Kha Gilote’ Sawltakte
MUHTHEIH leh muhtheih loh leitungte kizopna ahi-a, Pasian vantung mite nasepna leh khagilote’ nasepna ahi zongin mihing tangthu bup ah khen theihloh zahin Laisiangtho sungah teltak in na kilak hi. Khagilote om ahih lam ki um nuam nawn lo a, “gupna luah nading mite kem dingun, sawltak nasem“ (Heb. 1:14) vantung misiangthote bang misisate’ khaa hi a ci nuam tampi om ta hi. Laisiangtho in vantung mite om a hih thu a gen hi.Ahoih leh akisia vangtungmite ahi uh-a, misite’ khaa hi cih a genna om lo hi.
Mihing akibawl ma-in vantung mite om khin hi. Leitung bulpi a kingak lai-in “zingsang
aksite in la sakhawm uh a, Pasian tate lungdam-in awng uh hi” ci hi. Job 38:7.
Mihing hong puuk khit ciangin nuntakna singkung vil dingin vantung mite kisawl
hi. Tua pen mihingte asi a om ma uh a hi hi. Vantung mite pen apianlim pek un
mihingte sangin a lian zaw-a kibawl hi uh a, laphuakpa in mihingte “vantung
mite sanga niam zaw deuh-in na bawl hi” mah na ci hi. Late 8:5.
Laisiangtho sungah vantung mite tamna, a vangliatna leh a minthannnate
uh, leh vantunga teengte thu, Pasian’ Kumpina tawh kisai ama sepnate, eite
hotkhiat nadinga a nasepnate uh, hong gen zo hi. “Topa in a tokhom van ah koih
a, Ama gam in a vekpi huam hi” a na ci hi. Kamsangpa in “Topa tokhom kiim ah
vangtungmi tampi’ aw ka za hi” zong na ci hi. “Vantung mi a thahat pha deuhte
in” kumpite’ Kumpipa inn dei sung vil uh hi (512)ci hi. “Ama
nasemte in Ama deih bang bang seem uh hi”. “Ama thu ngai uh hi”, Late
103:19-21; Mang. 5:11. Daniel in “Tul sawm mun tulsawmte leh a tul tul te” Dan.
7:10; in vantung sawltak na seem in om mu hi. Sawltak Paul in zong, “Akisim zo
lo vantungmi tampi “, Heb. 12:22. ci hi. Pasian sawltakte ahih mah bangun
amaute a paikhiat uh ciangin “Khuaphelep a bang uh hi”, Ezek. 1:14, taang zia zua-in
leeng zau zau uh hi. A kiliansak Assyriate kumpi Sennacherib in Israelte susia
dingin, Pasian kosia in hong pai-a, hong nawk “ zan in Topa vantung mi khat
pusuak-in Assyriate Giahphual va vaat a, mi 185,000 a va that hi.” Tua laitak
ah “agalhaang thahat teng, abu makai teng uh” a si hi. “Tua ciangin Sennacherib
maizumsa-in a gam ah a ciah kik hi.” 2 Kumpite 19:35; 2 Khangthangthu 32:21.
Vantung mite pen migitna
thu puak dingin Pasian mite kiangah kisawl zel hi. Abraham kiang ah thupha
khaam dingin a ki sawl hi. Sodom kongkhakpi ah midik Lot in dan a thuak loh nadingin
a honkhia dingin kisawl hi. Sehnel gama gilkial lungkhama a sih dektak laitakin
Elijah kiangh kisawl hi. A galte in khuaneu khat ah Elisha kiim-uum a a kalhcip
laitakun tua khua kiimkot ah sakol leengte leh sakol meikuangte kualkhum sak
hi. Lawki kumpipa khat zum sunga Pasian pilna angeet laitak leh humpinelkai kua
sunga akikhiat laitak in Daniel kiangah vantungmite ki sawl hi. Herod thong
kaw-hawm mial sunga si dinga akikhum lai-in Peter kiangah vantungmi a kisawl
hi. Philippi-a thongkiate kiang khawng, Paul leh a lawmte tuipi tunga a
tuahsiat lai khawngun vantung mite va pai uh hi. Kornilius in Lungdamna Thu
saang dinga a lungsim a honsak ding, Peter in hotkhiatna thu lawkite tunga
a thehkhiat ding laite in siangtho vantung mite hong kisawl a, a khang khangin
Pasian mite adingin na a seem uh hi.
Khrist nungzuite khempeuh a
cing dingin vantung mite ki seh hi. Tua thu pen (513) Satan
mah mah in zong thei a, “Job in Pasian hong mawk zah tak ahi hiam? Amah leh a
innkuan leh a neihsate khempeuh na hutna-in a kimkotah dai kai hilo nahi hiam?
“ a ci hi. Jop 1:9,10. Pasian in A mite keem-a a sawl sawltakte thu laphuakpa
inzong la-in a sa hi, “Amah a zahtakte’ kim-ah Topa’ vantungmi in giahphual sat
a, amaute honkhia hi.” Late 34:7, ci hi. Honpa in zong Amah a umte thu a genna
ah, “Note in hih naupangte khat peuhmah na simmawh lohna dingun ka kikeem un.
Bang hang hiam na cih uh leh, amau’ vantung mihingte in, vantungah a om ka Pa’
maitang amu niloh uh hi. “ Matt. 18:10 a ci hi. Pasian mite cing dinga kiteel vantung
mite in Ama maitang va mu den uh ahi hi.
Tua bangin tawlnga lo-a
vantung mite kepna tawh Pasian mite in ihmu lo-a om khuamial ukpa’ kheemna leh
agilo khaate’ galdo na pan suakta thei uh hi. Kisam lo hi leh vilsak lo ding
hi. Gilopa sawltakte in khauh tak-in nawk nawk ding uh a hih ciangin Ama mite
thupha leh hehpihna tawh keem ding cih Pasian in kamciam hi. Tua agilo
sawltakte pen tam mah mah uh a, lungsim khauh leh kuhkal tuah in mi bawlsia uh
ahih man-in kiginglo awlmawhlo-a om tawh kisuakta zo lo ding hi.
Khaa gilote zong
akibawlcil-in tu-a Pasian sawltak asiangtho vantung mite bang mah in mawh
baanglo, akizakim, avanglian, aminthang ve ahi uh hi. Ahih hangin mawhna tawh
hong puuk uh a, amaute kipawlhon-in Pasian langpang ding leh mihingte kisiat
nading hong hanciam uh hi. Satan tawh tualgal bawl-in kikop uh ahih manin amah
tawh van pan kinawhkhia khawm uh hi. Kum tampi sung Satan tawh kop in Pasian
langdo in na seem uh hi. Laisiangtho in eite kiangah amaute omzia, a gam uk dan
uh, akikopzia uh, apilna uh, a khelpilna dan uh, leh mite nopsakna leh
galmuannate a suksiat nopzia uh hong hilh hi. Laisiangtho Lui Tangthu in
tua gilo-sawltakte thu ong kidawk sak zel hi. Ahih hangin Khrist leitunga hong
nuntak sungin tua a gilo khate’ nasepna uang pen hi cih zong hong dawk hi.
Mihingte hotkhiat nading vaihawmna tawh Khrist leitungah a hong om lai tak in,
Satan in leitung uk cip ding a hanciam hi. Amah in Palestin gam teng lobuang
leitung buppi mun (514) citeng ah milim biakna khawng na phut
kawi kawi khin hi. Mawhzolpa tunga aki-ap khinlo zek gam khatah Khrist in
vantung khuavaak mite tunga puak dingin a hong pai hi. Hi laitak ah
tungnungpenna kituh vangliatna nih ong om hi. Jesuh in itna tawh a khut hong
vaan a, Ama kiang ah maisakna leh galmuan-nopna ngah dingin hong sam hi.
Khuamial ukte in amau ut bang un a ukna aneih zawh loh lam uh kimu uh a, Khrist
nasepna hong picing leh amau ukna bei hiau ding cih zong amu uh hi. Satan zong
akikhihcip humpinelkai lunghaam bangin heh a, mite pumpi leh khaa susia dingin
ama vangliatna a zangh hi.
Mihing dawilut cih pen
Laisiangtho Thak sungah teltakin kigen hi. Tua banga a bawlsiat mite pumpi
cinatna a thuak bek hi lo uh hi. Khrist in tua bang mite teltakin thei a, a tel
et ciangin kha gilote lut hi ci-in mukhia pah hi.
Gadara-a dawilut adamsakna
ah Khrist vangliatna leh migitna hi taleh, dawite a phazah leh a vangliatna uh
leh a gitloh nasepna, a kithasaanna te uh Laisiangtho in gen hi. Tua dawi
gilote lutna mi kep zawh-in om loin kikhuuk gawp, cilphuan bua gawp-in lunghaam-in
kiko vua vua den hi. Amah mah kigimbawl-in a nehkha mi om leh zong lauhuai hi.
Tua a pumpi liamna asisan luannate, lungmawka-gamta khawng khuamial kumpipa in
muhnopsa-in a lungkim mai hi. Tua dawilutpa in, “Ka min Legian hi, tampi tak hi
ung” ci hi. Mk. 5:9.
Rome galkapte sung ah legion khat a kicih ciangin galkap tul thum
pan tul nga bang pha thei uh hi. Satan galkapte zong alom lom-in kipawl uh a,
tua lom khat pen Legion khat sangin tawm zaw lo hi. Jesu sawlna tawh tua
khaa gilote tua mipa sung pan taikhia uh hi. Khagilote in a nusiat khit uh
ciangin tua pa daai tak-in Honpa khe kiang ah tu hi. Migi-in pilvaang-a thu dik
mah mah hi. Ahih hangin vok honkhat tuipi sunga atuak mang sak dingin phalna
dawite ki pia hi. (515) Gadara-a teengte in hih supna pen
Pasianthupha angahnauh sangin lianzaw sa-in cidamsak Jesu pen a
kiang pan-un a paikhia dingin angen uh hi. Tua bang pian vive-in Satan in piang
sak nuam hi. Tua supna pen Jesu ngawh-in ahuaiham mi patau sak uh a, Ama thu a
kingaihloh theih nadingin dal pah lian uh hi. Satan in Khristiante pen supna
piangsakte hi ci-in a ngawh den mah a hi hi. Kamsiatna, leh thuaksiatna tuam
tuamte atun ciang in zong apiangsak pen angawh sang sik in Khristiante a
lehngawh lai hi.
Ahih hangin Khrist
vaihawmnate bel kidal zo lo hi. Tua khaa gilote in vokte a suksiat ding pen bel
a kiphal mah ahi hi. Bang hang hiam cih leh Jews te in tua a siangtho lo
ganhingte khawi-a sum ngah ding a hanciam se se uh a taai na a hi hi. Khrist in
dalsak lai zaw hi kei leh a vok bek zong hi loin a vokcingte leh a vokneite
nangawn asikhin ding uh ahi hi. Sihna pan a kisiit laiteina zong Ama vangliatna
bekmah in adal thei hi zaw lai a, amaute hotkhiat nadingin hehpih a migi taka
kithasaan kul lai zaw deep hi. Hih thu apiansakna ah a deihna dang khat om lai
hi. Nungzuite in Satan’ khaa gilote mihing sunga a lut theih mah bangin ganhing
sungah zong lut thei ahihna a theih ding uh deihna a hi hi. Honpa in Ama
nungzuite in galpa nasep zia a tel theih uh a a kibingphuut khakna mun uh hong
om ciangin ama ngimna in a kheemzawh loh nading adeihna ahi hi. Tua baan ah,
Ama vangliatna in Satan hencipte khahkhia thei ahihna zong tua kuam-a mite in
mu le-uh a deihna a hi hi. Jesu a paikhiat khit hangin a nungah mite a suahtak
theih na lam dang pen kikum uh a, thupha bawlpa migitna pen gen bel-in anei lai
uh hi.
Tua bang pian thupiang
Laisiangtho-a ki gen gen tampi om lai hi. Syro-Phenicia nupinu’ tanu dawi in a
bawlsiat khat zong Jesu in a kam tawh tua dawi a hawlkhiatsak khat om hi.
Mk. 7:26-30. “Dawilut mittaw-a a pautheilo khat mah” Matt. 12:22, tua leh “a
pau theilo khaa in meikhuk khawng tui sung khawngh puuk saka a suksiat” khangno
khat, Mk. 9:17-27. Dawi lut dang khat mah, “dawi nin in a nuai gawp” a, Lk.
4:33-38. Kaperanaum khua kikhopna ah mipi buaisak hi. Tua teng a migi Honpa in
A damsak hi. Tua banga (516) a bawlna khempeuh phial ah Khrist
in dawi pen pilna neilo bangin hopih-a, mi a bawlsia nawn lo dingin a sawl zel
hi. Kapernaum khua-ah biakna pia-a om mite khempeuh in Ama vangliatna “Mi khempeuh
in lamdangsa uh a, ‘Hih thu in bang thu ahi hiam? vangliatna tawh, kihhuai
dawite thu a piak ciangin amau a pai khia uh hi,’ “ a kici uh hi. Lk. 4:36.
Tua dawi lutte a tam pen in cina thuaksiate ahi zel uh hi.
Pawlkhatte dawilut ahih lam akithei nai lo pawl zong om hi. Mihing neih ngei
loh thu ahih manin deih pong mawkna tawh Satan huzaap a na saang zong pawl khat
om hi. Tua bangte pawl pen dawite tawh kido kha lo uh hi. Tuate lak ah dawi ai-siam
pawl zong om hi,—Simon Magus cihte, Elymas mitphial lakpa te pawl, Paul leh
Silas te Philipi khua dong a zui numeinu te pawl a hi uh hi.
Khaa gilote thuzawhna
lakah, Laisiangtho lopi-in dawi om lo hi ci-a nial het pawlte din mun sangin
alauhuai zaw om lo hi. Amau omzia ih theitello in ih phawk khak loh sung mah in
gamlapi na mai nawt khin uh hi. Ami pum neii pen in ama pilna, ama lungsim
zanga gamta niloh akisak khak sungin tua khaa gilote geelna bangbanga paipai a
na hi zaw kha thei hi. Tua man mah-in hun bei nading naita a Satan in
zuaukheemna leh suksiatna dingin a vangliatna zat theih tawp-in a zangh hi. Mun
khempeuh ah amah omlo ci-a upna pen mite lak ah a theh kawi kawi hi. Ama omzia
maan pen bel iim-in, a sepdan khawng a selsim den mah a ngeina a hi hi.
Eite in ama vaihawmna I
theih pih khak ding alau zah-in khemdan siampenpa-in launa dang neilo hi. A
meel seel-a a ngimna tak a picin theih zawk nadingin khembawlnate a sep
ciangin amah leh amah a nuihsat huai lel banga kibawl na sanga a deih a lungkim
zawk omlo hi. Amah in nuihzak huai, kihtaak huai dan-a a meel seelsim pen nop
sa a, a piangsual—a lang mihing alang ganhing cih bang khawngin kibawl hen la
mipil migina-a kiseh pawlkhatte bangin ama min ciamnuih bawlna, nuihzak
bawlna-in zang leh zaknop a sa hi.
Tua pen amah in a mai a
tuamna nam khat a hi hi. Mi a suksiat zawh nading (517) in
mite in, “Hi bang peuh mah om thei mawk ding hiam?” khawng ci leh a thusim pen
hum zo zaw hi. Laisiangtho genna pawl khat a kitel mah mah lel munte a thukawng
heii thei leh biakna taangpi in sang thei zaw a, a nasep picing thei zaw hi.
Tua bangin Satan in mihing lungsim uk thei a, amau phawk loh kal in a thuzawh
gige na hi kha thei zel cih Pasian inetteh ding tampi hong pia hi. Ama gitloh
mi khelbawlnate, a simtham galdonate I mai ah kimu-in a hong nawk gawp loh
nadinga kigalginna I suak sak ding hi.
Eite in ih buk nading leh
suahtak nading in a vanglian zaw ih Topa muta hi kei le hang Satan leh apawlte
vaangpi leh mi’ etsatna in hong patau sak lua ding hi. Migilote in ei nuntakna
leh ih neihsate hong lawk loh nadingin ih innte tawhbu leh kongkalhnate tawh
limtak-in ih kalh thei hi. Ahih hangin a gilo vantung mite in eite hong nawk
theih nading uh a zong den uh hi a, ei leh ei ki huu zo lo ihih lam pen ih phawk
khol kei thei zel hi. Phal kha hi le hang ih lungsimte lakhia-in ih pumpi hong
su lawi gawp-in ih neihsa leh ih nuntakna khawng te bawlzan gawp ding uh hi.
Amau in tua buaina leh kisiatna te amuh uh ciang bek-in a lungdam thei uh hi.
Pasian cihna nial in Satan mawh zolna mang ding in Pasian nusiatte din mun ding
a lau huai mah mah hi. Ahih hangin Khrisit nungzuite pen Ama kepna sungah
lungmuang hi. Vantung pan-in ahat phadiak vantung mite amaute keem dingin a
kisawl hi. Pasian in A mite a cin’ sakna agilopa in nawklet zo lo hi.
78