By Pau Lam Dal
Banghangte Pawlkhat hangin Kawlgam SDAte’ Pasian’ Nasep na Muibuntak zo nailo?
Ih Kawlgam SDA sungah, Pasian’ aa ding, gam’ aa ding, gam mite’ aa dingin nasep na mun ah khangno te (a moi lua a hilo leh a haamlua a hilo) tuhun pilna nei atamzaw khangnote pen panmun (za) tawh akigamla in kikoih lai hi.
A diak in, tuhun pilna leh ciimna nei tulai khangno te in Pasian’ nasep pen ih khantawn nuntakna ah akimang thei dingin ngaihsutna pen dau mah mah ta hi. Ciimna nei khangno te sang hong tuah uh tak ciangin sum kicing anei zawdeuh lai te in gam khangto ah sangzom, nasem cih bang leh sum leh paai haksa a sa te in khasum hoihna, pahpihna hoih mimal’ neihsa nasepna te ah nasep ngah ding hanciam in Pasian’ sung nasep na lam ah alut kitawm zaw ta hi. Ahizongin mailam ding upmawh san tawh ciimna nei khangno pawlkhat in Pasian’ sungah sem uh aa, tua nangawn khasum sang na bek in a sem leu leu om hi.
A hang pawlkhat te:-
- A ciimna, a siamna, a sin thute azat khuan kipialo maw.
- Ulian te’ cih bang bang dik ta kei leh pelh theilo maw.
- Khasum in gum zolo maw.
- Ama’ tunga sem pen aom nawn kei leh bek (pension ciangbek) panmun zaa khang pastor suak thei pan maw.
- Lamdawt: Ki mai-et pakna tawh zaa, panmun kipia ziau maw.
Zaa panmun ahih leh Uliante a maibiak zote; ulian te’ sungpan mimal in, a ki-nai-pih, mel-theih-ta-nau, tu-le-ta-te: pil lo-in, ciim ta kei leh a pil, a siam, a ciim te sangin masak tei tei cih bang te in mun hong la to to zel uh hi. A sem, a thuak ngamte mun kipialo, ulian tawh senpii pha kei leh daptak in (neel takin) bawlsia mai uh. Tungsiah ciimtak lo ulian te’ thupiak na bang bangin a dik hetlo khausan kikhung khung lai.
Hih atung aa teng hangin khangno pilna, ciimna, siamna nei napi tampi tak in ihgam sungah Pasian’ nasep ding teel nawnlo ta uh hi. Mipil, misiam, miciim khangno tampi takin panmun zaa ih hawmsiam loh manin ih gam pan mundang ah na hong sepsan ta uh hi. Ih kiim ih pam aa kipawl na tuam tuam te ah khangno te makai aa kikoihte kipawlna in a muibut zawk zia ih mu mu zo ta hi. Ih mazang nop meng meng leh khangno te thupi ngaihsut in panmun zaa ihpiak ding ahi hi. A diak diak in ei’ aa pen Biakna nasep hi aa, LST om bangin Khangno te pantah in ih muan kei leh Topa’ kiangah thu kinget sak ding ahi hi.
Ih sepding bang: Khangno pilna, ciimna neite thupi ngaihsut (valued) theih ding, munpiak siam ding kisam hi. Ki maibiak makaih nasepna suahkhiat ding kisam hi. (Gtn. Pastor, Elder, Teacher khat hi napi thukhen zum ah na va sem cih bangte; MA, PhD ngah khat ulian te’ khut sungah Training vakah kul (valak masak kul) cihte). Piltak lo, ciimtaklo, siamtak lo te pattah zong utlo lai uh aa, tuapi mah in na hong septak teh, a thu bek bek hi den hi. Tua tengin pen muitum na ding hong hi liap luap sak in, ziakai sak mah mah hi. Gtn. Pawlpi’ mungtup “Revival and Reformation” Khanlawhna leh Kikheelna” hi napi kilamthak na omzo taklo, a om sun sun sauvei kimanglo lai. Pasian’ nasep ahih nak leh Topa’n hong sep masak ding ngak kei ni! Kisiik omngei lo ding nasep hi. A hizongin ei’ sep ding hi masa den hi. Jonah in Nineveh mite tawh akimuh na ah, Topa’ sep ding ngak masa khekhu hi. Topa muang ni!
Thukhat ah, Pawlpi sung abuai’ na huzaap in Khangno pilna, siamna, ciimna nei sun sun teng ih gam pan in kikhen thaangin Pasian’ na a sep ding uh sangin leitung na’ sepzawk ding lunglut ta om uh hi. A hizongin Topa’ deihna hi masa lo hi. Thukhat leu leu ah, a sem ding mi kitam lua ta zaw in, munhoih bek bek inn ngak nasep sem nuam kituh phial in ahi zongin a inn mun ding kicinglo (awng nawnlo, dimta) zong hi thei hi. Ih gam ih kek meng meng ding kisam mah mah ta cihna ahi hi. Tua manin pawl kikhen khawng zong aom hi thei hi.
Tua ahihman in Pasian’ nasep muibut zawk na dingin, ih khangno te zaa dinmun, pan munpiak siam in, thupi ngaihsut mah mah ding ahi bel ahi hi. Eite pawlkhat in ih hih leh ih Khangno pilna, ciimna, siamna neite thupi ngaihsut (valued) in munpiak siam cih thadah, “Ha hia pa, hia nu a sang hong tuak leh ka panmun, ka zaa, ka dinmun hong taan sak thei kha ding aa” cih bang lungsim hoih hetlo Saul Kumpi pa’ lungsim puak bang tudong apua (anei) pawlkhat ki om lua lel hi. A puatham aa ngeek kheem in, a sungtawng guh mah mah cihbang ki om lua hi. Lung ngaih ding: Tua leh pawlpi ii support te beek in pawlsung ah sem beek ding uh ahi ta ai ve maw? Tua napi zong ihgam anusia ki om ngam lel hi. Pasian’ nasep nusia ngam cih paulap (mawhsak) hiau huau ziau in ahizong in alungsim tawngah zaa leh pan mun a ngahna ding mun a awng hizel ahih ciangin phamawh sa ngau ngau sam nawnlo. Bang hangin nasa velval lo ih hiam aw?
Khasum lam pang pan en ni cileng, adang mimal’ neihsa nasep phual te ah duhhuai zaw tham masa pek hi. A hizongin Pasian’ nasep na ah khangno te in hong sep nop na dingin mindset hong kheltheih ding uh thupi bel hi. Gtn. Ulian te’n khuapi sung bek bek ah hong koih ding uh hi theilo hi. Pawlkhat te khuano, khuata ah painuam lo, sem nuamlo cih bang om thei hi. Tua bangte aomloh na dingin ih sangkah lai in athu bek in kihilh lo in, training tawh, sepkhiat tawh, kihilh pah ding, ki pantah pah ding hoihpah hi.
Ih makai pawlkhat te akhial theilo bangin kampau thei lai uh hi. Hong ki hisak phuau phuau selo in ah, “Leitungah akicing mihing ki omlo hi, mihing pen kikhial thei hi” cih lungsim puak hong nei uh henla, “capacity building training” hong bawl zel uh hen! Gtn. Kawlgam pan in mundang ah sang vakah in, Kawlgam hong ciah ciangun, amau’ ii theihna, siamna ciang tawh regular panmun, khasum hoih, zaa akipia pah diam cih pen mundang sangkah te ii lungsim patauh khat leh ngaihsut khat ahi hi. A kua maciat sum zong paaizong, pilna zong, sangkah te ih gam ih lei ah kiciah kik nuam ciat hi. A hizongin tulaitak ih Kawlgam SDA ulian lubawk pawlkhat te’ luheek zia amuh uh tak ciangun Kawlgam ah thalawp khollo uh hi. (Gamdang sangkah mi 10 val tung pan..)
Sauvei pi a kitaan sa, a pammaih lua khangno siamna nei, ciimna nei, pilna nei, theihna neite hong sep kik nop na dingun khasum tampi tawh ih cial sangin panmun, zaa amau tawh kituak ding dinmun ihpiak siam ding kisam zaw hi. Tu laitak ih Kawlgam SDA sungah Topa’ nasem Khangno te panmun piaksiam in hipah leng apualam aa om khangno te hong kithalawp suah ding uh aa, Kawlgam SDA sungah Topa’ nasep ding hong teel pah ding uh hi. Cihnop na ah, “Khangno te in khasum tamna khat tungah kinga khinlo uh hi”, cih ka mu hi.