1.
Jerusalem Kisiatna
NANG in tui lai taka nopsakna
tawh kipawl nate thei lecin nang ading a pha ding hi. Tu-in ahih
leh, na mittang pan a kiseel hi.
Bang hang hiam na cih leh,
na galte in na kimkotah kan bawlin hong uumcip a, mun khempeuh pan hong khakcip
ding uh hi. Nang a kipan na sunga a om na tate leitungah a kipuksak ding ni a
hong tung ding a; na sung a suang khat tungah kiciang suang khat beek a omsak
kei ding hi. Bang hang hiam cih leh, Pasian hong hawhna hun na thei kei hi.”Luka
19: 41-44.
Olive mual dawn pan Jesu in
Jerusalem khua ensuk hi. Hoih-in daai hithiat hi. Tua hun pen Paisan Pawi
laitak hia, mun tuamtuam pan-in Jakob’ suante-in tua pawisiim dingin hong ki
kaih khop laitak uh ahi hi. Huan sungte, losel tawh akituam khualzinte’ buknote
kilamna, mual pawnte lak panin a cialcial-a ki bawl mualneute, athupi kumpi
innte, leh Israelte khuapi kulhpi te hong dawkkhia hi. Zion tanu-in ki
saktheihnatawh, “Kumpinu ka hi hi, dahna ka thuak kei ding hi. It huai-a, hun
paisa khempeuhah vantung’ deihsakna tawh amah kiphatna la: ‘Kumpi’ lianpa
khuapi, leilu lam-a om ama maul siangtho Zion Mual in leitung khempeuh’
lungdamna ahi hi,” aci hi. Late 48:2. Biakinnpi alianpi in kimu hi.
A tumkuan nizangin a kham kongpi leh akawm suangte taan a, a biak inn khum
leh tausang lengin ate dialdial hi. Jews minamte ki-saktheihpih “Meel hoih
kicing” (18)biakinn ahi hi. Israel’ suan leh khakte in pahtawi loin
a omthei diam! Jesu in thudang khat na lunggulh zaw hi. “Khuapi hong nai
ciangin khuapi en-in Jesu a kap hi.” Lk. 19:41. Zawhna leh kipakna tawh ahong
lut sung mahin, nisuh hiangte tawi-a, Hawsanna cihna aw in mualte thawn a, mi
tul tampi in Amah Kumpipa ci-a, a uapna apiak hunsung mahin Honpa pen dahna
lianpi-in atuam hi. Jesu, Pasian Tapa, Israelte adinga ki khaam Topa, sihna
zo-a hansunga ki khumcipte akaitho Topa-in khitui luangin, a dahna lian mahmah
ahih man-in, anan zawhlo khuisatna hong thuak hi.
Amasuan theilua ahih hangin
Ama adingin akhitui luanglo hi. Gethsemane huan-a lunggimna lianpi hong manawh
hi. Kum zatampi meihal biakna adinga akikai gante alutna Tuu kongte ki mu thei
hi. Tua kong vang mah ah Amah zong “A go dingte mai-a a ki paipih tuuno a hi
hi” cih thu a hong tung ding hi ta hi. Kalvary mual singlamteh omna mun zong
gamla lo hi. Khuamialpi in atuamna tua lampi ah mawhna adingin ki pia-a a pai
ding hi ta hi. Ama aituam thuak natna hanga a dah hi lo hi. Jerusalem a, mi tul
tampite thupha pia in ahonkhia dinga ahong paina mite-in saanglo, kisik nuamlo,
atheihtheih lohna hangin a kap ahi zaw hi.
Kumtulval sung Pasianin
teeltuamte tungah a piak thupha, kep tuamna angah amite omzia Jesu-in telmuh
hi. Pasian Tapa akigawhna ding lim alak kamciam tapa Isaac in nial selo-in
gangawhna tau a zuatna mun Moriah mual zong mu hi. Tua lai-ah thuciamna thupha
leh Mes-siah piak ding kamciam pen a muan huai thu-um Abraham tungah ki-kipsak
hi. Pian 22:9, 16-18. Ornan buhphual a biakna meikhu-in vantung dong kahto-a
asusia ding vantung mite’ namsau a heii khiat sak hi (1 Khangsimna 21) Tua in mawhneite
adinga Jesu kipiak khiatna leh Palai (19) sepna lim a hi hi.
Leitung buppi mai ah Jerusalem pen Pasian in pah tawi hi. Topa in
“Zion a teel hi”. “Amah in Ama teen nading in a deih hi.” Late 132:13. Tua
mun ah khangtampi sung kamsaangte in thupuakte na hilh uh hi. Siampite in
anamtui haalte uh veii-a, mite biakpiak thungetna leh namtui meikhu Pasian
mai-a a kahtohna mun zong ahi hi. Tua mun pen Pasian Tuuno lim ala nisial-a
tuuno sisan tawh a kithoihna mun ahi hi. Jehovah Pasian-in Hehpihna Tokhom tungah
meilom tawh amite aom pihna mun zong ahi hi. Tua munah vantung leh leitung
kizopna kahlei kiphut hi. Johan 1:51; Piancial 28:12. Pasian vantungmite
asuktuah akahtohna tua kahlei-in a Siangthopen mun tun nadingin mite ading
lampi ahi hi. Pasian’ thuciamah Israelte namuanhuai uh hileh Jerusalem in
teeltuamza taan ngeilo ding uh hi. Jer. 17:21-25. Teeltuam mite nung tolhin
lang pang uh hi. Vantung’ khualna nial uh a, angahuh hunphate lopthop bawl-in a
zawntat uh hi.
Israelte-in “Pasian
sawltakte simmawh-in, a thupiakte neubawl uh a, a kamsaangte a nial uh hi 2
Khangsim 36:16, 15. Topa in “a migi leh a lungduai, a thusiam leh a thumaan”na
amite tungah nalak lai veve hi. Paikhiat 34:6. Nial den napi-uh na khual den
hi. Pate in tate hehpih-a a kepna uh sangin Pasian in “A kamtaaite samin apai
sakna tawh a khualna na lian zaw hi. Pasianin amite leh a tenna khuapite it hi.
Lampi hilh-in, zolin, taai zel napi manglo uh hi. Vantung pan piakkhong lian
penpen leh a hoihpenin Tapa ahi hi. Pasian’ Tapa tekmah a kisik nuamlo
khuapi azol dingin ki paisak hi. Khristin Israelte Izipt panin lenggui hiang
limci laak bangin na ci-lak a (Late 80:8), Ama khut mah tawh lawkite hawlkhiat
sakin “leihoih mualno tungah” a suan hi. (20) A kiimah daai
kai-in a vil hi. A hah akem dingin Anasemte a sawl hi. “Ka leeng huan ading
bang ka bawl beh thei lai diam? Ka hih ding a kisam lai bang om hiam?” ci hi.
Isa. 5:1-4. “Leenggah hoih gah ding” lam-en napi “gam leenggah hong gah a,” gah
phat theiha, ataksuak theihlai khak leh cih lam-etna tawh Amah mah a hong pai
hi. A leeng phungte phung vuh a, a hiang keute hah siang-in, Ama suansa
leengphung puah ding gim thei lo hi.
2
Kum thum sung Ama mite
lakah minthanna khuavaak tawh hong teng hi. Amahin “A paina khempeuhah thupha
bawl-a, dawi bawlsiatte a dam sak hi,” Sawltak 8:38. Lungsim kitamte khui a, a
ki-heencipte phelkhia-a, mittawte a mituh vaaksak-in, khebaaite lampai sak-a,
bengngongte khua zasak-in, a phaakte siangthosak-a, misite hingkiksak-in
mizawngte hotkhiatna thu a hilh hi. Lk. 4:18; Matt. 11:5. A migitna aw tawh
mikhempeuh a kibangin sama, “Vangik pua-a a gim mite aw, ka kiangah hongpai
ta-un, tawldamna ka hong pia ding hi,” ci hi. Matt. 11:28.
A thupha bawlte gitlohna
tawh thuk uha, Ama itnate muhdahna tawh a thuhkik uh hangin, (Late 109:5)
Amahin agitngei-in amigi hi. Hehpihna angente peuh mah nolh ngeilo hi. Nisimin,
inn neilo, zahpihna leh thusimlohna tawh aki bawl hangin milunggimte hehnem-in,
a taangsamte huh-a, nuntakna letsong a saan’ theih nading-un bawlsak den hi.
Thumang nuamlo mite-in Athusiamna a nolh ciangin genzawhloh itna leh hehpihna
tawh a thukkik zel hi. Ahih hangin Israelte-in tua a Lawmhoihpenuh leh Huhpa
kiang panin a ki heiikhia uh hi. Ama thusiamnateng simmawhin Ama makaihnateng
nuihsan uha, A thu kuppihnate a zahpih uh hi. Amau adingin lam-etna leh
mawhmaisakna hunphate bei hanhan a, Pasian hehna haai zong hongdim dektak ta
hi. Khang tampi dung zui-a lampialna leh langpan’na meiilomte hong ziing semsem
a, tu-in lungkhamna meeivom lompi-in mawhbawlte a khuhcip ding hita hi.
Agimthuakna panin a huukhia thei PA awlmawhlo uh a, tawng gawp-in nolh uh a,
singlamtehah a khai ding a hi ta uh hi. Kalvary singkhuam (21) tungah
Khrist a khai uh ciangin Pasian’ thupha piaktuam, teeltuam minam hihna pen
Israelte tungpanin a kilakhia ding hita hi. Leitunga sum khempeuh sangin
khakhat bek amai man’ na in ciangtan neilo supna hi zaw a, Khristin Jerusalem
khua buppi-ii thuakding gimna mukhola, khatvei lai-a a khuabup, a minambup-a
Pasian teeltuam Ama sumkhuk ahi ngei pen, en-in na a sa mah mah hi.
Kamsaangte zong Israelte’ lampialna leh mawhna hanga a thuakuh
gimnate, aguak suaknate hangin a kap uh hi. Jeremiah in, “Topa’ tuu honte
kiman-a, a ki thatte adingin ka mit in khitui tuikhuk suak leh a sun a zan-in
kapin ka tam lo nuam hi,” na ci hi. Jer. 9:1; 13:17. Tua hia, kum khat hilo a
khang paisuak amusuakpa in bangzah in lunggim ding hiam? Amah in sawtveipi
Jehovah’ teen’na mun ahi khuapi susia ding namsau a lek vantung mi a mu hi.
Olive tangdung pan-in a sawtlo-in Titus leh a galkapte-in a luahding munte
khawng a en hi. Siangthomun leh a bikhalaap khawng a galmuh hi. Galte-in
kiimuum-a daaipua pan-a a vilna munding khawngte khitui mualtuangsa-in a en hi.
Galkapte gualzawhna tawh asikcipna husa a za hi. A ki-uum cip khuapi sungah
nupite leh naupangte gilkial anduh - a kahna aw a za hi . A innhoihpipiteuh, a
kumpi innte, a tausaangteuh mei in kaangtum-a, meikhu leh meivu asuak mukhol
hi.
A khangkhangin ensuk a,
Thuciam nei minamte-in mi’gam, mi’lei tengah “tui gei sehnel tunga teembaw
kisia bangin” aom a mu hi. A mite tunga kibuak ding thuaksiatna mu a, hehna
tawh thu a khen ciangin amaute beeltawdat bang hi ding cih a thei hi. Tua manin
Sianmang-lungduai in itnalian leh dahpih kammal tawh “Oh, Jerusalem,
Jerusa-lem, nangmahin kamsangte na that a, a hong kisawlte suang tawh na deeng
a, akpi in a note a kha nuai-a a kaihkhop bangin tamveipi kong huai hangin nang
na ut kei hi”, (22) Matt. 23:37, na ci hi. “Oh, minam dang
khempeuh sangin a ki deihsak zaw minam aw, na tunga hong tung ding thu leh
nang’ ading ahi nopsak tawntungnate thei hi le teh hoih mah ding hi ven! Thuman
nasem vantung mite kho niloh dinga, na ki sikkik nadingin hong sam ngitnget
napi ing, na mangkei hi. Sawltakte, kamsaangte bek hong sawl hilo inga,
Israelte Misiangthopa, note Honpa nangawn kong sawl hi a, nang mah in na nial
a, na nolh khin zo hi. Kisiatna na thuak leh nangma teel a hi hi. Notein
nuntakna nangahtheih nadingun Ka kiangah nong painuam kei uh hi.” Johan 5:40.
Jesuin Jerusalem a et
ciangin thu-umlo, lungkhauh-a, a lehpan leitungbup limciing leh Pasian thuk kik
thukhenna manlaanga a tun’ nadingin a bawl bang bek in a mu hi. A puk minamte
thuaksiatnate in amah dah sak lua ahih man-in, dahna tawh atam lo khia
khia sak hi. Mihingte’ gentheihnate, khituite leh sisante ki ciaptehna laibu mu
a, A lungtangah leitungte thuaksiatna gentheihnate khasiatlua-in, suakta thei
le-uh deihsak mahmah hi. Ahih hangin tua gimnate A khut tawh a daal sak ding
deih-a a ngen tawm hi. Hih mite suahtakna apiaktheih nadingin sihna nangawn
hong thuak hi. Ahih hangin nuntakna angah nuam mi tawm bek a hong pai uh hi.
Vantung vanglianpa a khitui
luang hi. Mong neilo Pasian Tapa, lunggim in kuun hi. Vantung khempeuh dip kua
hi. Omzia khempeuh mawhna in vukcipta a, Pasian thukhamte palsatna pan hotkhiat
kik nadingin mong neilo vangliatna nangawn in haksa sa hi. Jesu in hunbei hun
dong en suk a, Jerusalem ki siat lai-a khemnate bang vive mah leitung in thuak
suk suk ding cih a mu hi. Judahmite’ mawhna lianin, Khrist a nialna uh hi a,
leitung bup Khristiante mawhna lian penin Pasianin van le lei-a ukna thukhun a
nial nopna uh ahi hi. Jehovah’ thukham pen ki-simmawh dinga, kinuaisiah ding
hi. Mawhna tawh kidiah, Satan’ sila a (23) suak, nihvei sihna
khuk sungah a kia ding mimaktampi-in thumaan awlmawh loin amau khangin
thukhenna thuakciat ding uh hi. Ngawngkhauhin kimuhmawh bawl uh hi.
Paisan pawikhaam-ma ninih
lai-in, Judah makaite kawkgawp-a Biakinn pan hong paikhiat khit ciangin, A
nungzuite tawh Olive mual lopa eng dildial tungah hong pai-in khuapi hong galet
uh hi. Khuapi kulhte, a tausaangte, leh a kumpi innte a hong en pha kik hi.
Biak innpi’meel hoihna tee ziahzuahte meellawm takin a thupi sianthona lukhu
tua mual siangtho a ki khusak bangin a mu hi.
Tu-ma kum tulkhat lai-in
laphuakpa-in Pasianin Israelte deihsakin, Ama teen’na biakinnpi a pahtawina hih
bangin a na phuah hi: “Salem khua sungah Ama Biak innpi om a, Ama teen’ na in
Zion a hi hi.” Late 76:2, na ci hi. “Amah in Judah minam teel a, Zion mual a it
hi. Ama Biakinn pen Kumpi inn bangin a lam hi,” Late 78:68, 69 ci
hi. Biakinn masa in Israelte picin’ pen hun a aki lam ahi hi. David in
biakinn lam nadingin na tampite na kai khawm hi. A lamdan ding pen Pasian geel
ahi hi. 1 Khangtang 28:12, 19. Israel kumpi laka a pil pen Solomon in innpi
azawhsiang dong lam hi. Leitung bup-a inn kilam ngei khempeuh lakah athupi pen
hi. Ahih hangin Topa in kamsaangpa Haggai tungah akilam nu nung Biakinn tawh kisai-in,
“Biakinn thakin a lui sangin hoih zaw thupi zaw ding hi.” “Mi namkimte ka lok
dinga, minam khempeuhte’ Lungulhpa hong tung ding hi. Hih inn pen minthanna
tawh kadim ding hi, mipite Topa in ci hi.” Haggai 2:9,7.
Nebukadnezzarin Biakinnpi a
suksiat khit, Khrist hong pianma kum 500 lai-in kum 70 saltaanna pan ahong
ciahkikte-in nuntak kai nawnlo agamuh hong zuankikin alam uh ahi hi. Solomon’
lam Biakinnpi a thupina a mu piteek puteekte-in akilamthak amuh uh ciangin a
masa sangin ginalozaw ahih manin akap uh hi. Mite lungsim puakzia kamsangpa-in
a genna ah,””Ni danga biakinn a hoihdan a ciamteh theilai na om uh hiam? Tu-a
pen bang ci nasa uh hiam?” ci-in dong hi, Haggai 2:3; Ezra 3:12. Tua ciangin a
nunung Inn’ minthanna in a masa’ (24)aa sangin thupi zaw pek ding a
hihna kamciam kipia hi.
Ahih hangin mite muhna
panin, a nunung biakinn agolna, athupina, Pasian’ ompihnate in amasa baan lo
hi. A aapna ah zong Vangliatna in meiilom banga a uapna zong omlo-a, vantung’
vangliatna in aompihna kilanglo hi. A biakpiakna akaangtum dingin vantung panin
zong meikuang hong kia suklo hi. Siangthobel mun-a vantungmite zong Shekinah
meiipaak in tuamlo a, Thukham kuang, Hehpihna Tokhom leh tetci pan’na suang
peekte zong om lo hi. Siampipa’ phuisam laitak-in Jehovah’ lungkimna apulaak
dingin van awging zong kiza lo hi.
Pasianin Haggai tungtawn-a
a piak kamciamte kumzatampi sung amawkna takpi asuak hi. Kamsangpa gente
theitellopi-in kihaibawl theilai uh hi. A kilamkik Biakinnpi pen Jehovah
minthan’na meiipaak tawh ki pahtawilo ahih hangin Pasiante lakah Khatin hong om
pih hi—
3
tuapain mihing asuak Jesu
Pasian ahi hi. Nazareth mipa-in siangthomunte-ah thuhilha, cinate damsaka, A
biakinnpi-ah minamkimte’ Lunggulhpa a hong tungta hi. Khrist hong paina hang
bekin Biakinn nunung pen amasa sangin a thupi sakzaw hi. Ahih hangin
Israelte-in tua vantung’ Letsong nial uh hi. A kiniamkhiat Topa-in tua
Biak-inn’ Khamkong pan a pusuah ciangin minthanna in zong biakinnpi nusia ta a,
“Na inn uh mi omlo gam simthamin ki nusia hi”ci-a Honpa’ gen a tun’na a hi hi.
Matt. 23:38.
Biakinnpi kisusia ding hi,
ci-a Khrist hilhkholhna pen nungzuipite-in lamdangsa hi. Agennopna a kicing in
theinuam uh hi. Tua innpi akizep nading in kum 40 beia, neihsa, thatang leh
siamna siitloin kiseem hi. Herod-lianin Rome mi leh Judahmite hauhna phaltakin
zeka, leitung-bup kumpipa in zong ama aituam sum tawh huh hi. (25) Golpipi-a
seksa Marble suangpaakte Rome hong tun a, tuate tawh akilam inn pen anungzuite
in a Topa uh kiang ah, “En in, hih suangte bang suang hi a kibangci lam hiam?”
ci uh hi. Mk. 13:1
Nungzuite paunate Jesu in
mulkim huai takin dawng hi, “A mantakpi ka gen in ah, hih suangte khat tungah
khat ki thuap nawnlo zah-in ki susia ding hi” Mt. 24:2,3.
Khristin leitungbup ukna
tokhom aluah nadingin thumanglo Judahte gimna pia-a, Rome ukna pan aminamte
ahotkhiat nadingin Jerusalem khuapi susia gawp ding dan-in nungzuite in seh uh
hi. Topain nihveina ahong paiding thu agen a hi hi. Jerusalem tungah
thukhennathu a gen ciangin ahongpai nading thu-ah alunggim leuleu zel uh hi.
Honpa kimum in Olive mualtungah hong ki kaikhawm uh a, “Topa, hih thute bang
hun in hong piang dinga, Nangma nong pai kik ding leh leitung bei dingte bang
lim-in hong kihil ding hiam?” ci-in a dong uh hi. Mt. 24:2, 3.
Tua laitakin nungzuipite-in
Honpa’ thuakna ding, asih zia ding leh Biakinnpi aki siat nading theisiam uh
hileh linglawng lua ding thei in, akhualna tawh mailam thupiang dingte
amaute tung ah na iim hi.. Khrist in hunbei ma-a apiang ding thute tom gen suk
hi. A gen thute telsianglo uh hi. Ahih hangin tua thute atangtun ciangin
hilhcian kullo-in thei ding uh hi. Tua genkholhnate in khiatna nih nei-a:
Jerusalem kisiatna in leitung bei cianga a lauhuai nateng’ lim alakkhol zong
ahi hi.
Jesuin nungzuite kiangah,
lampial Israelte—Messiah nialin singkhuamtungah akhailumte—tunga thu kikhenna
zia, leh angah ding uh mawhna thaman agen ahi hi. Mang ngilh theihloh ding lim
lamdangte in tua thute pianma in akihil khol khol ding hi. Lipkhap huai hunte
in nawhsa-in hong nawk ding hi. Honpa in a nungzuite a hilh (26) kholhna
ah, “Kamsangpa Daniel in a gensa a lakhiading-kihhuaina in mun siangtho ah
ading na muh uh ciangin Judea gama om mi mualtung ah taai ta hen”, Mt. 24:15,
16; Lk. 21:20, a ci hi. Rome milim biakna dialkhaite Mun siangtho ah kiphut
ding hi; tua mun siangtho in khuapi kulh pualam zaipi huam hi. Tua hun ciangin
Khrist nungzuite taai khia-in suakta thei ding uh hi. Tua limte akimuh ciangin
a suakta nuamte in zia-man ding hi nawn lo uh hi. Judea gambup hita leh, Jerusalem
mah pan hitaleh, tua lim ahong kidawk ciangin thakhat-in taai kul ding hi.
Innkhum zaang-a aomte nangawn in inn sunga van manphate la dingin a va lut kik
nading hun om nawn lo hi. Lolai-a naseemte in zong anasep sunguh sun nisa-a a
khua-ul huna asuahkhiat a puantungsilhte uh lak nading hun omlo hi. Tua hun
sungah ki ze-olsak kullo hi. Aki zekaai sak uh leh taangpi kisiatna-in amau
lapman ding hi.
Herod in a uk lai-in
Jerusalem khua pen a meel hoih bek thamloin tausangte, kulhpite, leh galdalnate
ki lama, suksiat pak zawh ding hi lo ahih man-in,tua hun a khua ki siatcip
nading a gen khol mipa pen Noah in ama hun-a tui ciin patau a taangkona bang
bek a hi hi. Ahih hangin Khrist in, “Van leh lei mang thang ding hi. Ka thu bek
a mang thang ngei kei ding hi”, Mt. 24:35, ci hi. Bang hang hiam cih leh, amau
mawhna hangin Jerusalem pen ki nusia ta a ngawng khauh-a, a sawl man’ lohna uh
thaman ding sihna pen ki tel muh thei ta hi. Topa in kamsang Mikah
tungah, “Hih thu za dingin kong ngen hi. No Jakob innkuan lutangte leh Israel
makaipite in thukhenna maan na peel uh a, thu teng na lum let uh hi. Zion pen
sisan tawh na phut uh a Jerusalem pen mawhna tawh na lam uh hi.Thukhen mangte
in sumgolh ngahna ding bekin thu khenin, siampite in hong kicial ciang bek-in thu
hilh uh a, kamsangte in sum thalawhna bek in thu a gen uh hi. Tua bang pipi mah
Topa muangin a kinei uh a, Topa in hong ompih hilo hiam? Ih tungah siatna hong
tunglo ding hi” ci uh hi. Mikah 3:9-11.
Hih kamsangpa kammalte-in
amau lah dik a kisa veve Jerusa-lem-a mi nin a kih huai, te omzia tellah(27)mahmah
hi. Pasian thukhamte phincil takin zui-a, a kineih laitak nangawnin thukham-ii
deihna bulpi teng a palsat khinzo uh hi. Amaute-in Khrist mudah uh hi. Bang
hang hiam cih leh, Asianthona leh kiciatna-in amaute mawhnateng ki dawksak lua
hi. Amau mawhna hanga hong tung buainateng, “Nang’ bawl hi” ci-in ngawh zaw sop
uh hi. Mawh baang het lo hi cih thei napi uh in a minambup uh-ii lungmuan
nadingin Amah a sih kul hi, ci uh hi. Jews makaite-in, “Hih bangin om-om sak
lehang mi khempeuh in Ama thu um ding uh a Rome kumpite in i Biakinnpi hong
suksiat sak in ih minam bup zong hong sugawp ding uh hi” ci uh hi. Johan 11:48.
Khrist ki that leh a minam bup uh kilomkhat in thahat zaw ding ci uh ahih
man-in a Siampi Lianpa uh khensatna zawm-in minam bup siat ding sangin mi khat
sih ding hoih zaw tham hi ci in kizo uh hi.
Tua bangin Jews makaite in
“Zion pen sisan tawh phut uh a Jerusalem pen mawhna tawh a lam uh hi.” Mikah
3:10. Amaute mawhna lak ahih manin amaute Honpa a thah uh ciangin, ei pen
Pasian deihsak tuam minam hi hanga Topa in i galte khut sung pan hong honkhia
ding hi, ci-in amau leh amau ki dik sak uh hi. “Tua ahih man-in, Zion pen lo-in
ki kho dinga, Jerusalem pen nin buakna suak-in, inn kilamna mual zong gam maang
tuulak-a mun saangte bang ding hi” kamsangpa in na cih beh lai hi. Mikah
3:12. Khrist mah mah in Jerusalem kisiat nading a pu laak khit kum 40
phial phial dong Topa in tua khuapi leh a minam tunga a thukhenna sotto lai hi.
Ama thupha nial a Ama Tapa a thatte tung ah Pasian lungduaina pen lamdang mah
mah hi. A gahlo singkung thugentehna pen Pasian in Jews minamte a muhna dan ahi
hi. “Phuk lel un, bang hangin leitang nawngkaai sak hiam?” ci in thu ki piakhin
ta (Lk. 13:7 ) hi napi Pasian thusiamna tawh hun tawm kipia lai hi. Jews mite
lak ah Khrist-ii nasep leh migitna a thei nailo omlai hi. A pate in a nolhsa uh
hamphatna leh khuavaakte atu atate’n ngahzo nawnlo uh hi. Sawltakte (28) leh
a pawlte thuhilhna tawh Pasian in amaute khuavak pia lai hi. Amaute
in Khrist hong pianna leh A nuntakna bek hi lo A sihna leh A thawhkikna ah
hilhkholhna bang ci tun’ cih a muh theih nading uh hun pia lai hi. A nute a
pate uh mawhna hang in a tate ki mawh sak nai lo hi napi, tua khuavaak thei uh
a amau khanga a kipiak beh khuavaak omte na nial lai lai uh ahih man-in amau
mah mah in a nu a pate uh’ mawhna siimpih-in, tua mawhna haai adim to sak uh a
hi hi.
Jerusalem tunga Topa’
lungduaina leh a ngak-ngakna teng pen kisik nuamlo a ngawng khauh ahihna uh
kipsakna suak lel mawk hi. Amaute in Jesu nungzuite tunga a gitloh luatna, amuh
dah luatna uh tawh a nu nung pen thusiamna nangawn zong a nolh kha ta uh hi.
Tua ciangin Pasian in Satan leh a vantung misualte a dal sakna leh a kepna
vaang zong la khia ta ahih man-in, a minam bup un kep loh-in ki nusia a, amau
teel a makaipa’ ukcip-in om ta uh hi. A tate un siatna adalsak dingpa ahi
Khrist migitna nuihsan uh a hih man-in, siatna in a mau ukcip ta hi. Satan in a
sia thei tawp-in mite a nen niam hi. Tangkhia thei nawn vet lo ding dinmun leh
mihing vaihawm theih nawn loh ciang tun ta hi. Git lohna leh gamptatna lungsim
vive a lungtang sung uh ah dim hi. A innkuan sung leh aminam sung uh ah a zawng
ahau, a saang pen leh a niam pen kikal ah, ki muanlahna, ki haazatna, ki muhdahna,
ki elna, langdona leh tualthahna tawh kidim ta hi. Mun khempeuh ah khamuanna om
nawnlo hi. Lawmta leh behta ki leh heek uh hi. Tate in
4
anu a pa te uh that uh a,
nuta pata a ki that uh hi. Mite a uk mangte in amau pumpi zongh ki uk zo lo uh
ahih man-in gilo ngongtat mi a tang sak hi. Jewte-in teci maanlo pipi
taksanguha, mawh baanglo Pasian Tapa mawh sak uh hi. Thumanlopi-a amawhsaknate
uh hangin amau nuntakna mah mah zong bulkip le galmuanna neinawnlo a suah uh
hi. Amau gamtatna tawh sawt veipi sung, “Ko maitang pan-in Israel Misiangthopa
bei sak un” ci uh hi. Isa. 30:11. Tu in amau deih ki pia ta hi. Pasian zahtakna
in amaute phawng zo nawn lo hi. Satan pen a minam bup uh kumpi suakta (29) a,
leitung ulian pen leh biakna lam thunei pentenangawn akhutnuai mi suah ta hi.
A galte uh zo thawh-in suh
sak-in bawlsiat nadingin, thu nial pawl tuam-taum makai te a kipawl uh hangin,
a sawtlo in amau hatna tek zangh leu leu in amau teng mah ki that leu leu uh
hi. Amaute ngongtatna pen Biak inn sianthona nangawn in dal zo nawn lo hi.
Biakna pia mite biakna tau mai ah that uh a, Siangtho mun nangawn misi luangte
tawh a niin sak uh hi. Tua banga tatsia mite in mitsisa leh Pasian gen sia
sa-in mipi mai ah, Jerusalem pen Pasian khuapi hi-a a ki siat ding lau huai lo
hi, ci lai dep uh hi. Amaute’ vangliatna a kip theih zawk lai nadingin kamsang
zuaute golh guuk uh a, Rome galkapte-in a Biakinnuh kiimuum-uuta napi Pasian
hotkhiat ding a ngaklai uh hi. A tawpna ah Tungnungpenpa a kikal uah hong kikham
dinga a galte uh a zawhsak dingin um lai zen uh hi. A hangin Israel in Pasian
kepna sim mawh khin uh a tu-in a belh ding uh omnawnlohi. Jerusalem, dah huai
zen mah si maw! A sung lam pan ki tam khia ta a, a tate uh ki thahna sisan in
kongzingte san cip sak-in tua laitakin midang galkapte in Israelte galdalna
kulhpi uh sat paai in a gal haang teng zong that khin hiau hi ven!
Jerusalem kisiat naidng a
Khrist in a gen kholh bang lian in tu-in taangtung ta a, “Nang’ tehna seu tawh
teh-in nang hong ki pia kik ding hi.”( Mt. 7:2.) ci-a Khris hilhkhol kammal
teng Jews te in a thuak uh hi. Cihmawh manthan vai vive a lak lim leh na
lamdang dang a piang hi. Zankim laitak in a om ngei lo khuavak khat Biak inn
tung leh biakna tau tung ah hong taang hi. Ni tum kuanciangin meii lomte tungah
galphual zuan dinga kikhawm galkap honpi leh sakolleng limte a kilang hi.
Siampite-in Biakinn sungah zan-a na a sep laitakun “Ki hem khia ta ni” cih
mihon awngkek aging aw leh leitung kilinnate in kigaihsak zel hi. Suangsak
tunga ki phut sikzawlpite tawh kikalh, gik (30)lua-a mi 20 bangin
haksa pi-a a khak Nisuahna lam kong khakpi pen, muh theih lohte-in zankim
laitakin honghongkhia hiau mawk hi. (Milman, His-tory of the Jews,
laimai 13.)
Kum sagihsung mikhat Jerusalem kongzingte-ah kileh kawikawi-in
khuapi tunga hong tungding gimnate a gen kawikawi hi. Sun leh zan-in kahtamlo
kawmsa-in vakkawikawi-a, “Nisuahna pan awkhat ging! nitumna pan awkhat ging!
huihlite pan aw khat ging! Jerusalem leh Biakinn langdo-in awkhat ging! Mopipa
leh Monu langdo-in aw khat ging! mipi samsiatna aw ging!” ci kawikawi hi. Hih
mi lamdangpa ki man-in thong ki khumin, ki sat gawp hinapi, a muk pan-in phunna
kammal tawngkhatzong gingsaklo hi. A ki bawlsiatnateng a thuk kikna-in
“Jerusalemin gimthuak ding”, “khaw zaangpi-in gimthuak ding” bek ci ci lel hi.
A genkholh galte’ uumcihna sunga a sihni dong mahin tua a taangko pen khawllo
hi.
Khristin a nungzuite
hilhkhola, tua thu a umtengin hong piang ding thu navil gige uh ahih man-in
Jerusalem kisiatna sungah Khristiante khat zong ki helkhalo uh hi. “Jerusalem
khuapi galkapte in a uumcip namuh uh ciangin, tua khua kisiatna ding a nai zo
hi ci-in na thei ta un. Tua laitakin Judea gama omte in mualtung ah taai ta
hen. Jerusalam khua sunga omte manlangin ki hemkhia hen” Jesu in a cih kholsa a
hi hi. Lk. 21:20,21. Cestius makai-in Romete in khuapi a uumcih khit ciangin
nakhempeuin galsim nadingin hoih lel hi cih mu uh ahih man-in lamet lohpi-in a
uumcihna pen uh hong tawlnga phottadih uh hi. A ki uumcih khin, a nangzo ding
ahi nawnlo, lut ding bek a hih laitak-in Romete Generalpa-in gelkholh
lohpi - in a galkapte nungtolhsak tadih hi. Tua pen hehpihna tawh a dim Pasian
in Ama mite hunpha a piakna ahi hi. A hilh kholhsa lim pen hong ki dawk ta a, a
vilkhol den Honpa thu piak a mang nuam Khristiante adingin hunpha kipia ahi hi.
Pasian vangliatna in nakhempeuh len khinta ahih man-in, Jews te hi ta leh
Romete hi ta leh Khristiante taai khiat ding pen daltheilo uh hi. Cestius a taw
kik pen Jerusalem panin Jewste-in delh uh a, a lang tuak a buai laitakin
Khristiante-in khuapi nusiat nading hunhoih angah uh hi. Tua hun (31) laitak
mahin a gamsunguh ah buaina vengsiang hi. Khristiante ma akhiang ding leh
daltan ding galkap zong omlo ta dih hi. A ki uumcih laitakin Jewste pen
Jerusalemah Bukpawi bawlin a kikhop laitak uh hi a, Khristiante pen gam
sungtengah a nawngkaaisak omloin a suakta uh hi. Ze-ol se nawnloin mun muan
huaina hi Jordan gallam Perea gam, Pella khuapiah a tundongun akihem khia uh
hi.
Jewste-in Cestius leh a
galkapte a delhna uah galnungdalte nakpi-in nawk uh a a puuk mang khin dektak
uh hi. Romete tawm a taw kik zenzen pen uh haksat lawh peuh mah uh hi. Jews te
pen a si a mang om lo phial zah-in suakta uh a, gualzo takin galvan amat te uh
tawh Jerusalemah a lutkik uh hi. Tua a gualzawh pakna uh’n gitlohna bek piang
sak hi. Tua aki phat sak khak pak na uh’n a khua pi uh a kisiat meng meng theih
nadingin Romete hong kinawh leh deiha zolna a suak hi.
Titus makaihna tawh
Jerusalem khua aki uumcih kik ciangin cihmawhna nasia lua hi. Paisan pawi khaam
in Jewte tulzasawm lomin kulhpi huangsungah ki khawm-in a om laitak uh ahi hi.
Hoihtak a kizek hi leh a kholsa ante kumtampi phial mah a nekhop ding uh hi
napi, a pawlpawl-a ki khenin ki haaza-a aphu kilak natengun ansalte ki su-sia
ahih man-in kialin ci mawh uh hi. Mangbuh lawhta no khat talent khat-in a
ki-zuak uh hi. Kialna nasia lua ahih man-in a kawng gaak savunte uh, a khedap
savunte uh, a galdalna lumm savunte uh a ne uh hi. Mi tampi zanin kulhpua-ah
pusuak sim in, gamlak gah leh tehte va kaaikhawm sim uha, tua sunsunte
zong a na ki-man, a na ki-that tawh tuah sia mahmah uh hi. Cidam-a hong tungkik
sunsunte-in ava ngah sunsun ki guuksak-in buai lai uh hi. A selsimsim uh
nektheih tawmno a nei kha laite zawhthawh thu-in bawlsia-in sut uh hi. Hih
banga gitlohna pen thunei, an a khamte mahin saalsunga kholding bek angimna uh
ahi hi.
Kial leh pulnat-in mi
tultampi a si uh hi. Ki-itna cih bang peuhmah a om-in om (32) nawnlo
a hih man-in, pasalin a zi suamin, a zi-in a pasal asuam hi. Tate-in a nuteek a
pateekte’ kamsung pan ante khelkhiatsak uh hi. “Nupi khat in a ta ngeek nawine
lai a mang ngilh thei ding hiam?” Isa. 49:15, Kamsangpa khatin acih pen tua
khuapi kulhsung gentheihna in dawnga, “Ka mite a cihmawh laitakun, itna anei
nupite nangawnin, atanote uh go-in beel sungah ahuan uh hi” ci hi. (Kahla
4:10). Tua ma kum 1400 lai a ki hilhkhol thu tun’na a hi hi: “Note laka a om a
ngeksuak, aci-thei pen numei, amah ngek-in a ci neellua ahih manina khenuai
tawh leisik dingin angaihsun ngei vetlo nu in, a it apasal, atanu leh atapa
adingin ama sung pan apaikhia a nau-nungzuite phallo ding hi. Bang hang hiam
cih leh hong umcihna leh na galte-un na khuapite uhah note hong lungkhamsakna
ding lungkhamna sungah bang mah neih lohna hangin amahin tuate nesim ding hi”
ci hi. Thuhilhkikna 28:56,57.
Jewste laulua-a a luttheih
nadingun Rome makaite-in a lauhuai theithei ding hih a sawm uh hi. A mat uh
ciangin nakpi-in a lehnan vialte nakpi-in satgawp, bawlsia gawp-in khuapi kulh
mai-ah singlamteh tungah khai uh hi.Tua banga bawlna tawh a zalom-in nisim in
siden uh a, Kalvary dongin Jehoshaphat kuamdung tengah, singlamteh phut in, a
khuamte kikalah a ki thawlzolo zahin kizing hi. Mulkim huai mahmah thukhenna a
thuak uh hi. Pilat thukhenna Tokhom mai a, “Ama sisan kote tung leh ka tu ka
tate uh tung ah hong tu ta hen” ci-a a nget uh a ngah uh hi. Mt. 27:25.
5
Titusin tua lauhuai hunte
beisak nuam mahmah ahih manin Jerusalem pen a lungkimna za in gimpia lo hi. A
gamkuambup dim-a misiluang kisungte a muh ciangin kawngkaw dek phial ahi. A
mulkim sa-in Olive mualdawn pan Biak innpi en suk a, suang khat zong a lawnloh
nading un thu a pia hi. Hih munte a luah ma-in Jews upate kiangah, a
munsiangtho uh sisan tawh nitsak loh nadingin a na lehdo lo dinga azaksaksa ahi
hi. Paikhia in mundangah do le-uh Romete in a Biakinn (33) siangtho
uh va niinsak lo ding uh hi. Josephus mahmahin zong amaute leh a khuapi uh, leh
a Biakna munte a suahtaak nadingin lut hoh ve ni ci-in nakpi-in a ngen hi. Ahih
hangin amah pen ki phuisam lel hi. Galte leh amau kikal anunung pen adinga ding
mihing palai ahi Josephus pen ki mukpik lel hi. Jewste-in Pasian Tapa ngetnate
nialuha, tu-a a nunung pen kutna in a lunguh a khauhsak zaw kaan hi. Titus in
Biakinn huut ding a ngimna pen a mawkna a suak hi. Amah sanga lian zawpa khat
genna sa-ah, suang khat tung ah a dang khat ki thuap lo ding hi a cih sa a hi
hi.
A ki uumcih khuapi sunga a
muh thadah huai kithahna, tatsiatnate leh Jews upate mitsi vanvana a ngawng
khauhnate un Romete lungngol saka, Titus in a tawpna-ah Biakinn pen suksiat
gawp a sawmta hi. A ngimna-ah bel, ahihtheih laiteng, tua inn suksiat loh ding
ahi hi. Ahih hangin ama sawlnate ki-awlmawh lo hi. A tuipuanbuk sunga a
tawlngak khit zan laitakin Jewste-in Biakinn panin hong awnggawp uha, pua lam-a
galkapte hong dogawp uh hi. A kidona uah galkap khatin meiselkhat innlim vangah
a lawt pheileh, thakhatin siangtho innliim taksingte a hong kuang hi. Titus
hong taai pah a, a mangpite leh a makaaite in zui-uh a, galkapte kiangah, a
phelh dingin a sawl hangin ama sawlna kimang lo hi. Galkapte lunghaam uh a,
sing khuah tumbaang tumtawngte, Biakinn a lawh dingin innliim ah lot beh uh a,
a namsaute-uh dok-in tua mun beela na om laite a that uh hi. Biakinn
kahleite-ah sisan tuibangin luangsuk hi. Jewste a tultampi-in a si uh hi. Gal
kidona sangin a ngaihzaw aw dang zong kiza a, “Ichabod” a ci hi. A khiatna pen,
Minthanna-in hong taai santa, cihna a hi hi. “Titusin galkapte khohzawh
loh-a lunghaam a muh ciangin a bute tawh inn sungah lut-in a sunga siangtho
vante a sittel uh hi. A thupina nasia mah mah a sa uh hi; tua mun teng lah
kaang nailo ahih man-in hong zuankhia kik a, galkapte kiangah mei kuanbeh sak
loin tua nate huut khiat nading a hansuah hi. Galkap mangpa Liberalis in ama
khutnuai-a uliante(34) in a thu a man nading nakpi-in ngen napi,
Jewste tunga a thangpaih a sinsona uh, a do gawp nopna uh, leh sukgawp nop van
vanna-uh hangin kumpipa zong zahtaakzo nawnlo uh hi. A kiim a paam uh meikuang
in taan a, a vante khempeuh khamci tawh kizut taang ziazua kawikawi galkapte-in
amu uh hi. Biakinnpi sungah simzawhloh sum manpha om hi cih zong a mu uh hi.
Kuama muh lohin galkap khatin kongkhak-pat-ta kikaakah meisel kuang hong golh
ciangin, a inn buppi-in a kaang pah hi. Innsung teng meikhu tawh miala, bute
zong nung kikin, innpi zong a suah-khua suak dingin a nusia uh hi.
“Romete’ aa-in a et
ngamhuailo zah hi-a, Jewste’ aa-in bang a ci tam? Meimual puakkham bangin tua
khuapi a uk, mualno-khumvum buppi a kuang hi. Innte khat khit khat kan tumin
cim ziahziah hi. Taksing inn khumvumte meikuang peek leeng bangin, Biakinn tau
kuivum khamtui kizutte khawng siktul emsan bang in, khuapi kongpi tausangte in
meikuang leh meikhu van lamah lawnto hathat ta hi. A kiim nai-a mualnote mei in
taan hi. A siatcip ding bek a en lel mivom meimaite hong ki muta hi. Khuapi
khunglama mun saangna leh kulh dungte-ah mite a lom-in hong ki khola, lunggim
patau-in maikhing uha, pawlkhatte-in thangpaihna tawh a thuk zawhloh uh galte
tungah hehsa-in, ngiik gawp uh hi. Rome galkapte lah kawitaai-in awnggawp uha,
meikuang sunga kisia a galte-uh lah thuum in awnggawp-in, meikuang huuging tawh
sing kaangtumbaang kia tawh, huihpi nung ging tawh, kihel ziazua-in gamlum hi.
Munsaangna pan-a mi honte otna gingte-in mual thawna, kulhpi dung zui-in tauna
leh kahna kidim hi. Kialpi-a suaktalai omsunte’n a thaneih omlai sunteng pen a
lunggim cihmawh natenguh pulaak nadinga otkeekna bek-in zangh ta uh hi. “A
sunglama ki thahna in huang pualama sangin nasia zaw hi. Nupi (35) papi
a teek a khang, galkap, Siampi, galhaang, milungneem-mi, a vek a tanghin ki
satcip ta hi. A thatte sangin thahna thuak misi a tam zaw hi. Galkapte-in
siaksianga a mong a tut nadingun misiluang ki thuapte tungah kahto uha, a
tunguh tawn-in a sep uh a kul hi. (Milman laibu The
History of the Jews, laimai 16).
Bia innpi siat khit ciangin
a khuapi bupin Romete khutsung tungta hi. Jews upate-in a kizozo ngeilo taupi
nusia uha, Titus in daaitakin va en hi. Amahin dam-in velvela, dipkua sa-in,
Hih pen kei khut-a hong pia Pasian hi bek hi; set tha tawh bang zah ta-in
thahat ta leh hih zah-a thupi mun laak zawh ding dan hilo hi, ci hi. Khuapi leh
Biakinn kikiatsiangta-a, tua siangtho Biakinn omna mun pen “leilet lo” suak ta
hi. Jer. 26:18. A ki-umcihhun sung leh tua nunga kithat mi pen awn khat aval
hi. Galzopa’ galphu-tun na lim-in, ahinglaite galmat-in kikaai a, sila-in ki
zuak in, Romeah ki tun’ hi. Tua panin pawi lahna innpi sunga sapite mai-ah ki
khia-in muhnop etna dingin kizangha, tua lote ki-khenthaangin inn neilo, mun
neiloin leitung tengah akithehthaang uh hi.
Jewste-in amau khekol ding
mah uh seek uha, thukkikna haai amau mahin dimh to uh hi. A minambup puukna leh
a kithehthaang khit uh cianga a thuaknate-uh pen, amau khut mahin atuh khaici a
atkikna uh ahi hi. Kamsangpa’n “Oh, Israel, nangmah leh nangmah na kisusiahi”
“nangma khialhna hangin na puuk hi” cih tawh na gen khol hi. Hos. 13:19; 14:1.
Amaute thuaknate pen Pasian’ gawtna bangin ki gen hi. Tua bangin zuauthei
mite-in a mau nasep selsim-in mite gimpia hi. Pasian itna leh thusiamna na nial
uh ahih man-in Pasian kepna vaangteng a dokkhia sak suak uha, Satanin a
utbangin ukcipa, a pumpei gawp nadingin hunpha a kipia a suak hi. Jerusalem
kisiatna-a lipkhaphuai ziate pen Satan’ ukna sunga kipia mite’ (36) ukna
amangte tunga Sa-tan’ gamptatna lahna lim ahi hi. Ih ngah nopsakna thupate
pen Ama hong kepna hia, Khirst tunga i bat leiba aliatzia kigen zolo hi.
Satanin mihingte a ut a nuamin hong pumpei zawzen loh nadingin Pasianin ong na
dalsak ngitnget ahi hi. Thumanglo-a, a lungdam theilo mite-in Pasian lungduaina
leh migitna in gilomangpa hong bawlsiat nopnate panin hong hum niloh ahihna a
phawk ding uh ahi hi. Tua banga a phawkkei den uh leh, a ciangtanna a khen
ciang-un a hong huutna pen kilakhiata ding hi. Pasianin mawhneite daanthuak
ding bawlsak loin, Pasian thusiamna na nial teitei uh ahihman-in amau
gamtatnazui-in, gah atkik uh-a, athuak dingin a kinusia ta hi zaw hi. Khuavaak
a muh bangbang nialna, hilhna khatpeuh simmawh-a donlohna, utpeuh-a tatnate,
leh Pasian thukham khat peuh palsatnate-ah khaici a tuhtuh hi uh a, tuate gahin
hong vuih ciangin, peelloin a atkik ding uh ahi hi. Pasian’ Kha-in hong humhum
napi, mawhna bawlte a ki sikkik nop hetloh ciangin hum nawnlo dinga, Sa-tan’
khelbawlna, leh thuaksiatna sungah, a keem omloin, ki nusia ding hi. Jerusalem
lai-a a lauhuaina leh mulkim huainate pen, Pasian thupha leh A migitna thusimlo
mite’ theih dinga lim lahna ahi hi. Pasianin mawhna a huatzia leh mawhneimi-in
a thaman daanthuak takpi kul ahihna a kilahna dang hilhcianna-ah hih thu sangin
a kician zaw teci dang om tuanlo hi.
Honpain Jerusalem tunga
hong tung ding thukhenna daan a hilhkholhna pen nasia takin tung takpi maha,
ahih hangin tua pen limlahna khat hi phinglai bek hi. Tua a kiteel khuapi’
thuaksiatna i muh ciangin Pasian thusiamna nialna leh Ama thukham sikcipna tawh
a dim leitung-ii thuakzia ding ih muhtheih nadinga kikoih ahi hi. Leitung-ii
omzia ciamtehna-ah kum zatampi sung thusia bawlna tawh kilak-in a mial hi.
Lungtangte na-in, lungsimte khing-a, a khimziing bangin amial hi. Vantungthu
nialna thamanin kihtakhuai hi. Mailam hun ding ki lahkholhna-ah zong nakpi-in
khuamial zawlai hi. Hun beisa ciam- (37)tehna-ah, teknekna,
ki-elna, kidona, “galdona, buainate tawh gamlumna, sisan tawh kinim puan silh
hi”. Isa. 9:5.
6
Ahih hangin hite pen aneu
mahmah lai hizaw hi. Mihing noptatna leh Satan hennate dal-a migilote a keemden
Pasian Kha Siangtho pen a ki lakkhiat khit cianga omzia ding leh buainate tawh
saikaak le’ng, Ah! hun beisa-a buainate lel bang tham hi mawk hiam! Tua hun
ciangin leitungin nidanga a muhngeiloh a thuakkhak ngeiloh uh Satan gitlohzia
pen telmuh phasaan lai ding uh hi.
Jerusalem kisiat lai
anungzuite asuahtak bang mahin tua ni ciangin nuntaknabu sunga kiciamtek
khempeuh kihonkhia ding hi. Khristin nihveina hong paikik dinga, a muanhuai
mite kaaikhawm hi ci-a a genna-ah, “Tua hun ciangin leitung minam khempeuh kap
dinga, Mihing Tapa in minthanna leh vangletnatawh meii tungah hong tuangsuk amu
ding uh hi. Tua ciangin Amah in a vantungmite sawlin peengkul a tum sak dinga,
a teelsa mite leimong khat pan mongkhat dongin a kaaikhawm sak ding hi” ci hi.
Matt. 24:30, 31. Tua hun ciangin lungdamnathu a saang lote Ama kam pana hong
pusuak huu leh a hong paina vaang taang in a su mai mang ding hi. 2 Thess. 2:8.
Tanglai Isrealte mah bangin migilo te in amau leh mau ki susia ding uh a, amau
mawhna hang mah-in a puuk ding uh hi. Mawhna a bawl nopna hang mah-un Pasian
tawh kilem thei lo uh a, amau pianzia mah mah in siatna lam ah niam kiat
suksuk-in, akilang Topa’ minthan-na leh vaangliatna pen amau adingin a sumai
mang meikuang suak ding ahi hi.
Mite kiging sak un. Tua hi
kei leh Khrist kammalte-ah zawntat kha ding uh hi. Jerusalem kisiat nading leh
kisiatna hong nai a ki theihtheih nading limte A nungzuite a hilh kholh mah
bangin, hih leitung a siatcip nading anai cianga thupiang dingte zong hong gen
khola, uma azui nuam mitein hehna panin suaktathei ding uh hi. Jesu in, “Ni leh
kha leh aksite tungah lim kilang dinga, leitung minamte lunggim” na-ah zong ki
theithei ding hi ci hi. Lk. 21:25. Hong pai nading a taangkonate “kong biang
donga hong nai” zo cih mite-in theithei ding uh hi. Mt.
24:33. Tua ahih ciangin
“vil gige un”, hong ci hi. Mk. 13:35. Hih hilhkholhna a awlmawh (38) mi,
khuamial sungah kinusialo ding hi. A hangin kiging nai lo-in ut bangin
amah na motom theinawnlo ding hi. Ahih hangin a vilgigelote adingin, “Topa’ni
in zan-a guta bangin hong tung ding hi.,” 1 Thess. 5:2-5.
Jerusalem tungtanga Honpa
hilhkholhna a saang dingin Jewste a kisap mah bangin leitungin hithu-ah Jewste
sangin awlmawhlo zawkan lai uh hi. Pasian nilianni in adonlote leh a kiginglote
bingtuah ding hi. Nuntakziate bang mah ki lamdang khollo a, a ngei mahin pailai
tadiha, mite zong nopsa hon lai mahmah tadih uha, nasepnate a ngei, khualzinna
ngei, sumbawlnate a ngei mah-in ngeilai hi; biakna makaite bang leitung nate
tawh mainawt-in noptuak lela, mite zong lauhuaina om loin kikhiim-in lusu uh
hi, — tua laitak keek mah-in, zankim a gutate-in a kiginglo mite’ van a guuksak
bangin, tha khat-in tua siatna hong tung dinga, a ki ginglo, a ki
kemcinglote-in “suahtakna neukha beek a ngah kei ding uh hi.” 1 Thess.
5:2-5.
8