
navaak dan kibanglo mituam-tuam in hun tuam-tuam sunga a gelh uh ahih mah
bangin, Lasisiangtho gelhna in a kizang kammalte leh athu luan zia tampi kilam
dang ciat in thuzaipi a huam hi. A gelhte thu pulaak zia zong aki lam dang hi.
Akibang thuman khat agelh dang khat in akician zaw in a gelh hi. Mihing
tuam-tuam’ gelh ahih zui in a laigelhna uh ah a gen bang mun tampi zong a om
hi. Ahih hangin lungsim takpi tawh asim mi in, deih kaihna nusia peuh le-uh,
akizomto suak thuman guipi a tel muh zo ve ve ding uh hi.
Mimal tuam tek in a pulak
ahih mah bangin thuman zong pang tuam-tuam pan ki en thei hi. Lai-atpa in a
lawm dangte sangin a hah gen zawk thukhat ciat a nei uh hi. Tua a hah gennop
bel thu apulak uh ciangin, anuntakzia, a lungsim navaak zia leh a pulaak nop
thu a ultun sak dan zui in a gelh khia uh hi. Khasiangtho in ama lungsim sungah
a guan thu atelna zui in agelh khia uh a hih man in, avek pi in guikizom a suak
ahi hi. Tua man in mihing sapna mun tuam-tuam tawh kituaki in akipulak thu ahih
hang in mun khat ah ong ki tuah veve uh hi. A thuman pulak nading in mihing mah
zang thei ahih manin Pasian a lungdam hi. A gen leh a gel ding uh thu telsak in
a Khasiangtho tawh tua nasem ding in a tel mite a picing sak hi. Zobel sunga ki
koih vantung vangiil ahi hi. Mihing kamal tawh ki pulaak ahih hangin Pasian
teci panna thu ahi hi. A thuzong in a um mite adingin Pasian vangliatna leh
hehpihna thuman muhkhiatna a hi hi.
THUPATNA
V
Mihingte hotkhiat nading in
tel angai thumante Pasian kammal Laisiangtho sung pan a hong pia hi.
Laisiangtho pen akhial ngeilo thuneihna dim thubul ahi hi. A hang in ”tua
Laisiangtho a om khem peuh in Pasian Khasiangtho humuap na tawh ong kipia a hih
manin Pasian mite in gamtat pha ah a kicing mi asuah nading in thuhilh ding,
mawhna lak ding, dikna thu hilh ding in dik in a pha hi.” 2Tim. 3:16.
Tua bang i cih ciangin,
Pasian deihna a lak dinga ong kipia Laisiangtho ih telsiam nading in
Khasiangtho lam lahna kisam nawnlo cihna ahi kei hi. Laisiangtho hilh thute tel
in ih nuntak pih theih nading in Honpa in a Khasiangtho ong kam ciam zaw hi.
Laisiangtho a humuap pen
Khasiangtho ahih manin, Laisiangtho thu hilhna leh Khasingtho a ki tukalh ngei
lo ding ahi hi.
Laisiangtho tawh ki eelpuak
ding leh a neu-seek ding in Pasian in a Khasiangtho pia ngei lo hi. Ahi hangin
thuhilhna leh nuntak zia khempeuh sittel nading in Pasian kammal aki pia ahi
cin in Laisiangtho in a gen zaw hi. Nungzuipi John in “ka it lawmte aw, kha
khempeuh um kei un, tua kha in Pasian tawh kipawl hiam ci-in kan tel un. Bang
hang hiam cih leh leitung ah kamsang kineih khem tampi hong om khin ta hi.”(1
John 4:1) ci hi. Isaiah pulaakna ah, “thukham thu leh teci panna tawh aki tuak
kei leh, amau sungah khua vaak nai lo ahih man ahi hi.” Isaiah 8:20(KJV) ci hi.
Laisiangtho lam lahna kisam
nawn lo hi ci in khua muta akisa a khial mihon khat te hang in Khasiangtho a ki
maimial suah hi. Tua mite in amau lungsim-a suak peuh-peuh Pasian hopihna aw in
a seh pah pah uh hi. Tua in a ki makaih sak uh hangin, tua khaa in Pasian Kha
Siangtho ahi kei hi.
Laisiangtho nusia in tua
khaa aki makaih sak uh ciang in buaina, khemna , leh kisiatna sung ah a tung
zawsop uh hi. Gitlohna a behlap zong a suak uh hi.
KIDONA LIANPI
Pawlpi ading in Khasiangtho
nasepna thupi lua ahih manin, Sa-tan in thu motphut lampialna zang in Pasian
mite a thahat sak ding a Pasian piak Khasiangtho a awlmawh lo sak ding in a han
ciam hi.
Lungdamna thu kizeek hun
sung teng in, Laisiangtho tawh kituak in a Khasiangtho in nasep zom suak lai
ding hi. Thukhun Lui le thak a om khit nangawn in mimal lungsim teltheih ding
in Pasian in, Laisiangtho bu sunga te ban ah, lam tampi zang in a ki pulaak hi.
Khasiangtho tung tawn in
patau hilhna, mawh kawkna, lam lahna, leh thuhilhna te mite tung ah ki bang ci
piak cih thu Laisiangtho in ong musak hi. Hun tuam tek a om laibu a at
kamsangte leh a atlo kamsangte thu zong a hong thei sak hi. Laisiangtho a bu in
a ki kaihkhop khit ciang nangawn in mite lungsim hon sak in, hilhkholhna leh
hehnepna pia in Pasian mite adingin Khasiangtho in na sem niloh lai hi.
Jesu in a nungzuipite
tungah “Pa in keima tang in a hong sawl ding Huhpa Khasiangtho a ong tun ciang
in note tungah thu khempeuh hong hilh dinga, note tung ah ka hong gen thu
khempeuh zong hong phawk sak kik ding hi...a hong tung ding thute a hong gen
ding hi.” John 14:26 a ci hi.
Nungzuipite hun a kipan in
a khang khang a ding in Khasiangtho kamciam a om thu Laisiangtho in ong lak hi.
“Leitung bei dong in note tawh kong om khawm ding hi” (Matt 28:20.) ci in honpa
in anungzuite a khamuang sak hi. Pawlpi sung Khasiangtho nasep zia ding Paul in
zong a gen na ah, “Pasian mikhempeuh in Khrish ading in na sem in Khrish pumpi
a khansak theih nading deih na ahi hi. Tua hi leh Pasian Tapa theihna leh, thu
upna ah kithukhat in, eite a khangcing suak in Khrish cingtakna ciang i ban to
ding hi” ci hi. (Eph 4:12, 13).
Ephesus-a thu umte ading a
thunget sak na ah zong “Topa Jesu Khrish’ Pasian ahi, aminthang Pa Pasian in
note tung ah Khasiangtho hong pia in, tua Khasiangtho in note tungah pilna hong
pia in, note in Pasian na theih nading un note tung ah Pasian hong ki
latsaknading in thu kong na nget sak niloh hi” ci hi (Eph. 1:17-19). Pasian
Khasiangtho in Ephesus pawlpite lungsim honsak in Pasian kammal thu thukte a
theih nadingin thu a nget sak hi.
Pentekoh pawi ni
Khasiangtho a ki buak khit ciang in mawhna kisik in Khrish min tawh a ki
tuiphum ding in Peter in mipite a han thawtna ah zong ”tua hi leh Pasian piak
khong Khasinagtho na ngah ding uh hi. .Pasian in ama kamciam na pen note tung
leh na suan na khakte uh tung leh gamlapi-a om mi khempeuh, i Topa in a sap mi
khempeuh tung ah hong bawl a hi hi.” Sawl. 2:38-39. ci hi.
Pasian nilianpi tawh kizom
in Khasiangtho kibuak nading kam ciam zong kamsang Joel tungah Topa in a pia
hi. Joel 2:28. Pentikoh ni in tua kamciam pawlkhat tang tung a, lungdamthu
tangko nasep mahial nadinga a kamciam Khasiango in tamzaw kan ding hi.
Hun bei kuan ciangin sia le
pha kido na zong ngong suah in suk sem sem ding hi. A khang-khangin Khrish
Pawlpi tungah Satan a heh mah mah hi. Tua Satan’ vangliatna nan zawh nading tha
a guan ding in Pasian in amite tung ah Khasiantho a pia hi. Khrish sawltakte in
lundamna thu leitung ah tangko in akhang kik ading in mualsuang a phuh uh
ciangin Khasiangtho lungvaak sakna anasia zaw in a ki pia hi. Pawlpi in a
suahtak hun ding a naih ciangin Satan in zong vangliatna lianpi tawh na a sem
hi. “A mah in ama hun tom lam theih ahih manin lungso na tawh (Mang12:12 ZIV) a
hong tuak suk hi. “ Lim leh na lamdang lian pi pi lak in na asem hi. (2 Tet.
2:9). Pasian vantung mi lak ah a sangbel ngei tua khemsiampa in kum 6000 sung
khemna leh suksiatna vive tawh na a sem hi. Khangsawtpi sung tua bang na sepna
in a zat suksiat siamna leh khemsiamna zangh-a a thasanna teng gawm in a nunung
bel in Pasian mite do nading in ahong zang ding hi. Mawhna leh satonna omlo-a
mite in Topa a dawn theih nading un tua hunsia kawmkaal mah ah, Khrish
nungzuite in thuman a tangko ding uh hi. Tua hun ciang in Pawlpi in nungzuipite’ hun a zah
mah in Khasiangtho hehpihna leh vangliatna a kisam ding uh hi.
Khasiangtho lung vaak sakna
tawh hih lai a gel mi in sawt veipi a kido niloh sia le pha kidona a mit tang
tawh a mu hi. Thukham palsat masapa, mawhna phuangpa, leh gilo mangpa ahi Satan
le Nunna kumpi leh hotkhiatna mangpa ahi Khrish kikaal a khangtawn ki dona ong ki
lak zel hi.
Satan in Khrish leh
anungzuite a gaal bawl hi. A khang-khang in mite akhemna bulpi ding in,
Piangsakpa tang in piansak nate pahtawi in abia sak hi. Pasian thukhun huatna
lungsim, leh thumanlopi thuman banga lahna pen khemna in a zangh hi. Pasian leh
Piangsakpa zia huat nading in itna Pasian kimlai, a lipkhap huai leh akihtak
huai lim in a mukhial sak hi. Pasian thukham ahepkhiat sak nop manin, mihingte
ading in kisam nawnlo hi a ci hi. Tua thu teng a lehdo ngam pe-peuh bawlsiat
ding in a khang-khang in a sulzuih pah hi. Tua tangthute pen tanglai Tuulpi le
pupite tangthu, kamsangte thu, nungzuipite thu, leh ngawngtan thuak puahpha
makaite tangthute sung pan in ki sulzuih kik thei hi.
Kidona lianpi a hial
nadingin azatngei thubul, lungsim, leh dozia teng mah Saan in hong zang kik
ding hi. Leitung in a muhkhak ngeiloh zah in huaisia mah mah ding cih simloh
azat ngeisa te mah a zang kik ding ahi hi. A khem zia thuk zaw dinga, ado zia
ngongtat zaw ding hi. Telsate nangawn a khem zawh leh a khem ding hi. Maku
13:22.
Khasiangtho in ka lungsim
ong hon ciang in Pasian thubu sunga om, abeisa leh mailam ading, thumante a
hong mu sak hi. A hong tung baih ding kidona lianpi ah khua vaak ih ngah nading
in a beisa hun leh mailam hun a ding kidona tangthute midangte zong ahilh sawn,
gen sawn ding in hong sawl hi.
Tua thuguite aki muh theih
nading in, Satan a sinso sak Pawlpi’ tangthu sunga thupiang kician mah mah teng
ka teelkhia hi. Tua sungah leitung zui pawlpi leh “sih dong in nuntakna nangawn
pammaih asalo” teci pangte’ thu ong dawk ding hi.
Tuate tung tawn in a hong
tung ding kidona om zia ding zong ih seh thei pah ding hi. Topa ong pai ciangin
mawh kawk banglo in ih om theih nading in, i pelh ding leh ih delh ding thute
Khasiangtho lungvaak sak na tawh Pasian thubu sung pan ih mu thei ding hi.
Hun beisa a puahphatna a
pungsak thupiang te pen Protestant te thamlo in leitung bup in a theih leh apom
thute vive ahi hi. Hih laibu in a gennop thute a kawkkhia ding bek in tua
thangthute tom sak in ka hong lak hi. A tangthute tomkaih leh tham zul in kila
napi koi mun pan kila cih kipulaak lo hi. Ahangin tua tangthute thuman hi a,
mikhempeuh in apomsa hi lel ngawn ahih man ahi hi. Eikhang in zong hih bang mah
in laibute ki zang zel lel hi.
Hih bu in thu thak zonkhiat
nading le behlap na ding ngimna ahi kei hi. Kidona sate tel muh zawk manin,
hong tung ding kidona a thupi zia ih seh thei nading ngimna bek ahi hi. Tua in
i lampi ong vaak sak dinga, sih dongin Pasian kammal leh Jesu tecipanna i
kepcing theih nading a hi hi.
Hih laibu a simna hang in Satan
gitlohna, akhemsiamna, azat gaal van teng ong thei sak ding hi. Mawhna ki
bangci sian-suah in, tua tawh kisai kinialna lianpi ki koi ci ven sak cih ahi
zongin, tua tung tawn in Pasian thumanna, itna leh vangliatnate zong ong musak
ding hi. Pasian in a piansak nate tawh akikheel ngeilo a thukham siangtho
dopphah in a kizop zia uh leh tua thukham siangtho huzap alutna mite’ lungsim
ah khuamial ukna veng in, khuavaak tate asuah nading leh, eite hong it a, a
pumpi hong pia pa akipahtawi nadingin thu ka ngen hi. E.G.W.
KIDONA LIANPI
A SUNGA OM THUTE
Kidona
Lianpi............................................................... i
Lungdam
Kohna............................................................. ii
Thupatna......................................................................... iii
A sunga om
Thute........................................................... x
1. Jerusalem
Kisiatna...................................................... 1
2. Kum Zakhawk Masa
Lai-a Bawlsiatna.............. 22
3. Khimzin Laitual
Len Hun: Lampialna.................. 32
4. Waldenses
Te............................................................... 45
5. John
Wycliffe................................................................ 63
6. Huss leh Jerome............................................................. 81
7. Rome leh Luther
Kikhenkhiatna............................. 106
8. Luther - Kikhoppi
Mai ah.......................................... 132
9. Swiss -
Puahphapa...................................................... 160
10. Germany Gam Ah
Puahphatna In Mai Nawt 175
11. Kumpitein
Nial............................................................. 188
12. French Puahpha
pa................................................. 203
13. Netherlands leh
Scandinavia................................ 232
14. A Nununglam
English Puahphate...................... 241
15. French Tualgal
leh Laisiangtho............................ 262
16. Biakna Suahtakna
Zonga Zinkhia Papite....... 286
17. Khuavaak Ding
Tangkote..................................... 297
18. America-a
Puahphapa Khat............................... 316
19. Khuamial Pailet-a
Tang Khuavak..................... 341
20. Biakna Khanlawhna
Lianpi................................. 353
21. Patau Kona
Kinolh................................................... 373
22. Hilhkholhnate
Tungta............................................ 390
23. Biak-buk I Cih
Bang Hiam................................... 408
24. A Siangtho laka
Siangtho Bel Mun ah.............. 423
25. A Kikheel Thei lo
Pasian Thukham..................... 433
26. Puahphatna Nasep
Maban Khat........................ 452
27. Tu Hun
Kiphuahphatnate...................................... 463
28. Dawpkholh
Thukhenna.......................................... 483
29. Thusia
Kipatkhiatna Bul......................................... 497
30. Mihing leh Satan
Kikal-a Ki-elna......................... 510
31. Kha Gilote’
Sawltakte............................................... 517
32. Satan’
Thaangkamte............................................... 524
33. A Masa Bel
Kheemna Lianpi................................. 538
34. Sikha Thu
Upna........................................................ 559
35. Biakna Lam
Suahtakna Kiam............................. 572
36. Hong Tung Ding
Alauhuai Kidonalian.............. 593
37. Laisiangtho
Kidalna Lum....................................... 605
38. Patau Kona
Nunung.............................................. 616
39. Buaina
Hun............................................................... 626
40. Pasian Mite
Kihonkhia ta...................................... 650
41. Leitung Hawmsuahna............................................. 668
42. Gal Veng
Ta............................................................... 678
Kammal Hilh
Cianna...................................................... 697