A Masa Bel Kheemna Lianpi
M I H I N G om cil phet-a ki pan in Satan in hong kheemna kipan pah hi. Vantung pana gal phuangkhia pa in Pasian’ Kumpina langpang huan dingin leitunga teengte zong hong zawn hi. Adam leh Eve in Pasian.
Thukham zuihna ah nopsakna kicing ngah uh hi. Tua banga a om laitengun, Pasian
Thukham in Ama bawlsa khempeuhte’ nopsak nading teng dal in, gentheihna leh
nuainetna thuakna suah hi ci-a vantunga Satan’ langpanna aman lohna uh a lak
den uh ahi hi. Tham loin mawhbaang lo nupate inn dinga kipia mun nuam amuh
ciangin a hazatna zong hong ultung mah mah hi. Mihingte puuk sak in, Pasian
kiang pan kikhenkhia leh kei khut nuai hong tung thei ding uh hi, tua ciangin
hih leitung beek ngah in, sangbelpa langpangin ka kumpigam phut leng, ci in
khentat hi.
Satan in ama meel takpi leh
agamtatzia dawk sak pah leh, Adam leh Eve tungah tua galpa lauhuai zia teng
akihilhsa a hih manin, tha khat-in na thal sawn pah ding uh hi. Ahih hangin
Satan in a tupna a tun zawh theih zawk nading in ama ngimna taktak pen sel
sim-in khuamial sung ah na seem a hi hi. Ama khutzat dingin ganhing laka
mitla pen leh a meel hoih peen gul sung ah kiguanga, “Pasian in, huan sunga
sing khat peuh peuh ne lo ding hong ci a hi nam?” ci-in Eve a hopih hi. Piancil
3:1. Eve in mawhzolpa tawh kisel ta dih lo-in kilel sak leh suakta zaw ding hi
napi, amah tawh va kinial ngam kha a, galpa deihna bangin apuuk takpi hi. Tu in
zong tua bang lim mah tawh (532)mi tampi zo in apuk sak to to lai
hi. Pasian sawlnate muang pah lel zo loin lung hiangin taksan lahna lungsim nei
zel uh hi. Tua hangin Pasian sawlna sangin mihing thutheihte saang zaw uh ahih
manin, Satan in tua mun pan in lam apialpih pah pah hi.
“Numei in gul kiang ah,
Huan sunga sing gahte ka ne thei ding uh hi; ahih hangin Pasian in, huan lai
zang-a om sing gah na ne kei ding uh hi, zong na lawng kei ding uh hi, tua bang
hih le uh cin na si ding uh hi hong ci hi” a ci kik hi. “A hih hang in gul in
numei kiang ah, Na si kei ding uh hi. Bang hang hiam cih leh tua singgah na nek
ciangun na mitte uh ki hong dinga, a pha leh a sia thei in Pasian tawh na ki
bat ding lamtak uh Pasian in thei” a hong khaam a hi hi, a ci hi. Piancil
3:2-5. Amah in Pasian tawh kibang dinga hun beisa sangin pil na saang zaw
nei-in amihing hihna uh a thupi zaw mun tung ding ci in hilh hi. Eve taksangin
na ki-ap a, ama thuzawh sawnna tawh Adam zong mawh sak lai hi. Amau in gul thu
na um uh aa, Pasian in hih loh ding acih pen na hih uh hi. Amaute a bawlpa in
dinmun sangzaw atun ding uh khaktan nadingin thu a khung bangin Pasian thukham
te mukhial uh hi. Tua thukhun palsat in dinmun sangzaw ngah dingin ong lam en
ta uh hi.
Mawhna hong bawl khit
ciangin Adam in, Na nek ni mah un na si ding uh hi acih pen a khiatna a hong
bang ci tel theih hiam? Satan gen bang in dimnun sang zaw tung mah-in a ki mu
uh hiam? Tua bang hi leh Satan pen mihingte adingin thupha bawlpa hi takpi ding
hi. Ahi zongin Pasian in tua bang in sehna nei lo hi cih Adam in a mu hi.
Mawhna thaaman daan dingin a kipiansakna lei a suak kik ding in Pasian in,
“nangin lei vui na hi hi, lei vui ah na ciah kik ding hi” ci hi. Piancil
3:19. Satan in bel, “Na mitte uh ki hong ding hi” a cih pen tu-a ciang bek
ah a maan ding hong bang sawn sawn hi. Adam leh Eve in Pasian thu a nial uh
ciangin a mit uh vaak (ciim, ki hong) mah ngei a, amaute haina mu pah uh hi.
Thusia lasia thei uh a thupalsatna gau a thuak uh hi.
Eden huan laizang ah
nuntakna singkung khat zong po a, tua sing gah in nuntakk sak tawngtungna vaang
a nei hi. Adam in Pasian thu na mang paisuak hi leh hih singgah a duh duh-in (533)
ne thei dinga nungta den ding ahi hi. Ahih hangin a hong mawh ciangin hih
nuntakna sing gah a nek ding ki phal nawn lo a, sihna thuak ding hong hi ta hi.
Pasian gen bangin “Lei...tawh hong ki piangsak a, nang in leivui na hi hi,
leivui-ah na ciah kik ding hi “ cih pen in nuntakna omzia hong kawk ta hi.
Thu mang-in om uh hi leh a
ngah ding uh-a kikamciam sa nuntak tawntung pen thukham palsatna hangin a taan
uh ahi ta hi. Adam in nuntak tawntungna neilo ahih manin a suan a khakte tungah
tua nuntakna pen go-gil bangin pia theilo hi. Pasian in A Tapa hong piakna tawh
a puuksa mite’ bat zawh dingin nuntak tawntungna hong puak suk hi kei leh
mihingte adingin lam-et a bei ta a hi hi. “Mi khempeuh mawhna leh sihtheihlohna
hong puak hi.” Rom. 5:12; 2Tim. 1:10. Tua hi a, Khrist tung tawn bek-in
sihtheihlohna ki ngah thei bek hong suak hi. Jesu in “Tapa a um mi in a
tawntung nuntakna nei a, Tapa a um lo mi in nuntakna a mu kei ding hi” ci hi.
John 3:36. Mi khempeuh in tua sawlna bang hong man’ uh leh man piak loh thupha
hong nei thei ding uh a hi hi. “Lungduai takin minthanna, zahtakna leh
sihtheihlohna a zong mi in a tawntung nuntakna ngah ding hi.” Rom. 2:7.
Sawlmang lo pi pi mah in
nuntakna ngah ve-ve dingci-a Adam kiang ah a khaam pen zuaukhem makai pa bek
mah a hi hi. Eden huan a Eve kiang ah, “Na si kei ding uh hi” a cih kammal pen
mihing in asitheilo khaa nei hi cih zuauthu a hilh na sermon masa pen a hi hi.
Hih thu akipatna pen Satan kiang pan hi a, ahih hangin tu-in Khristiante’
thuhilhna pulpit pan na ngawn-in tua zuau thu kitangko ngit nget hi.
I
nu leh I pa masate saan’ bangin mi khempeuh dektak in um-in saang
uh hi. Pasian in, “A mawh mi (khaa) pen si ding hi” Ezek. 18:20 a cih kim lai,
“si lo-in a tawntung nungta ve ve ding” cih sak hiau mawk uh hi.
Pasian gen bang um nuam lo-a Satan kamkhum, vangngaih huai kamzuau
pen mite in um zaw hiau mawk uh a, lam dang ih cih ding longal, lawh theih a om
kei hi.
Mihing in mawhna sungah apuk khit un nuntakna singgah va ne mawk
leh si thei lo in, mawhna tawh nungta tawntung ding uh hi. Tua ahih manin Adam
innkuan sung pana khat peuh in tua nuntakna singgah a va nek khak loh nadingun
meikuang (534) namsau leh Cherubim te in “nuntakna singkung
kiang paina lampi” vilin, daltan sak hi. Tua ahih ciangin a sih theihlohna anei
mawhnei mi om lo hi.
Mawhna alut khit nangawnin
mihing te in asitheilo kha khat nei lai-a, gentheihna sung tawntung gawtmunah
genthei pipi in gimna thuak ding uh hi cih a um sak uh hi. Tua bang in a upsak
manin Pasian pen a gilo, amah alungkim saklo te athukkikna dingin hell adenna
pah pah, phulak nuam asa Pasian bang asuak sak hi.
Tua bangin dawi mangpa in
ama pianzia teng tawh mihingte piangsakpa leh thupha apia Pa meel leh mai
belmang nuh bangin a vom sak hi. Gitlohna bel Satan’ aa hi. Pasian bel ki-itna
hi. A bawlsa na khempeuhte siangtho-a it huai-in lang pang lianpa in mawhna
hong lut sak matengin kician in kip hi. A thangzaak tawh mihingte a mawh zol
khit ciangin, a susia mihingte galpa pen Satan tek mah ahi zaw hi. Tua bangin
mite man in a suksiat zawh pen kisial lai hi. Pasian vangliatna in na dal zen
zen lo in, ki phal hi leh Adam suan leh khak mihing akici khempeuh a ngeen sung
ah luak khin hiau ding a, khat zong suakta lo ding uh hi.
Thutheihna tawh akiphut
Piangsakpa ukna leh a thukhunte’ thuman-na a muang zolo ding in Satan in ih nu
masa le pa masa te a na zol-zol a, a khem mah bang in tu hun a mite zong tua
mah tawh a khem hi. Mihingte agentheih sakna leh Pasian a langdonate uh
amelh theih nadingin Pasian pen amaute sang a gilo zaw leh a suuksia zaw-in
Satan leh ama thu a akhutzat mite in dawk sak ding a han ciam uh hi. Mi khem
lianpa in ama gitloh gamtatnate teng pen vantunga I Pa ngawh ding a han ciam
hi. A thutang lopi-a a Uk mipa khutnuai ah a maan lopi in kipia nuam lo tei tei
se ka hih manin van pan nawh khiatna ka thuak pen kei’ khialhna hi mah hi, cih
bang pian-in mawhsakna a dawk sak se hi. Ama nung zui le (535) uh
Jehovah thukhun nuai-a thong kia banga a om tentan uh sangin awngthawl zaw,
suakta zaw, leh nopsa zaw tham ding uh hi ci-in leitungte kiangah a gen hi. Tua
banga khimm na tawh Pasian thu a zuihna pan-un mite a lam pial sak hi.
Leitung nuntak tomno sunga
a bawl khak uh mawhna thaman dingin migilote in tawntung gawtmun ah, Pasian
nuntak tanvei, kat leh meikuang thuak den hel ding uh hi cih phuahtawm
thuhilhna pen Pasian migitna, hong itna, leh a thutangna tawh a kilehbulh mah
mah ahi hi. Tua zah-a thu-leh-luan upna pen, Khristian tuam tuam tampi te in
upna guikip-in nei uh a, ki nak hilh mah mah saan lai uh hi. Doctor of Divin-ity
pilna nei siapa khat in a genna ah, “Hell-a thuaksiatnate a muh uh ciangin
misiangtho te lungdamna khang san ding hi. A pianpih, a khanpih uh a lawmte
gimna sung ah kia-a a om laitak un amaute pen ki teel khia-a hotna ngah cih a
muh uh ciangin amau lungdamna kibeh lap tuam mah mah ding hi,” ci hi. A dang
khat leu leu in hi bangin ci hi: “Thukkikna thuakk mite thuak hun ding thu a
piak khiat ciangin, amaute thuaksiatna meikhu a tawntungin kahto dinga, thupha
ngah mite in mu den ding uh hi. Tua ciangin misiangthote in Amen, Helelujah!
Pasian phat un! ci ding uh hi,” ci hi.
Pasian laibu Laisiangtho
akoi mun ah hi bangin kigelh hi mawk hiam? Hotkhiatna ngah mite in vantung a
tun uh ciangin a lungsim neih ngei uh ahi, hehpih theihna, khasiat theihna, a
lungsim ngei teng man suah khin ding uh a hi mawk hiam? Amaute in sia leh pha
lah thei lo-a hai keei ding uh hi mawk ve maw? Ahih kei leh, vantung a tun’ uh
81
ciangin gilo-in haangsan keei ding uh hi mawk ve maw? Hih thu pen
Pasian Laisiangtho hilh tawh a kituak het lopi khat ahi hi. Hih a tunga
thu-leh-luan upna ahilhte in Laisiangtho thuman mun ah lungsim khelpilna leh
gamtatna thu aguan sawm leitung mipil te ahi uh hiam? Tua bang mite ahi kei uh
hi. Hih mite in laithei mipil leh lungsim kawi neilo ahih teeii hangun Satan
khemna zom sawn-a a muut beh te a hi uh hi. Laisiangtho genna tawh ki
lehbulh-a, a uang zaw a gen sak mik mek uh hi bek hi. PiangsakPa lungsim leh
pianzia tak-tak hi lo zaw-in ama ngaihsut tawm tawh a muh dan a genkhia kha
mawk mawk uh ahi hi. “Kei mah in a nungta Topa Pasian ka hih bang mah in mawh
nei mi khat a si ka muh ciang in nuam ka sa het kei hi. A mawh gamtatna khawl
in a nuntak ding ka deih hi zaw hi...Bang hangin si nuam sese na hi uh hiam? “
Topa Pasian in hong ci zaw hi. Ezek. 33:11
Tawntung gawtmunah tawlnga
lo-a gimna thuakte a muh muh ciangin Pasian in muh nopsa hi ci-a (536) upna
ih neih manin Pasian adingin bang phat-tuamna om mawk ahi hiam? Thum thum, tau
tau-a kap-a awng keek A bawlsa te Hell meikuang sungaa A hencipna manin Pasian
kipahtawi tuam ding ahi hiam? Mong neilo itna nei Pasian bil ah cimawh-a kahna
awte in bangci bang in langaih kisa bang hi thei ding hiam? Mi mawhte gim
thuakna in a tawntungin tawp hun nei lo hi cih thu pen van leh lei bup a
siatsuah mawhna Pasian in a mudah zia lahnopna in alet uh hangin, Pasian
gensiatna hi zaw lel hi! Tua bang hi mawk leh Pasian in mawhna mudah lo in mu
den nuam zaw cihna hi zaw mawk ding hi! Hehpihna om lo, gimbawlna kizomsuak den
hi cih a hilh Theol-ogy laisiamte hilhna thu in mite hai sak in, heh uh suak in
Pasian gensia zaw ding uh hi. Thamlo in a khialhna vangikpi pan suahtak sak
sangin kidiahcip sak zaw ding uh hi. Tua bang upna hangin, khang tawntungin,
mawhna kibehlap zaw-a, Pasian min adai sak a suak zaw hi.
Tawntung gawtmun-ah
daanthuak ding cih upkhialhna pen bang zah-a haksa gimna hi ding hiam cih
mihing ngaihsutna in baan zo lo hi. Itna, migitna, leh hoihna namkim anei,
Laisiangtho hilh biakna man teng pen upmawh motphuah thu teng leh akihtak
huai thu tengin tuamcip in lauhuai suah sak hi. Migi-a it huai meel apua kim
lai, Satan in ahi lopi a Topa’ meel a zutvom ngaihsun in Topa pen kihtaak muh
pah in, alau huai, a muhdah huai-in I mu kha thei pah mawk kha nam? Pulpit pana
thuhilhnate hangin Pasian pen sahang kihtaak-a kihtakna lungsim in leitung bup
zel hi. Tua in mi a tul then tampite’ lungsim sungah Pasian muanlahna leh
uplahna a piang sak hi. Tawntung gawtmun daan thuakna thu pen Babylon in mi
khem peuh a dawnsak upkhialhna leenggahzu nam khat a hi hi. Mang. 14:8; 17:2.
Khrist naseemte in hih upkhialhna len-in siangtho pulpitte pan a tangko khak
mawk ding uh a dah huai pi khat a hi hi. Tua thu pen Rome te kiang pan a
Sabbath maan lo aluah suk mah bangin a ki ngah khawm a hi hi. Man tak in gen
le’ng, ei ngah bang khuavak amaute in ngah nai lo uh ahih manin, ulian pipi leh
migina pi-pi te mah in zong tua thu hilh mawk uh hi. Hih tawh kisai in amau
hun-a khuavak bangin sep ding nei uh a, ei zong ei hun-a khuavak bangin hong ki
saang ding ahi hi. Eite in ei hun-a ih muh Pasian thumaan khuavaak nusia in,
thuman amu nailo I pate hilh pau-lap in thukhial pen va lehsaan kik le’ng
Babylon’ mawhna leenggahzu teng (537) a va dawn pihte I suak ding
hi.
Tawntung gawtmunah daan
thuak ding cih thu a um lo-a mihon pawl khat a om hi. Tuate in Laisiangtho sung
ah Pasian pen ki-itna leh migitna tawh kidim ci ahih manin A bawlsate tawntung
meikuang sung ah khul ding hi cih pen um thei lo uh hi. Ahih hangin mihing in
asitheilo pianpih khaa nei hi cih upna nei uh ahih ciangin, atawpna ah mi
khempeuh in hotna ngah ding hi, ci-in um leu-leu zel uh hi. Laisiangtho hong
taainate pen mihingte thu mang le uh deihna-a hong khalau sakna bek hi-a, a gen
bang lian lian-a hong tung takpi ding hi lo hi, ci-in ngaihsun uh hi. Tua
bangin mawhneimi in ama nopsak bangin gamta in Pasian deih ngetnate awlmawh lo
in a om hangin, a tawpna ah Pasian’ pahtaakte suak ve ve ding uh hi ci-in lam
en uh hi. Tua bang upna in Pasian migitna bek suang-in A thutan(g)na don lo
ahih manin migilote amawh bawlna uh ah a leii-haang sak leu leu uh
hi.
Leitung buppi in Pasian in
hotkhiatna ngahsak ding hi cih upna anei mi pawlkhat om hi. Tuate in amau’
gupna a siasak ding upna alet nadingun Laisiangtho mun pawlkhat a siksan uh hi.
Tua Laisiangtho mah tawh amau gen thute akhialhna lak kik-a hilhcian ding a hi
hi. Biakna meel neilo khangno khat tuahsia-in si-a a kivui ciangin, leitung
bup-in hotkhiat ngah ngawn ding cih upna a hilh siapa khat in a Laisiangtho
siksan dingin David genna mun khat teel in, “Amnon si khin a muh ciangin a lung
nuam hi” (2 Samuel 13:39) cih thu a sim hi.
Hih thugenpa in, “zu kham-a
si peuh, khut khialhna sisan baang a sawp lo-a si peuh, leh mawhna nei-a a si,
hih khangnopa banga, biakna a nei ngei se khol lo te khawng asih teh bang a ci
ding uh hiam cih hong ki dong thi the hi. Laisiangtho in tua dotna a dawn kik
nate lungkim huai mah mah lel hi. Amnon pen a sih laitak in mawhna tawh aki dim
mi hi-a, zong ki sik bek lo-in, zu ki tulhkham in, a kham laitak-a ki that ahi
hi. David pen Pasian kamsang ahi hi. Hong tung ding leitung ah Amnon in gupna
ngah ding maw, ngahlo ding cih thei peuh mah ding hi. A lung sim sunga om thu
bang teng pulak khia ahi hiam? ‘Tua ciangin kumpipa in Absalom ngai-in hong mah
mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ci-in thei khin ahih manin Amnon
thu-ah kiheh nem hi “ (2 Samuel 13:39).
(538) “Hih kam kipau sung pan bang I mu khia thei hiam? Si lah
silo hing lah hinglo in gawtmun ah tawntung hell thuak ding hilhna kihel lo hi
lo hiam? I tua ci muh hi; hih mun in a lungkim huai mah mah nopsak nading leh
kilem in leitungbup ong zel ding ahihna thu ong mu sak hi. Atapa asi amuh ciang
in amah bang hang in lung nuam zaw sop hiam? A tapa in hong tung ding zia-etna
khempeuh leh mawhna kolpan suakta in, siatna tawh a ki pelh ban ah, minthanna
leh sianthona ngah in, van mihonte lak ah ki tual-bual sak ta hi cih kamsang
mit tang tawh a muh ciang in amah aki hehnem zo ahi hi. A tapa in mawhna adim
pumpi pan suakta in Khasiangtho tawh a kidim khit ciangin lungsim sung khuamial
teng theng in aki sia theinawnlo itna leh sianthona tawh van nunnuam luah khin
hi cih thu in a mah a lung nuam sak pen hi. “Hih thu teng hangin vantung
hotkhiatna ah hih nuntak sunga ei sepsa I suan’ ding om lo hi; tu mah mah-a I
lungsim kikhelna peuh, I upna leh I biakna peuh pau lap ding piang thei lo hi,”
ci in a gen hi.
Khrist’ nasem a kici pa in
Eden-a gul’ gen thu zuau, “Na si takpi kei ding uh hi... Na nek ni-un na mit uh
hong vaak dinga pasiante na bang ding uh hi” a cih pen mah a gen kik kik a hi hi.
Mi that, guta, khuaval-a mawhnei a suukpen nangawn zong a sih nung ciangin
lungnop tawntungna a lut ding a hi ve ve hi, ci hi.
Laisiangtho hi banga
alumlet gawppa in bang siksan ahi ding hiam? David in Pasian vaihawmna a muan
na thu a gen kammal kimlai siksan dinga ala hi lel zen hi. ‘Tua ciangin kumpipa
in Absalom ngai-in hong mah mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ci-in
thei khin ahih manin Amnon thu-ah kiheh nem hi ‘ (539) A
khasiat luatna pen a hong sawt ciangin hong thuak nop zaw deuh-in a si sa
ngaihsun sun nawn loin a hing lai pen hong ngaih sun zaw a, a thusia-bawl
athuak lawh ding a lau man-a a taai khia pen a phawk hi. A sanggamnu tunga
paktat, zu kham Amnon pen a sih phet-in lungnop na mun ah ki puak pah hi, tua
mun ah mawhpeng van mite tawh kithuah thei dingin kisiansuah in ki puah siang
zo hi!, a cih ciangin, zak nop nong a, mihing lunggulh theih te nam hi lua zen
a, zong ki um tek peuh mah. A hi zongin hih pen Satan’ hilh thugui upna ahi hi.
Hih bang mah hang in siatna a khang hi hoh lo ding a hia?
Hih zuau gen Siapa khat’
hilh dan pan in mi dang tampite hilh dan zong ki mu theih pah hi. Laisiangtho
kammal khat lak lak in, (aki tua cihna tampi om hi) a cih nop pen tawh
kilehbulh a khiatna la thei tek uh hi. Tua bangin a kizom lopipi te Pasian thu
a hi lo doctrince hilhna-in zang mawk uh hi. Zu kham Amnon vantung ah om hi cih
pen deih kaih a bulh tawm hi lel a, Laisiangtho in zukhamte Pasian gam sung
tung lo ding a cih sit set tawh a ki lehbulh a hilhna a hi hi. A umlahte, thu
umlote, leh biakna thumungphuh a saang zolote in tua bangin thumaan pen
zuauthu suah uh hi. Amau thukhel-pilna in mi a honpipi-in khimm-in ihmu cip sak
hi.
Mihingte a sih phet-in
akhaa vantungah tung pah takpi ahih mawk taak in hin sangin sih I ut zaw mah
kei ding maw. Lungkham, cihmawh, lungkiat ciangin a ngot hinna khau bottat
ziau-a kumtawn nun nopna mun zuan in leen toh mah zong baih zaw lel mah ding
hi. Nuntakna sangin sih baih hoih zaw cih tua upna a pom man-un mitampi tak in
tua ding in hanciam uh hi.
Pasian in A Thukham palsat
te daan pia ding cih pen ama kammal Laisiangtho sungah tel tak-in a gen sa ahi
hi. Pasian pen migi mah mah-a mawhneite tung ah athutangna zangin thukhen ding
ahi kei hi ci-in phuahtawm mawk upna nei in, amau leh amau aki pah tawi tawmte
in (540) Kalvary Singlamteh a et ding a kisam a hi hi. Tua hi
leh, mawhbaang lo Pasian Tapa sihna in Pasian thukhaam palsatte thuk kikna ahi
“mawhna thaman in sihna hi,” cih thu a tangtunna tecii ahih zia amu ding uh hi.
Mihingte adingin mawhneilo Khrist pen mawhna bangin hong kibawl hi. Amah in
palsatna thaman teng pua in, a pa maitang pan ki liah-a, lungsim kitamkham-in a
nuntakna ki meek lum hi. Tua in mawhneite suahtakna dinga a thuaksiat kithoihna
a hi hi. A hangin, mawhna daan pan-in mihingte suakta-a a kikhahkhiat theih
nading lampi dang omlo ahih man a hi hi. Tua a kipia hotkhiatna a nial mi
peuhmah in a palsat mawhna daan pen ama pumpi mah tawh a thuak kik ding ahi hi.
A ki sik nuam lo, a hoih
gamta nuam lo mite nangawn in vantungah gupna ngah ve-ve ding hi cih upna alen,
leitungbup gupna ngah dinga aseh te hilh zia Laisiangtho tawh ih enkak lai ding
hi.
“Tui duh mite nuntakna
ciktui man nei loin ka pia ding hi”, Mang. 21: 6, 7 ci hi. Hih a khapna pen a
dangtaak mi teng bek tunga a khap ahi hi. Hih nuntakna tui lunggulh manin na
dang teng a nusia ngam teng bek mah kipia ding ahi hi. “A zomi in hih nate luah
in, kei in ama Pasian ka hi dinga, amah in ka ta ahi ding hi” ci hi. Mang.
21:6,7. Hih mun ah zong na khempeuh luah theih nadingin a mihingte in ih
mawhnate a nial in, a zo mi I hih ding akisam ahi lam tak ong lak hi.
Topa in kamsangpa Isaiah a
et sak na ah, “Amaute tungah thu hoih ding hi, ci-in thuman mite kiangah gen
un, bang hang hiam cih leh amaute in amau gamtatna hih a gah ne ding uh hi. Migilo
in gimna ngah ta hen!Ama khut in ahihsate ama tung mah ah thukkik ding ahih
manin ama tungah thu sia ding hi.” Isa. 3:10,11. “Mawhnei khat in za vei dong
siatna bawl napi-in, a khan’ sau veve hi. Ahi zongin, ‘Pasian a zahtakte’ adingin,
thukhempeuh nuam dinga,..migilo ahih leh nuamsa lo ding hi.” Thuhilhsia 8:12,
13. Paul in, “Mawhnei mi in Pasian in thu mantaka a khen ni, mi khempeuh amau
gamtatna ciat bang a athuk kik ni, hehna kilat ni ciang adingin amau mah tunga
kibuak kik ding hehna a khol khol uh ahi hi...a gamtatsia mi khem peuh in gimna
leh lungkhamna thuak ding uh hi.” Rom. 2:5, 6, 9.
(541) “Numei tawh akhial mi ahi zongin, mi kihhuai mi ahi zongin,
milim bia mi ahi huaiham mi khat beek in Khris leh Pasian’ gam sungah luahna a
ngah kei ding hi ci-in na thei uh hi.” Efesa 5:5. “Mi khempeuh tawh
kileminnopsakna ahi zongin, a siangtho gamtatna ahi zongin na phak matengun
delh un. Tua siangtho gamtatna a om kei leh, kuamah in Pasian amu thei kei ding
hi.” Heb. 12:14. “Nuntakna singkung neih theih nading le kongpite tawn-a khuapi
sunga lut nading thu neih thei nadinga puantual uh a sawpsiangte thupha ngah
ahi uh hi. Apua lamah ahi leh, uite, dawi-ai tawite, numei le pasal paktatte,
tualthatte, milim biate, le zuauphuak nuamsa a, zuauthu gente peuhmah a om ding
uh hi.” Mang. 22:14, 15.(ZIV).
Pasian in Ama gamtatzia leh
mawhnate bang ci lampi tawh len hiam cih mihingte theih dingin a lak hi. “Topa
Pasian mite-in hehpihna nei-in a dik Pasian, lungduai-in itna kip leh thutakn
tawh adim, mi tul tampite adingin itna kip anei, mawhna, thu palsatna leh
khialhna mai sakin,
82
ahih hangin bangbang hita leh mawhna a siangsak ngei lo,”
Paikhiatna 34: 6, 7. “Amah in gilo mi susia ding hi.” A palsat mite kisia hon
ding hi. Mi gilote kibeimang sak ding hi.” Late 145:20; 37:28. Pasian in a
Kumpi vanglian tawh langdona teng beisak ding hi. Ahih hangin Pasian pen
migitna, lungduaina leh thupha piaPa ahihna a dawk sak ban ah thukkikna ah zong
thutang mah mah ahihna kilangsak ding hi.
Pasian in mite’ utna leh
khentatna te ah zawh thawh thu zang tei tei lo hi. Amah in aana lel-a sila
banga sawl manna lel pen a deih ahi kei hi. Ithuai ahih manin a piansak
mihingte in Amah it thuk leh a deih hi bek hi. Amah pilna tawh dima, thutang
leh cingh ahihna phawk-in Ama thu mang le uh a deih ahi hi. Thute a tangtaka
saang thei mi in Ama hong bawlna phat huai ahihna mu-in Amah it ding uh hi.
Khrist in eite etteh dinga
migitna, itna, thusiamna hong hilhte pen Pasian deihna leh Ama omzia a hong
lahna a hi hi. Khrist in A Pa kiang pana a ngah thu ahilo thu dang dang bang
mah a hong hilh ngei lo hi. Pasian ukna zia ahi thukhunbulpi khempeuhte in “Na
galte na it in:” a cih Honpa thupiak pen tawh kithuhual sisek a hi hi. Pasian
in migilote tunga a thukhennate pen thukhenna thuakte leh van leh lei buppi
ading in phattuam zawk nading vive a hi hi. Ama gamtatna ah thutangna leh A
Ukna thukham bangin om le uh nopsakna a pia ding ahi hi. Pasian in amaute a
itna mutheih ding nate vive tawh kiim uum hi. A thukhun te a theih nading un
zong hun pha pia-in Ama (542)migitna tawh zong a nungzuih hi. Ahih
hangin amaute in Pasian itna te simmawh-in A thukhamte peel uha, A migitnate a
nolh uh hi. Ama thuphate saang niloh napi-in apiaPa a zahtak kei uh hi. A
mawhnate uh kih huai sa hi cih thei uh ahih manin Pasian a mudah zaw mawk uh
hi. Topa in amau palauhnate a thuak thuak hi. Ahih hangin a tawpna ah amaute
masuan uh a kikhentat nading thukhen hun hong tung ding hi. Tua hun ciangin hih
langpangte Pasian in Ama lam mah ah a leen ten tan ding hiam? Ahih kei leh, Ama
deihna bang seem tei-tei dingin Pasian in zawh thawh bawl-in a sawl lai ding
hiam?
Amau makai ding-in Satan
teel-a tua’ ukna sunga a om mite in Pasian kiang zuan dingin ki pan nuam lo uh
hi. Kisaktheihna, zuautheihna, huukna lanna, gitlohnate tawh a gamta uh hi.
Leitung a a sim mawh luat uh mite tawh a tawntung a teeng khawm dingin vantung
ah lut khawm nuam mawk ding uh hiam? Thumaan pen zuauphuahna tawh kilem thei
ngei lo dinga, lungneemna in kiphatsakna leh kiliatsaknate lungkimsak zo lo mawk
ding hi. Sianthona zong a niin mite in sang zo lo ding uh hi. Angsung bek
akhual te adingin angsungthu nusia a midang khual ding lawp thei lo ding uh hi.
Angsung ading leh leitung bek a lungulh mite nop sak na khat beek vantungah om
lo hi.Pasian langpanna in anuntakna azang mite vantung ki puak in, van nunzia
va mu leh, lungnopna, itna, Pasian Tuuno phatna la asa mite leh, tokhom tunga
tupa vaangtang aleng maitangte tawh Pasian leh thuman a langdona lungsim vom
niloh te, a ava gualnuam thei mawk ding uh hiam? Vantung mihon lak ah va
bual-in tua late a va sak pik theih pah ngap khol ding uh hiam? Amau in Pasian
leh Tuuno minthanna thuak zo mawk ding uh ahi hiam? Thuak zolo ding uh hi.
Amaute in vantung omzia leh luhin zia te ah nuamsa in a zongsat theih nadingun
hun saupi kipia napi a lungsim uh leh a kampaute uh vantung’ deih bangin sek
nuam ngei lo uh (543)a hih man un, tu-in bel a ze kai lua zota ahi
hi. Pasian langdote nuntakna vantung tawh kilawm kituak zo lo hi. Vantung
sianthona, citakna, lungmuannate pen amaute adingin gawtbawlna bang hi ding hi.
Pasian vangliatna pen amaute a haltum ding meikuang bang hi ding hi. Tua ahih
manin amaute in tua sianthona munpanin manlaangin a taimang pak nuam zaw ding
uh hi. Mai mang pak zaw in Honpa maitang pan kiselmang pak zaw le uh a ut ding
uh hi. Mi gilote beina a mong in amau mah teel ahi zaw hi. Pasian pen thumaan
in hehpihna tawh dim hi napi, vantunga a lut loh uh zong amau deih zawk-a a
teel uh a hi hi.
Tua nilian ni-a meikuang in
tui tampi vunga alet ziah ziah bangin Pasian thumaanna lak ding hi. Ahih hangin
migilote ki huu zolo ding uh hi. Ahangin Topa sung ah buk nading mun a nei
kei uh hi. Amaute ut bangin langpang khin zo uh a, a lungsim uh aleh lam panga
kheel vat nadingin nuntkna bei ta a, zong ahun om nawn lo hi. Palsatna pan
sawlmanna, muhdahna pan ki-itna ah kheel nading ahun zekai khin ta hi.
Tualthatpa Kain pen
nuntakna hun kipia lai tadih hi. Mawhneite a ki hin khawi lai ciangin kamkaih
vawh lo-a khahkhong mawk bangin a gamhtatzia uh leitung buppi in a muh nading
deihna in Pasian in hun apiak lai ahi hi. Kain-ii lamkaihna tawh ama suan leh
khak mi honpi in mawhna sung ah hong lut uh hi. “Leitung mihing’ gitlohna
aliatna leh mihing lungsim ngaihsutna peuh mah asia ahih ngitngetna thu Topa in
mu hi.” “Tu in Pasian’ muhna ah leitung sia a, leitung in ngongtatna tawh ki
dim hi. “ Piancil 6:5,11. Pasian in leitung a khua ngaih luat manin Noah
khangin migilote na zung bawh in, Sodom-a mi gilo te susia hi. Satan khemna
hangin gitloh nasem te in khuatuahna leh pahtakna ngah uh hi. Tua hang in
langpang ding in midangte ama kaih uh ahi hi. Kain hun leh Noah hun in tua
bangin a kalsuan uh mah bangin tu hun in zong a kalsuan uh hi. Khuavan-nuai
akhuangaih luat manin Pasian in ama hehpihna a nolhte a susia cip ding a hi zaw
hi.
“Mawhna thaman in sihna ahi
hi. Ahih hangin eite Topa Khris Jesu hanga nuntak tawntungna in man kipia lo
Pasian’ letsong ahi hi.” Rom 6:23. (544) Midikte in nuntakna a
ngah ding uh a, mi gilote in sihna ngah ding uh hi. Moses in Israelte tung ah,
“Na teel ding un note mai-ah nuntakna leh a hoih na, sihna leh siatna ka koih
khin zo hi” na ci hi. Thuhilhkikna 30:15. Hih sihna pen Adam tunga kigen sihna
pen hi lo-in mawhneite thuak ding thupalsatna thaman sihna daan pen a hi hi.
Nuntak tawntungnatawh aki leh bulh Laisiangtho’ gen “nihna sihna” pen a hi hi.
Adam mawhna hangin mihing
akici khempeuh sihna in nawk-a, hansung tung ciat uh hi. Hotkhiat-kikna ki
vaihawm ahih manin amaute han pan in ki lakhia kik ding hi. “Midik leh midiklote
khempeuh in sihna pan ahing kik ding hi.” Sawltak 24:15. Adam sungah mi
khempeuh asih uh mah bangin Khrist sungah mi khempeuh a nungta uh hi.”
1 Kor. 15:22. A hong thokik
pawl nihte kikhen dinguh hi. “Hansunga om khempeuhte in Ama aw za uh a, a hong
pusuah hun uh hong tung ding hi. Gamtat pha a bawlte in nuntakna ngah dingin
hong thokik ding uh a; a gilo gamtatna a bawlte in thukhenna thuak dingin hong
thokik ding uh hi.” Johan 5:28, 29. Nuntakna ngah dinga hong thote pen “Thamcing”
cihna ngah uh hi a, “thupha saang, a siangthote” a hi uh hi. “Tua mite tungah
nihna sihna in neukha beek uk kha lo ding hi.” Mang. 20:6. Ahih hangin kisik
kikna leh upna a neilo mite in maisakna ngah lo in, a palsatna thaman uh saang
ding uh hi., — “Mawhna thaman in sihna ahi hi.” Amaute daan thuakna kibang
kimlo dinga, ahun sawtna leh anasiatna kilamdang tek ding hi. “A gamtatna bang”
ciat uh hi ding hi. A tawpna ah bel nihna sihna mah hi ve ve ding hi. Pasian in
Ama migitna leh thutangna in mawhneite a mawhbaangpi mah in saang thei lo ahih
man-in, Thamcinglo hi, cih a ngahte pen a mawhna tawh beikhawm sak hi. Kha
Siangtho humopna tawh a kigelh lai sungah, “Tawl khat sung in mi gilopa om nawn
lo dinga, ama omna mun na lim zon’ hangin, tua lai-ah amah na om lo ding” a,
“...a piang ngeilo mah a bang ding uh hi.” ci hi. Late 37:10; Obediah 16. A min
uh beitaa-in lam et om nawn lo, atawntunga kimangngilh ding a hi ta ding uh hi.
(545) Mawhna pen ama piansak gimna le siatna teng tawh tua bangin
bei khawm hi. Laphuakpa in, “Mi namte na tai a, mi gilote na susia hi; a
tawntunga mangthang dingin amau min na phiat hi. Siat denna sungah galte bei
mang hi” ci hi. Late 9:5, 6. Mangmuhna sung ah Johan in atawntung hun ding na
mu khol hi. Van leh lei vekpi in aw kihual in phatna lapi sa uh hi. Tua lapi sakna
ah a kituk kalh sak ding aw-thelno khat nangawn omlo hi. Van leh lei-a mi om
khempeuh in Pasian minthanna a pahtawina uh kiza ta hi. Mang. 5:13. Tua hun
ciangin gim thuak-a kithasaan van van peuh leh, Pasian gensia-a ki ko ko aw cih
bang kiza nawn lo ding hi. Tawntung Hell sung pana thuaksiate
kahna otkeekna aw-gingte peuh hotkhiat mite phatna lapi aw-gingte tawh
kiza khawm khawm den cih bang om lo ding hi.
Tawntung gawtmun, mihing in
sih ciangin a khua thei khaa nei hi cih upna, pen Pianpih in a sihtheihlo khaa
khat mihing in nei hi cih lampial upna pan-a hong piang a hi hi. A tawntung
gawtmun ah daan thuakin kap kap hi ci-a upna pen Laisiangatho hilhna tawh aki
lehbulh, mihing upmawh phuah tawm mawk a hi hi. Mi tampite upna bangin,
vantunga hotkhiatna ngahsate in a nusiat alawm hinglaite uh tawh hong kithuza
thei in, leitung thu hong sailai thei uh hi cih upna nei uh hi. Tua bang in
asisate in, hotna ah nopsa ding hi hial mah ta leh a hinglaite buaina teng mu den
ding uh a, tua vai tawh lung himawh ding uh hi. Mawhna a bawl beh beh lai
khawngte thei uh hen la dahna cihmawhna a thuakte, a lungkham nate khawng uh,
mu den mawk le uh, abang zong nopsak om thei mawk ding hiam? A lawmte uh vil-a
a lung hi mawh dente in vantung nopsakna bang lemlawh man ding uh a hi hiam? A
kisik kik lo mimawhte bang, a pumpi pan a huu nu nung pen a bei lian leh
thakhat-in meikuang ah a khaa kikhul pah hi ci-a up ngiau mawk pen a lian mah
mah langpanna hi mawk lo maw! Hotna ngah mi khat in a it a lawmte khat kiging
lo sa-in han ah lut a a khaa pen tawntung gimna ah kikhul pah cih mu mawk leh,
naa sak pih ngel mawk lo ding hiam! Tua upna maan lo ah mi tampi kihawl lut
hiau mawk uh a, a hai lawh uh hi.
Laisiangtho in hi thu
bangci gen ahi hiam? David in Mihing a sih ciangin bang mah phawk thei nawn lo
hi cih a genna ah, “A husan’na a bei ciangin amah lei-ah ciah kik a, tua ni mah
in ama ngaihsutnate beita hi” ci hi. Late 146:4. Solomon in zong tua bang mah
in, “A hing laite in a si ding ahih lam uh thei thei uh a, a site in bang mah
thei (546)nawnlo uh hi” “amau adingin itna, muhdahna, hanciamna
cihte om nawnlo a, leitunga om nate, khat beek thei kha kik nawn lo ding uh hi”
ci hi. Thuhilhsia 9:5, 6, 10. Hezekiah in a thu ngetna ngah in a nuntakna
kum 15 a ki khan sak ciangin amah lungdam in Pasian migitna a la a phuahna ah,
“Sihna ah nangmah phawk theihna omlo ahih manin, leinuai pan in kua in nang
hong phat thei ding hiam? “Leinuai-a om mite in nang tungah lungdamna hong ko
thei lo a, asite in nang hong phat thei lo uh hi; gum sunga a pai sukte in
nangma thumanna hong muang theilo uh hi. Tu ni a keima bawl bangin, a hing mi
bekin nang tungah lungdamn hong ko thei hi” ci hi. Isaiah 38: 18, 19. Mi
tampite upna hilhnate ah, midik asite in vantung ah lut pah uh a, a muatthei
nawnlo leii tawh Pasian phat uh hi, ci uh hi. Ahih hangin Hezekiah in sihna ah
tua bang muatheihlohna a nei minthanna mu thei lo hi. Laphuakpa in teci a pan
pih na hi: “Sihna ah Nang hong kiphawk thei nawn lo a, han panin kua in Na
tungah lungdam thei nawn ding hiam?” “Misite ahi a, gamdaihna sung a pai peuh
peuh in ahi zongin Topa phat nawn lo uh hi.” ci hi. Late 6:5; 115:17.
Peter in Pentecost ni-in
pupi David “si a, ki vuina han in tu ni dongin eite kiang ah a om hi.” “David
in vantung ah a kahto kei hi” ci hi. Sawltak 2:29, 32. David zong a hansunga
thawhkik ni ngaka a om lai pen in midikte a sih phet leh van ah kah pah lo
ahihna hong lak hi. Thawhkiknathu a om man leh Khrist a thawhkikna hang bek mah
in David zong tho kik dinga, a tawpna ah Pasian ziat lam ah tu thei ding hi
phing zaw hi.
Paul in: “Misite a tho kik
lo hi leh, Khrist zong a tho kik kei ding hi. Khrist tho kik lo hi leh, na upna
uh a mawkna ahi hi; mawhna khialhna sungah a om lai na hi uh hi.” 1 Kor. 15:16-18,
ci hi. Kum tul li bang midikte a sih phet in vantung na tung pah pah uh hi leh
bang hangin Paul in Thawhkikna om lo hi leh, “Khrist thu um-a site in kisiatna
ah tung zo uh hi” ci lai lai mawk ding hiam? Tua bang (547) hi leh
thawhkikna zong a kul nawn lo ding hi zaw mawk ding hi.
A kithat Tyndale in misite
omzia a genna ah: “Khrist leh Pasian vantung mite tawh minthang tak-in maang
khawm ta ding uh hi cih pen ka um kei hi. Ka upna thubulpi lak ah zong ka
hel thei kei hi. Tua bang hi mawkk leh pumpi thawhkikna I hilh thute a mawkna
suak ding a hi hi” ci hi. Tyndale, Wm., Preface to “ New Testament”
(ed. 1534). Re-printed in “British Reformers - Tindal, Frith, Arnes,” p. 349
(ed. 1830).
Sih phet in tawntung
nuntakna ki ngah pah hi cih upna pen nial theih loh zah ding dongin ki zel mah
mah ahih man in Laisiangtho sunga thawhkikna thu nangawn kitel muhsak thei nawn
lo hi. Hih vai Dr. Adam Clark in a genna ah, “Thawhkikna thu tu hun sangin
Khristian masate lak ah a ki nakk gen zaw hi! A bangci dan hiam? Sawltakte in
tua thu hilh den uh a, Pasian a umte kizen ding, sawl mang ding, maitai ding ci
uh hi. Amau a zomto tulaii mite in tua bang meel gen nawn lo mai uh hi!
Sawltakte’n hilh in, Khristian masa te’n a up uh hi. Ei zong hilh in, I hilh a
za te in zong um uh. Gospel sung ah tua thu zah-a kitel hilh dang khat zong om
lo hi. Tu hun thuhilhna ah tua zah-a ki thusimlo upna thugui dang om lo hi!” ci
hi. –( Commentary on the New Testa-ment, Vol. II, general comments
on 1 Corinthians 15, par. 3.)
Hih thu in Khristiante lak
ah thawhkikna thu mialsak hi. Thumaan mu sak zo nawn lo hi. Biakna makai khat
in 1 Thess. 4:13-18 sunga Paul kammalte abehlapsak-a agelhna khat ah, “ Ki
hehnepna khem peuh lak ah, Topa nihveina a hong pai ciangin midikte in sihtheih
nawn lohna ngah pan ding hi cih ving veng pen ka lung kim zawh loh khat ahi hi.
Sih ciangin a si pen adingin Topa hong pai hi pah lel hi. Tua pen mah ih ngah
ih vil thu a hi hi. Misite in minthanna ngah khin uh hi. Amau in amaute thu
kikhen nadingin thukhenna pengkul tum ging ngak nawn lo uh hi” ci ngiau hi.
Ahih hangin Jesu in a
nungzuite a nusiat ding lai-in asi masa peuh in Ama kiang hong (548)
zuan pah dingin gen lo hi. “Kei pai in note om nading uh ka bawlding hi,”
“Pai-in na om nading uh mun ka bawl leh ka hong paii kik dinga ka omna ah na om
theih nadingun ka hong la ding hi” ci phing zaw hi. Johan 14:2, 3. Paul hong
hilhna ah, “Topa mah mah vantung pan aw ngaihpi tawh hong kumsuk dinga,
vantung mi makaipa aw tawh, Pasian pengkul aw tawh, hong tuak suk ding hi. Tua
ciangin Khrist um-a a si mite hong tho masa in, a hinglai eite tawh meii tung
ah puak toh khawmna ih ngah ding hi. Huih lak ah Topa va dawn-in Topa tawh I om
khawm tawntung ta ding hi.” “Hih thu tawh khat leh khat na kihehnem un” ci hi.
1Thess. 4:16-18. Hih hehnemna leh den-a ih gen Universalist siapa genna bang
zah in ki leh bulh hiam! Misi pen bang zah-in mawhnanei hi ta leh a sih phet in
vantung mite lak ah lut pah ding hi ci in hehnemna khat in a hilh hi. Paul in
bel, Topa hong pai ciangin Khrist thu um misisate kolbulhna pan kiphelkhia-in
nuntak tawntungna ngah dingin han pan tho kik ding hi, ci zaw hi.
Mi khempeuh in thupha inn
sung a lut ma-un ama vai khempeuh kisit tel phot dinga, ama gamtatnate avek-in
Pasian mai ah kilak phot ding hi. Mi vekpi laibu sunga kigelh bangin thu
kikhensak phot dinga, a gamtat na uh tawh ki tuak in thaman saang ding uh hi.
Tua thukhenna pen sih ciangin kinei hi lo hi. Paul kammal ciamteh in: “Bang
hang hiam na cih uh leh, amah in a koihpa tawh leitung mite thuman tawh thukhen
na ding ni a gen khol zo hi. Tua pa sihna pan ahin’ kik ciangin a kitel zo hi
ci in mi khempeuh a theisak zo hi. “ Sawltak 17:31. Hih laitak ah sawltakpa in
leitung te thu khen ding ni khat ki seh khia khin zo a, tua pen mai lam hun hi
lai hi, cih thu teltakin agen hi.
Jude in hih hun mah a genna
ah: “Tua ciangin, a thuneihna kemcing lo a, a inn uh a taisan vansawltakte
khuamial sungah khumcipin nithupi Ni a thukhen dingin tawntung sikkhainiang
tawh a khih hi.” ci hi. Enoch genna-sa man in a gen sawn lai na ah, “En un
Topa, a misiangthote tul mun tul tampi tawh hong pai in, mikhempeuh tungah thu
khen ding” ci hi. Jude 6, 14, 15(ZIV). Johan in zong, “Tua laitakin a si mi a
neu a liante in tua kumpi tokhom mai-ah dinga om uh ka mu hi. Laibute zong
kiphen uh hi...Tua a sim mite in a gamtatnate bang laibu sungah a kigelh mah
bangin thukhenna a thuak uh hi” ci hi. Mang. 20:12. (549) Misisate
in vantung nopna ngah khin in, mawhnei asi mite gawtmun Hell atung khin uh hi
mawk leh mai lam ah thu khen lai lai ding bangci kul nawn mawk ding ahi hiam?
Hih thu tawh kisai Laisiangtho Pasian kammal hilhna ah akicianlo leh a ki leh
bulh dingin bangmah omlo in, mi khempeuh teltheih dingin siangtak in hong hilh
tel zaw hi. Lungsim kician nei te adingin tulai thu hilhnate pen thumaan leh
ciimna hi ih ci ngam pah mawk ding hiam? Midik te bang hoh amaute gamtatna teng
kidawptel siang phot a thu a ki khen khitciangin, “Thuman midiktat naseempa aw,
a pha hi... Na topa tawh lungdam khawm in.” (Matt. 25:21, 41) a ci ding hi mawk
ahih manin, Ama kianga sawt veipi a teeng khinsa mah tua a ci ngau ngau ve ve
ding suak ve! Migilote ta leu leu, daan thuakna mun tungin a thuak thuak khinsa
ngawn pen, thu khenna ah samkhia kik phot-in, “Ciamsiatna athuak mite aw,
dawimangpa leh ama nungzuite ading a ki bawl mei kuang tawntung sungah kei
kiang pan in pai khia un” ci pha kik leu leu ding suakk ve! Matt. 25: 21, 41.
Ah! zaw zen aw. Mulkim huai, zum huai mawk lo ding maw! Pasian pilna leh
thutangna nopneh lua mah si hang maw!
Hih khaa sitheihlo cih upna
pen Rome pana ki ngah upna lampialna khat ahi hi. Tua pen lawki upna pana hong
kila to, Khristian upna sunga hong lut upna a hi hi. Martin Luther in tua thu
pen” Rome te gitlohna thukhun-ii tawphah phuahtawm sikha tangthu” hi ci-in gen
hi. Misite in bang mah thei lo hi ci-a Solomon in Thuhilhsia laibu sungah a cih
thu pen Puahphapa in, “Misite in bang mah phawk lo uh hi. Panmun zong nei lo,
pilna leh theihna nei lo, ciimna nei lo-a omna mun ahi hi. Misite in ihmu hi.
Bang mah phawk lo hi Solomon in ci hi. Misite lumcip uh a, kum leh ni zong sim
lo tuat thei lo uh hi. A thawhkik uh ciangin asih hun sung uh minit khat khawng
a ihmu lel bang mah hi ding uh hi,” ci hi. — Luther’s “ Exposition of
Solomon’ Book Called
Eccelesiates,” p. 152 (ed.
1573, London).
Laisiangtho sung peuh mah
ah mite a sih phet leh midik in a noptuam saang dingin kahto pah a, mimawh in a
daan thuak nading mun ah ki khia pah hi cih pen a genna (550) om
het lo hi. Khanglui pupite leh kamsangte in zong tua bang a genna om ngeilo hi.
Khrist leh a sawltakte in zong heem gen ngei beek lo lai uh hi. Laisiangtho in,
misite thakhat in vantung ah pai pah lo-in, thawhkikna ni mateng han ah ihmu uh
hi, (1 Thess. 4:14) ci in teltak in gen zaw hi. A sih ni mah in, ngun meivaakna
khau kitat in, ih kham meivak kia-in kitam dinga, I tuikhaina beel kitam pah
in(Thuhilhsia 12:6) amah maimang pah (Job 14:21) in, mihingte lungsim bei-a
bangmah phawk nawnlo hi (Job 14:10-12). Han sunga paite pen gam daai uh hi.
Vanpi nuai-a ki seem peuh mah bang mah theih pih lo uh hi. Midik a gimte tawl
ngak hamphatna hi! Hun saupi ahi zongin amau adingin mitphiat kal bang hi bek
ding hi. Amaute a ihmu uh a hi hi. Sihtheih nawn lohna silh dingin Pasian
pengkul mut ging in amaute a phong ding hi. “Tua peengkul a mut ding a, misite
in muat thei nawnlo dingin hong tho kik ding uh hi...Bang hang hiam na cih uh
leh, hih a muat theite in muat theilohna a silh ding hi. Hih a muat theina in
muat theih lohna silh a, hih sih theihna in sih theih lohna a silh ciangin,
‘Zawhna sungah sihna kivalh tum zo hi’ ci-a Laisiangtho sungah a kigelhsa thu
in a tung ding hi” 1 Kor. 15: 52-55. Ihmut nuam mah mah pan amaute a ki phot
ciangin a sih ma-a a khua-phawk tawpna pan-in a khua phawkna le ngaihsut kizom
kik ding hi. A hin lai uh a, a theih nu nung pen uh in sihna limnuai ah
gual-lel in si dinga nat a thuak uh hi dinga, han pan a hong thawh khiat kik uh
ciangin a zak masak pen uh aw in” Han aw na zawhna koi lai ah om hiam? Sihna aw
na gu koi lai ah a om hiam? “ ci in phu-tun hanla sa-a zawhna aw-ging hi ta
ding hi.
83